Prof. Maria Barcikowska: Warto osobie starszej z problemami z pamięcią zasugerować wizytę u specjalisty
Autor: Marta Koblańska
Data: 15.05.2018
Źródło: MK
Około 50 procent chorych zdaje sobie sprawę z zaburzeń funkcji poznawczych, ale pozostałych należy przekonać do wizyty do specjalisty. Warto to zrobić delikatnie, niczego nie przesądzając - mówi prof. Maria Barcikowska, kierownik Zespołu Kliniczno-Badawczego Chorób Zwyrodnieniowych CUN, IMDiK PAN.
Osoby w wieku starszym stanowią coraz większe wyzwanie dla lekarzy POZ. Zaburzenia funkcji poznawczych towarzyszą często starzeniu się. Jakie wskazówki dałaby Pani lekarzom POZ w razie podejrzenia otępienia?
W pierwszej kolejności lekarz POZ powinien wykluczyć wszystkie odwracalne przyczyny otępienia, czyli sprawdzić, czy pacjent nie cierpi na jakieś choroby ogólnoustrojowe na przykład nadciśnienie, cukrzycę, schorzenia tarczycy. Jeżeli wyniki badań okażą się prawidłowe, lekarz powinien skierować pacjenta do neurologa bądź zasugerować wizytę u psychiatry jeżeli dominują nie tyle zaburzenia pamięci, co zmiana sposobu bycia, czy zachowania. Psychiatra powinien wykluczyć przede wszystkim depresję. Jeżeli wszystko to zostanie wykluczone, neurolog może postawić rozpoznanie choroby Alzheimera, albo rozpoznanie nozologiczne , które będzie nazwą konkretnego otępienia.
Zaburzenia poznawcze to delikatna sprawa. Jak przekonać pacjenta, że te wizyty są niezbędne?
Około 50 procent chorych zdaje sobie sprawę z tego, że coś niepokojącego się dzieje i sami zgłaszają się po pomoc. Pozostali wymagają pewnej pracy. Zazwyczaj lekarze POZ starają się nie niepokoić, ale wskazują, że warto odbyć wizyty u specjalistów, aby ostatecznie przekonać się, że wszystko jest w porządku. Lekarze delikatnie sugerują, że zapominanie o przyjęciu leków podpowiada, aby sprawdzić swoje funkcjonowanie u specjalisty. Jeżeli pacjent się boi można sugestię jeszcze osłabić mówiąc, że się nie jest pewnym, ale być może warto zbadać się u specjalisty- i rozwiać wątpliwości . Większe zagrożenie budzi skierowanie do psychiatry niż do neurologa.
W jaki sposób neurolog różnicuje między chorobą Alzheimera a innymi rodzajami otępienia?
Specjalista przede wszystkim wykonuje badanie tomografii komputerowej, choć czasem należy na nie poczekać nawet 6 miesięcy. W pierwszej kolejności należy wykluczyć obecność guza, albo krwiaka, o czym przesądzi badanie neuroobrazowe. Jeżeli obraz nie jest jednoznaczny, warto poprosić o pomoc neuropsychologa, którego w szczególności potrzebujemy we wstępnej fazie choroby przy rozpoznaniu, czy faktycznie mamy do czynienia z otępieniem. Czasem neuropsycholog rozpoznaje również depresję. W kolejnych etapach neuropsycholog jest potrzebny do dokładnego zdefiniowania mapy zaburzeń poznawczych. Może bowiem zasugerować, że mamy do czynienia z rzadszą chorobą zwyrodnieniową taką jak na przykład Otępienie czołowo-skroniowe bądź Otępienie z ciałami Lewiego. W tym ostatnim przypadku często zasięgamy opinii psychiatry, bo jednym z trzech wyznaczników tej choroby są zaburzenia psychiczne.
Dokładne rozpoznanie determinuje potem postępowanie.
Tak, tym bardziej, że w Polsce jak i na świecie są jedynie dwie grupy leków , które uzyskały rekomendacje (FDA oraz EMA) do leczenia choroby Alzheimera i Otępienia z ciałami Lewiego. Dlatego tak ważne jest prawidłowe rozpoznanie. Inne otępienia nie mają rekomendowanego leczenia. Pacjenci są kierowani z powrotem do lekarzy POZ już po postawieniu rozpoznania oraz po zaordynowaniu właściwego leczenia.
Czy lekarz POZ może modyfikować zalecenia, czy raczej ściśle ich przestrzegać?
Co do leków rekomendowanych należy się stosować do wskazówek. Ważna jest sugestia odnośnie osiągnięcia rekomendowanej dawki. Większość leków przepisywanych dla chorych z otępieniem też lekami darmowymi dla osób 75+.
Jeżeli jednak rozpoznanie wskazuje na inny rodzaj otępienia, dla którego nie ma leczenia, co powinien zrobić lekarz POZ?
Powinien przede wszystkim pracować z opiekunem, oczywiście prowadzić wszystkie inne schorzenia, jakie dotykają tego chorego mając świadomość, że on sam nie zgłosi skarg. Pomoc dla opiekuna często przesądza o losie chorego. Ewentualnie na późniejszym etapie choroby powinno się zasugerować umieszczenie chorego w domu opieki. Chory z otępieniem po postawieniu rozpoznania jest leczony przede wszystkim przez lekarza POZ, okresowo tylko konsultowany w poradniach specjalistycznych; przez neurologa i często przez psychiatrę.
Prof. Maria Barcikowska jest w komitecie organizacyjnym konferencji Otępienie w praktyce, która odbędzie się 8-9 czerwca w Warszawie. Szczegółowe informacje na stronie internetowej konferencji. Rejestracja trwa, liczba miejsc ograniczona.
W pierwszej kolejności lekarz POZ powinien wykluczyć wszystkie odwracalne przyczyny otępienia, czyli sprawdzić, czy pacjent nie cierpi na jakieś choroby ogólnoustrojowe na przykład nadciśnienie, cukrzycę, schorzenia tarczycy. Jeżeli wyniki badań okażą się prawidłowe, lekarz powinien skierować pacjenta do neurologa bądź zasugerować wizytę u psychiatry jeżeli dominują nie tyle zaburzenia pamięci, co zmiana sposobu bycia, czy zachowania. Psychiatra powinien wykluczyć przede wszystkim depresję. Jeżeli wszystko to zostanie wykluczone, neurolog może postawić rozpoznanie choroby Alzheimera, albo rozpoznanie nozologiczne , które będzie nazwą konkretnego otępienia.
Zaburzenia poznawcze to delikatna sprawa. Jak przekonać pacjenta, że te wizyty są niezbędne?
Około 50 procent chorych zdaje sobie sprawę z tego, że coś niepokojącego się dzieje i sami zgłaszają się po pomoc. Pozostali wymagają pewnej pracy. Zazwyczaj lekarze POZ starają się nie niepokoić, ale wskazują, że warto odbyć wizyty u specjalistów, aby ostatecznie przekonać się, że wszystko jest w porządku. Lekarze delikatnie sugerują, że zapominanie o przyjęciu leków podpowiada, aby sprawdzić swoje funkcjonowanie u specjalisty. Jeżeli pacjent się boi można sugestię jeszcze osłabić mówiąc, że się nie jest pewnym, ale być może warto zbadać się u specjalisty- i rozwiać wątpliwości . Większe zagrożenie budzi skierowanie do psychiatry niż do neurologa.
W jaki sposób neurolog różnicuje między chorobą Alzheimera a innymi rodzajami otępienia?
Specjalista przede wszystkim wykonuje badanie tomografii komputerowej, choć czasem należy na nie poczekać nawet 6 miesięcy. W pierwszej kolejności należy wykluczyć obecność guza, albo krwiaka, o czym przesądzi badanie neuroobrazowe. Jeżeli obraz nie jest jednoznaczny, warto poprosić o pomoc neuropsychologa, którego w szczególności potrzebujemy we wstępnej fazie choroby przy rozpoznaniu, czy faktycznie mamy do czynienia z otępieniem. Czasem neuropsycholog rozpoznaje również depresję. W kolejnych etapach neuropsycholog jest potrzebny do dokładnego zdefiniowania mapy zaburzeń poznawczych. Może bowiem zasugerować, że mamy do czynienia z rzadszą chorobą zwyrodnieniową taką jak na przykład Otępienie czołowo-skroniowe bądź Otępienie z ciałami Lewiego. W tym ostatnim przypadku często zasięgamy opinii psychiatry, bo jednym z trzech wyznaczników tej choroby są zaburzenia psychiczne.
Dokładne rozpoznanie determinuje potem postępowanie.
Tak, tym bardziej, że w Polsce jak i na świecie są jedynie dwie grupy leków , które uzyskały rekomendacje (FDA oraz EMA) do leczenia choroby Alzheimera i Otępienia z ciałami Lewiego. Dlatego tak ważne jest prawidłowe rozpoznanie. Inne otępienia nie mają rekomendowanego leczenia. Pacjenci są kierowani z powrotem do lekarzy POZ już po postawieniu rozpoznania oraz po zaordynowaniu właściwego leczenia.
Czy lekarz POZ może modyfikować zalecenia, czy raczej ściśle ich przestrzegać?
Co do leków rekomendowanych należy się stosować do wskazówek. Ważna jest sugestia odnośnie osiągnięcia rekomendowanej dawki. Większość leków przepisywanych dla chorych z otępieniem też lekami darmowymi dla osób 75+.
Jeżeli jednak rozpoznanie wskazuje na inny rodzaj otępienia, dla którego nie ma leczenia, co powinien zrobić lekarz POZ?
Powinien przede wszystkim pracować z opiekunem, oczywiście prowadzić wszystkie inne schorzenia, jakie dotykają tego chorego mając świadomość, że on sam nie zgłosi skarg. Pomoc dla opiekuna często przesądza o losie chorego. Ewentualnie na późniejszym etapie choroby powinno się zasugerować umieszczenie chorego w domu opieki. Chory z otępieniem po postawieniu rozpoznania jest leczony przede wszystkim przez lekarza POZ, okresowo tylko konsultowany w poradniach specjalistycznych; przez neurologa i często przez psychiatrę.
Prof. Maria Barcikowska jest w komitecie organizacyjnym konferencji Otępienie w praktyce, która odbędzie się 8-9 czerwca w Warszawie. Szczegółowe informacje na stronie internetowej konferencji. Rejestracja trwa, liczba miejsc ograniczona.
