123RF
Pilotaż leczenia gruźlicy wielolekoopornej w warunkach ambulatoryjnych
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 28.07.2022
Źródło: RCL
Działy:
Aktualności w Lekarz POZ
Aktualności
| Tagi: | gruźlica wielolekooporna, Ukraina |
Ministerstwo Zdrowia przygotowało pilotaż leczenia gruźlicy wielolekoopornej w warunkach ambulatoryjnych. Celem jest m.in. wdrożenie najnowszych wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Zapisy pilotażu mają też ułatwić leczenie obywateli Ukrainy.
Zapadalność na gruźlicę w Polsce w 2020 r. wyniosła – jak podano – 3388 przypadków, czyli 8,8 na 100 000 mieszkańców. Największy odsetek wszystkich chorych na gruźlicę stanowili pacjenci w wieku od 45 do 64 lat (44,4 proc.). W 2020 r. cudzoziemcy stanowili 3,4 proc. wszystkich chorych na gruźlicę w kraju (116 osób).
Większość polskich pacjentów choruje na gruźlicę, która może być leczona lekami pierwszej linii (DS-TB). W 2020 r. w Polsce gruźlicę wielolekooporną, czyli MDR-TB, rozpoznano u 38 chorych, w tym u 15 cudzoziemców.
W uzasadnieniu przypomniano, że istnieje prawny obowiązek zgłaszania przypadków gruźlicy – lekarze są obowiązani do zgłoszenia w ciągu 24 godzin podejrzenia lub potwierdzenia gruźlicy do państwowej powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej.
Leczenie osób zakażonych gruźlicą jest finansowane ze składek na Narodowy Fundusz Zdrowia (dla osób posiadających ubezpieczenie) lub z budżetu państwa (dla pacjentów bez ubezpieczenia).
Dotychczasowa praktyka leczenia gruźlicy opierała się na leczeniu szpitalnym do uzyskania ujemnych badań mikrobiologicznych plwociny (odprątkowania). Pacjenci z gruźlicą wrażliwą na leczenie typowymi lekami kontynuowali leczenie w warunkach ambulatoryjnych.
Niestety, kontynuacja leczenia pacjentów z gruźlicą wielolekooporną w warunkach ambulatoryjnych była dotychczas bardzo trudna z uwagi na brak odpowiedniego systemu zaopatrywania w leki, brak ustalonego systemu monitorowania leczenia oraz nadzoru nad przyjmowaniem leków przez chorych. Dlatego też chorzy na MDR-TB zmuszeni byli do wielomiesięcznych pobytów szpitalnych. Co prawda leczenie szpitalne MDR-TB zapewnia odpowiednie przyjmowanie leków i poprawia wyniki leczenia u chorych niestosujących się do zaleceń, jednak dla pacjentów przestrzegających zasad terapii ten model opieki nie jest optymalny, ponieważ przerywa ich kontakty społeczne i normalny tryb życia.
Kolejnym negatywnym czynnikiem wpływającym na utrzymywanie się dotychczasowej praktyki był ograniczony dostęp do nowych leków przeciwgruźliczych (takich jak bedakilina, delamanid, klofazymina) ze względu na ich wysokie ceny oraz brak odpowiedniego systemu finansowania leczenia w trybie ambulatoryjnym.
W uzasadnieniu wskazano, że wśród chorób zakaźnych Ukraina ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników zachorowań na HIV i gruźlicę. Niezwykle istotne jest, aby osoby dotknięte tymi chorobami miały stały dostęp do leków oraz opieki medycznej. Zachorowalność na gruźlicę w Ukrainie wynosi około 32 000 przypadków, czyli 73 na 100 000 mieszkańców (2020 r.), co jest znacznie wyższą wartością niż w Polsce.
Warunki wymagane od świadczeniodawców, którzy będą realizatorami programu pilotażowego oraz sposób organizacji leczenia to:
– całodobowa dostępność lekarza specjalisty w dziedzinie chorób płuc lub chorób zakaźnych;
– możliwość konsultacji lekarskiej w dni robocze w godzinach od 7:00 do 14:35;
Do programu pilotażowego chorzy będą mogli zgłaszać się bez skierowania, natomiast ostateczna kwalifikacja przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego zatrudnionego w regionalnym ośrodku koordynującym odbywać się będzie po ocenie stanu zdrowia chorego i analizie dostępnej dokumentacji medycznej.
Realizatorami programu będą:
– Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, jako centralny ośrodek koordynujący – szpital o najwyższym poziomie referencyjności, prowadzący diagnostykę i leczenie najtrudniejszych przypadków, który prowadzi współpracę z ośrodkami leczenia gruźlicy z innych państw, a także współpracuje ze Światową Organizacją Zdrowia, wyznaczony krajowym punktem kontaktowym w dziedzinie chorób płuc;
– regionalne ośrodki koordynujące wskazane w załączniku do rozporządzenia – projektowany wykaz został przygotowany przez Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie w oparciu o informację o udzielanych przez te ośrodki świadczeniach opieki zdrowotnej z zakresu gruźlicy i chorób płuc, w tym MDR-TB.
Projekt rozporządzenia wprowadzający pilotaż leczenia gruźlicy wielolekoopornej ma wejść w życie 15 sierpnia. Ministerstwo Zdrowia przewiduje, że program potrwa dwa lata.
Większość polskich pacjentów choruje na gruźlicę, która może być leczona lekami pierwszej linii (DS-TB). W 2020 r. w Polsce gruźlicę wielolekooporną, czyli MDR-TB, rozpoznano u 38 chorych, w tym u 15 cudzoziemców.
W uzasadnieniu przypomniano, że istnieje prawny obowiązek zgłaszania przypadków gruźlicy – lekarze są obowiązani do zgłoszenia w ciągu 24 godzin podejrzenia lub potwierdzenia gruźlicy do państwowej powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej.
Leczenie osób zakażonych gruźlicą jest finansowane ze składek na Narodowy Fundusz Zdrowia (dla osób posiadających ubezpieczenie) lub z budżetu państwa (dla pacjentów bez ubezpieczenia).
Dotychczasowa praktyka leczenia gruźlicy opierała się na leczeniu szpitalnym do uzyskania ujemnych badań mikrobiologicznych plwociny (odprątkowania). Pacjenci z gruźlicą wrażliwą na leczenie typowymi lekami kontynuowali leczenie w warunkach ambulatoryjnych.
Niestety, kontynuacja leczenia pacjentów z gruźlicą wielolekooporną w warunkach ambulatoryjnych była dotychczas bardzo trudna z uwagi na brak odpowiedniego systemu zaopatrywania w leki, brak ustalonego systemu monitorowania leczenia oraz nadzoru nad przyjmowaniem leków przez chorych. Dlatego też chorzy na MDR-TB zmuszeni byli do wielomiesięcznych pobytów szpitalnych. Co prawda leczenie szpitalne MDR-TB zapewnia odpowiednie przyjmowanie leków i poprawia wyniki leczenia u chorych niestosujących się do zaleceń, jednak dla pacjentów przestrzegających zasad terapii ten model opieki nie jest optymalny, ponieważ przerywa ich kontakty społeczne i normalny tryb życia.
Kolejnym negatywnym czynnikiem wpływającym na utrzymywanie się dotychczasowej praktyki był ograniczony dostęp do nowych leków przeciwgruźliczych (takich jak bedakilina, delamanid, klofazymina) ze względu na ich wysokie ceny oraz brak odpowiedniego systemu finansowania leczenia w trybie ambulatoryjnym.
W uzasadnieniu wskazano, że wśród chorób zakaźnych Ukraina ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników zachorowań na HIV i gruźlicę. Niezwykle istotne jest, aby osoby dotknięte tymi chorobami miały stały dostęp do leków oraz opieki medycznej. Zachorowalność na gruźlicę w Ukrainie wynosi około 32 000 przypadków, czyli 73 na 100 000 mieszkańców (2020 r.), co jest znacznie wyższą wartością niż w Polsce.
Warunki wymagane od świadczeniodawców, którzy będą realizatorami programu pilotażowego oraz sposób organizacji leczenia to:
– całodobowa dostępność lekarza specjalisty w dziedzinie chorób płuc lub chorób zakaźnych;
– możliwość konsultacji lekarskiej w dni robocze w godzinach od 7:00 do 14:35;
Do programu pilotażowego chorzy będą mogli zgłaszać się bez skierowania, natomiast ostateczna kwalifikacja przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego zatrudnionego w regionalnym ośrodku koordynującym odbywać się będzie po ocenie stanu zdrowia chorego i analizie dostępnej dokumentacji medycznej.
Realizatorami programu będą:
– Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, jako centralny ośrodek koordynujący – szpital o najwyższym poziomie referencyjności, prowadzący diagnostykę i leczenie najtrudniejszych przypadków, który prowadzi współpracę z ośrodkami leczenia gruźlicy z innych państw, a także współpracuje ze Światową Organizacją Zdrowia, wyznaczony krajowym punktem kontaktowym w dziedzinie chorób płuc;
– regionalne ośrodki koordynujące wskazane w załączniku do rozporządzenia – projektowany wykaz został przygotowany przez Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie w oparciu o informację o udzielanych przez te ośrodki świadczeniach opieki zdrowotnej z zakresu gruźlicy i chorób płuc, w tym MDR-TB.
Projekt rozporządzenia wprowadzający pilotaż leczenia gruźlicy wielolekoopornej ma wejść w życie 15 sierpnia. Ministerstwo Zdrowia przewiduje, że program potrwa dwa lata.
