Choroby zawodowe - co się należy pracownikowi?

Personel medyczny to grupa szczególnie narażona na choroby zawodowe. Czy w chwili przejścia na emeryturę takiemu pracownikowi należy się dodatek? Radcy prawni w odpowiedzi odsyłają do odpowiedniej ustawy.

PYTANIE:
Mam decyzję o uznaniu choroby zawodowej (WZW). Otrzymałam rekompensatę pieniężną w związku z uszczerbkiem na zdrowiu w chwili zachorowania. Czy w chwili przejścia na emeryturę należy mi się dodatek z tytułu choroby zawodowej i jakie należy podjąć kroki w związku z powyższym?

ODPOWIEDŹ:
Decyzja w przedmiocie przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby zawodowej jak i decyzja przyznająca prawo do emerytury wymagają złożenia dwóch odrębnych wniosków. W razie zbiegu uprawnień do emerytury i renty, ubezpieczony może otrzymywać jedno z przysługujących świadczeń powiększone o połowę drugiego świadczenia.
Uzasadnienie: Odpowiedzi na zadane przez Panią pytanie należy szukać w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. 2002 nr 199 poz. 1673 z późn. zm., dalej jako: ustawa o ubezpieczeniu społecznym). Akt ten, w art. 6 ust. 1 pkt 6 stanowi, że ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym, przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do ustalenia wysokości tego świadczenia oraz jego wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1118 z późn. zm., dalej jako: ustawa o emeryturach i rentach FUS). Ponadto, jak stanowi art. 58 ustawy o ubezpieczeniu społecznym, w zakresie nieuregulowanym ustawą o ubezpieczeniu społecznym, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach FUS. W związku z powyższym, dokonując dalszych rozważań należy pochylić się nad brzmieniem przepisów tego aktu.
Przesłanki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy zawiera art. 57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach FUS. Przepis ten stanowi, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy oraz niezdolności do pracy powstała w jednym ze wskazanych okresów składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Zgodnie z treścią art. 57 ust 2 w/w ustawy, ostatniego wymogu nie stosuje się do ubezpieczonego, który jest całkowicie niezdolny do pracy i udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny.
Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach FUS , zgodnie z którym niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Zgodnie z treścią przepisu art. 12 ust 2 -3 ustawy o emeryturach i rentach FUS, Osobą całkowicie niezdolną do pracy jest ta, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a osobą częściowo niezdolną do pracy jest ta, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Zgodnie z art 16 ustawy o ubezpieczeniach społecznych, niezdolność do pracy stwierdza lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub komisja lekarska ZUS.
Celem uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową należy zwrócić się z odpowiednim wnioskiem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składając informację o okresach składkowych i nieskładkowych (formularz ERP-6) oraz zaświadczenie o stanie zdrowia, które wypełnia lekarz (OL-9). Do pism należy dołączyć decyzję w przedmiocie choroby zawodowej. Jeżeli jest pani zatrudniona z tytułu umowy o pracę, wniosek oznaczony jako OL-10 wypełnia pracodawca.
Celem uzyskania prawa do emerytury należy złożyć w ZUS formularz oznaczony jako EMP, wraz informacją o okresach składkowych i nieskładkowych oznaczoną jako formularz ERP-6 . Formularze dostępne są na stronie ZUS: http://www.zus.pl/
O zbiegu uprawień do renty i emerytury stanowi art. 26 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym. Zgodnie z brzmieniem przepisu, osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego oraz do emerytury na podstawie odrębnych przepisów wypłaca się, zależnie od jej wyboru: przysługującą rentę powiększoną o połowę emerytury albo emeryturę powiększoną o połowę renty.
Powyższe oznacza, że osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego oraz do emerytury wypłaca się, zależnie od jej wyboru albo przysługującą rentę powiększoną o połowę emerytury albo emeryturę powiększoną o połowę renty. W razie zbiegu uprawnień do renty oraz do emerytury, ubezpieczony może otrzymywać jedno z przysługujących świadczeń powiększonych o połowę drugiego świadczenia.
Należy jednak mieć na uwadze, że zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniach społecznych, zaprezentowane rozwiązanie nie ma zastosowania, jeżeli osoba uprawniona osiąga przychód, z którym łączy się obowiązek ubezpieczenia społecznego, powodujący zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości (określony w ustawie o emeryturach i rentach z FUS) niezależnie od wysokości tego przychodu.

AUTORZY:
Michał Stępień, radca prawny, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Wiktoria Jaromska, aplikant adwokacki, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy