123RF
Niektóre choroby oczu a większe ryzyko demencji
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 20.09.2021
Źródło: Medscape
Działy:
Aktualności w Lekarz POZ
Aktualności
Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD), zaćma i choroba oczu związana z cukrzycą (DRED) są niezależnie powiązane ze zwiększonym ryzykiem demencji, jak sugeruje analiza opublikowana online przez „British Journal of Ophthalmology”.
Autorzy z chińskiego Guangdong Eye Institute przeanalizowali dane dotyczące 112 364 dorosłych w wieku od 55 do 73 lat, którzy zostali zakwalifikowani do brytyjskiego badania Biobank. Badania kolejnych pacjentów rozpoczęto między 2006 a 2010 rokiem i zakończono na początku 2021 roku. Podczas 1 263 513 osobolat obserwacji zarejestrowano 2304 przypadki demencji.
Ryzyko demencji było o 26 proc. większe wśród osób z AMD, o 11 proc. większe wśród osób z zaćmą i o 61 proc. większe wśród osób z DRED w porównaniu z osobami, które nie miały schorzeń okulistycznych zdiagnozowanych na początku badania. Naukowcy odkryli, że ryzyko demencji zwiększało się, jeśli pacjenci mieli zarówno problemy okulistyczne, jak i ogólnoustrojowe – cukrzycę, choroby serca, udar lub depresję – niż gdy mieli tylko choroby okulistyczne lub inne schorzenia.
Osoby, które miały co najmniej dwa schorzenia okulistyczne, były bardziej narażone na demencję niż osoby z jednym schorzeniem. Autorzy twierdzą, że osoby, które miały co najmniej dwa schorzenia okulistyczne i co najmniej dwie inne choroby niezwiązane ze wzrokiem, były prawie trzykrotnie bardziej narażone na rozwój demencji. Odkrycia sugerują, że wskazane byłoby wykonywanie badań przesiewowych wśród dorosłych (40–73 lata), u których zdiagnozowano jeden lub dwa z następujących problemów zdrowotnych: otyłość, nadciśnienie, cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, depresja. Istnieje jeszcze jedna prawidłowość – osoby młodsze, ok. 40. roku życia, obciążone jedną z omawianych chorób miały większe ryzyko demencji niż osoby nieobciążone.
Badania wykazały, że jaskra nie jest niezależnym czynnikiem ryzyka demencji, co jest zgodne z analizami prowadzonymi zarówno w Europie, jak i w USA. Jaskra może zwiększać ryzyko otępienia naczyniowego, ale nie choroby Alzheimera. Poprzednie badania wykazały, że operacja zaćmy może złagodzić ryzyko demencji związanej z zaćmą, ale znacznie mniej wiadomo na temat tego, czy leczenie AMD lub jaskry pomoże w zapobieganiu lub opóźnianiu rozwoju demencji. Jedno jest pewne – brak problemów okulistycznych zapobiega pogorszeniu funkcji poznawczych. Również aktywność społeczna i leczenie m.in. chorób przewlekłych u osób ze schorzeniami okulistycznymi jest ważne w zapobieganiu demencji. Należy jednak podkreślić, że to badanie nie powinno budzić niepokoju wśród osób z – mówiąc najogólniej – chorobami oczu, ale raczej powinno skłonić klinicystów do zadawania dodatkowych pytań pacjentom. Pojawia się coraz więcej dowodów na to, że problemy okulistyczne mogą być znaczące dla osób starszych, które są narażone na ryzyko rozwoju demencji lub choroby Alzheimera. Przyczyny tej zależności nie są dobrze znane, ale lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, geriatrzy i neurolodzy powinni zwracać uwagę na pacjentów, którzy po diagnozie okulistycznej mogą potrzebować skierowania do neurologa.
Autorzy zwracają uwagę, że problemy okulistyczne i demencja mają kilka wspólnych czynników. Choroby wzroku są związane z dobrze znanymi czynnikami ryzyka demencji, w tym z cukrzycą, udarem, chorobami serca, nadciśnieniem i depresją. Inne czynniki ryzyka powiązania chorób okulistycznych i demencji to podeszły wiek, niski poziom wykształcenia, palenie tytoniu i brak aktywności fizycznej. Problemy okulistyczne, zauważają autorzy, może skutkować zmniejszoną aktywacją szlaków czuciowych, co wiąże się z większym ryzykiem obciążenia poznawczego i uszkodzenia struktury mózgu.
Ryzyko demencji było o 26 proc. większe wśród osób z AMD, o 11 proc. większe wśród osób z zaćmą i o 61 proc. większe wśród osób z DRED w porównaniu z osobami, które nie miały schorzeń okulistycznych zdiagnozowanych na początku badania. Naukowcy odkryli, że ryzyko demencji zwiększało się, jeśli pacjenci mieli zarówno problemy okulistyczne, jak i ogólnoustrojowe – cukrzycę, choroby serca, udar lub depresję – niż gdy mieli tylko choroby okulistyczne lub inne schorzenia.
Osoby, które miały co najmniej dwa schorzenia okulistyczne, były bardziej narażone na demencję niż osoby z jednym schorzeniem. Autorzy twierdzą, że osoby, które miały co najmniej dwa schorzenia okulistyczne i co najmniej dwie inne choroby niezwiązane ze wzrokiem, były prawie trzykrotnie bardziej narażone na rozwój demencji. Odkrycia sugerują, że wskazane byłoby wykonywanie badań przesiewowych wśród dorosłych (40–73 lata), u których zdiagnozowano jeden lub dwa z następujących problemów zdrowotnych: otyłość, nadciśnienie, cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, depresja. Istnieje jeszcze jedna prawidłowość – osoby młodsze, ok. 40. roku życia, obciążone jedną z omawianych chorób miały większe ryzyko demencji niż osoby nieobciążone.
Badania wykazały, że jaskra nie jest niezależnym czynnikiem ryzyka demencji, co jest zgodne z analizami prowadzonymi zarówno w Europie, jak i w USA. Jaskra może zwiększać ryzyko otępienia naczyniowego, ale nie choroby Alzheimera. Poprzednie badania wykazały, że operacja zaćmy może złagodzić ryzyko demencji związanej z zaćmą, ale znacznie mniej wiadomo na temat tego, czy leczenie AMD lub jaskry pomoże w zapobieganiu lub opóźnianiu rozwoju demencji. Jedno jest pewne – brak problemów okulistycznych zapobiega pogorszeniu funkcji poznawczych. Również aktywność społeczna i leczenie m.in. chorób przewlekłych u osób ze schorzeniami okulistycznymi jest ważne w zapobieganiu demencji. Należy jednak podkreślić, że to badanie nie powinno budzić niepokoju wśród osób z – mówiąc najogólniej – chorobami oczu, ale raczej powinno skłonić klinicystów do zadawania dodatkowych pytań pacjentom. Pojawia się coraz więcej dowodów na to, że problemy okulistyczne mogą być znaczące dla osób starszych, które są narażone na ryzyko rozwoju demencji lub choroby Alzheimera. Przyczyny tej zależności nie są dobrze znane, ale lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, geriatrzy i neurolodzy powinni zwracać uwagę na pacjentów, którzy po diagnozie okulistycznej mogą potrzebować skierowania do neurologa.
Autorzy zwracają uwagę, że problemy okulistyczne i demencja mają kilka wspólnych czynników. Choroby wzroku są związane z dobrze znanymi czynnikami ryzyka demencji, w tym z cukrzycą, udarem, chorobami serca, nadciśnieniem i depresją. Inne czynniki ryzyka powiązania chorób okulistycznych i demencji to podeszły wiek, niski poziom wykształcenia, palenie tytoniu i brak aktywności fizycznej. Problemy okulistyczne, zauważają autorzy, może skutkować zmniejszoną aktywacją szlaków czuciowych, co wiąże się z większym ryzykiem obciążenia poznawczego i uszkodzenia struktury mózgu.
