Opieka nad dzieckiem zdrowym a praca w Zespole Ratownictwa Medycznego
Autor: Ewa Gosiewska
Data: 13.12.2017
Źródło: EG/Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Działy:
Polecamy
Aktualności
Nie zawsze przepisy dotyczące opieki nad dzieckiem zdrowym są jasne dla osób pracujących w niestandardowym wymiarze godzin.Tak jest m.in. w Zespole Ratownictwa Medycznego. Prawnicy odpowiadają.
Pytanie: Pracuję na umowie kodeksowej w Zespole Ratownictwa Medycznego w pełnym wymiarze godzin. Miesięczny normatyw godzin dzielony jest na 12 godzinne dyżury. Kwestia dotyczy opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 14. Czy dwa dni urlopu to w moim przypadku dwa dyżury czyli 24h czy tak jak np. urlop wypoczynkowy liczony po 7.35h?
Drugie pytanie, jeżeli 2 dni opieki to dwa dni pracy (tutaj 12h) to czy wcześniejsze (np. w momencie planowania harmonogramu pracy na miesiąc przyszły) zaplanowanie spowoduje że zamiast 12 godzin dzień roboczy może zostać zaliczony jedynie jako 8 godzin?
Odpowiedź: Pracownik – rodzic może skorzystać z urlopu na opiekę nad dzieckiem do 14 r.ż. w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, przy czym, w tym wypadku, jako dzień urlopu należy rozumieć faktyczny dzień pracy, bez względu na liczbę godzin. Wydaje się zatem, że dzień urlopu, który przysługuje Pani na opiekę nad dzieckiem może być wydłużony z 8 do 12 godzin, co jest pewną regułą w przypadku równoważnego systemu czasu pracy. W wypadku jednak, gdy pracownik zdecyduje się na korzystanie z tego rodzaju urlopu w wymiarze godzinowym, to należy pamiętać, że jest on ograniczony do 16 godzin bez możliwości ich wydłużenia. Prawo wyboru wymiaru urlopu zależy wyłącznie od pracownika.
Zgodnie z art. 135 Kodeksu pracy, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach albo dniami wolnymi od pracy. Jest to tzw. równoważny system pracy. Nie ulega wątpliwości, iż praca w Zespole Ratownictwa Medycznego w systemie 12 – godzinnych dyżurów to praca w ramach równoważnego czasu pracy w jego najbardziej tradycyjnej postaci. Istotą tego systemu jest prawne usankcjonowanie odstępstw od zasady sztywnego 8 – godzinnego czasu pracy, przy równoczesnym zachowaniu normy średniotygodniowej.
Kodeks pracy stanowi w art. 188 k.p., iż pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Prawo do dni wolnych związanych z opieką nad dzieckiem do 14 r.ż. przysługuje bez względu na system czasu pracy czy też staż pracy.
Określając wymiar urlopu przewidzianego na opiekę nad dzieckiem, ustawodawca wyraźnie rozróżnił dwie kategorie: 16 godzin albo 2 dni. Ten zapis jednoznacznie wskazuje, że 2 dni nie muszą być tożsame z 16 godzinami czasu pracy. Jak słusznie podkreśla się w doktrynie, pracownik ma interes w korzystaniu z 2 dni wolnych w przypadku pracy w równoważnym systemie czasu pracy. Wtedy uzyskuje bowiem większą ilość godzin wolnych niż 16 (A. Sobczyk [w:] red. A. Sobczyk, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2017, s. 767-768). Tę tezę zdaje się również potwierdzać konstrukcja art. 188 Kodeksu pracy, która nie zawiera żadnego literalnego zwrotu sugerującego, że urlop przeznaczony na opiekę nad dzieckiem w wymiarze 2 dni nie może przekroczyć 16 godzin. Oznacza to, że pracownik, którego dzień pracy wynosi 12 – godzin ma prawo do urlopu nad dzieckiem w wymiarze 2 dni, gdzie 1 dzień pracy jest równoznaczny z 12 godzinami pracy.
Nie ma przeszkód, aby urlop przeznaczony na opiekę nad dzieckiem w wymiarze 16 godzin był wykorzystywany w ten sposób, że pracownik- rodzic rozbije je na maksymalnie 16 – godzinnych zwolnień. W tym miejscu należy podkreślić, iż jeżeli pracownik w systemie równoważnego czasu pracy będzie chciał skorzystać z pojedynczych, wolnych godzin, to wówczas może wykorzystać ich maksymalnie 16 jak przewiduje to ustawodawca. Dlatego też, jak słusznie wskazuje A. Sobczyk, w interesie pracownika zatrudnionego w ramach równoważnego systemu czasu pracy, jest wniosek o udzielenie urlopu na opiekę nad dzieckiem w wymiarze dziennym.
O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym urlopu nad opiekę nad dzieckiem, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym. Wniosek pracownika o udzielenie zwolnienia od pracy jest dla pracodawcy wiążący. Pracownik – rodzic decyduje samodzielnie w które dni chciałby skorzystać ze swojego uprawnienia, a także w jaki sposób chciałby z niego skorzystać – czy w wymiarze godzinowym czy dziennym. Jeżeli złoży Pani wniosek o udzielenie dnia wolnego przeznaczonego na opiekę nad dzieckiem to jest on wiążący dla Pani Pracodawcy, bez względu na ewentualne zmiany w harmonogramie w zakresie liczby godzin do przepracowania w danym dniu.
Pracownik korzystający ze zwolnienia zachowuje prawo do wynagrodzenia, obliczanego jak wynagrodzenie urlopowe.
Podstawa prawna:
- Art. 135 Kodeksu pracy
- Art. 188 Kodeksu pracy
Autor:
r. pr. Agata Witkowska
Kondrat i Partnerzy
Drugie pytanie, jeżeli 2 dni opieki to dwa dni pracy (tutaj 12h) to czy wcześniejsze (np. w momencie planowania harmonogramu pracy na miesiąc przyszły) zaplanowanie spowoduje że zamiast 12 godzin dzień roboczy może zostać zaliczony jedynie jako 8 godzin?
Odpowiedź: Pracownik – rodzic może skorzystać z urlopu na opiekę nad dzieckiem do 14 r.ż. w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, przy czym, w tym wypadku, jako dzień urlopu należy rozumieć faktyczny dzień pracy, bez względu na liczbę godzin. Wydaje się zatem, że dzień urlopu, który przysługuje Pani na opiekę nad dzieckiem może być wydłużony z 8 do 12 godzin, co jest pewną regułą w przypadku równoważnego systemu czasu pracy. W wypadku jednak, gdy pracownik zdecyduje się na korzystanie z tego rodzaju urlopu w wymiarze godzinowym, to należy pamiętać, że jest on ograniczony do 16 godzin bez możliwości ich wydłużenia. Prawo wyboru wymiaru urlopu zależy wyłącznie od pracownika.
Zgodnie z art. 135 Kodeksu pracy, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach albo dniami wolnymi od pracy. Jest to tzw. równoważny system pracy. Nie ulega wątpliwości, iż praca w Zespole Ratownictwa Medycznego w systemie 12 – godzinnych dyżurów to praca w ramach równoważnego czasu pracy w jego najbardziej tradycyjnej postaci. Istotą tego systemu jest prawne usankcjonowanie odstępstw od zasady sztywnego 8 – godzinnego czasu pracy, przy równoczesnym zachowaniu normy średniotygodniowej.
Kodeks pracy stanowi w art. 188 k.p., iż pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Prawo do dni wolnych związanych z opieką nad dzieckiem do 14 r.ż. przysługuje bez względu na system czasu pracy czy też staż pracy.
Określając wymiar urlopu przewidzianego na opiekę nad dzieckiem, ustawodawca wyraźnie rozróżnił dwie kategorie: 16 godzin albo 2 dni. Ten zapis jednoznacznie wskazuje, że 2 dni nie muszą być tożsame z 16 godzinami czasu pracy. Jak słusznie podkreśla się w doktrynie, pracownik ma interes w korzystaniu z 2 dni wolnych w przypadku pracy w równoważnym systemie czasu pracy. Wtedy uzyskuje bowiem większą ilość godzin wolnych niż 16 (A. Sobczyk [w:] red. A. Sobczyk, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2017, s. 767-768). Tę tezę zdaje się również potwierdzać konstrukcja art. 188 Kodeksu pracy, która nie zawiera żadnego literalnego zwrotu sugerującego, że urlop przeznaczony na opiekę nad dzieckiem w wymiarze 2 dni nie może przekroczyć 16 godzin. Oznacza to, że pracownik, którego dzień pracy wynosi 12 – godzin ma prawo do urlopu nad dzieckiem w wymiarze 2 dni, gdzie 1 dzień pracy jest równoznaczny z 12 godzinami pracy.
Nie ma przeszkód, aby urlop przeznaczony na opiekę nad dzieckiem w wymiarze 16 godzin był wykorzystywany w ten sposób, że pracownik- rodzic rozbije je na maksymalnie 16 – godzinnych zwolnień. W tym miejscu należy podkreślić, iż jeżeli pracownik w systemie równoważnego czasu pracy będzie chciał skorzystać z pojedynczych, wolnych godzin, to wówczas może wykorzystać ich maksymalnie 16 jak przewiduje to ustawodawca. Dlatego też, jak słusznie wskazuje A. Sobczyk, w interesie pracownika zatrudnionego w ramach równoważnego systemu czasu pracy, jest wniosek o udzielenie urlopu na opiekę nad dzieckiem w wymiarze dziennym.
O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym urlopu nad opiekę nad dzieckiem, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym. Wniosek pracownika o udzielenie zwolnienia od pracy jest dla pracodawcy wiążący. Pracownik – rodzic decyduje samodzielnie w które dni chciałby skorzystać ze swojego uprawnienia, a także w jaki sposób chciałby z niego skorzystać – czy w wymiarze godzinowym czy dziennym. Jeżeli złoży Pani wniosek o udzielenie dnia wolnego przeznaczonego na opiekę nad dzieckiem to jest on wiążący dla Pani Pracodawcy, bez względu na ewentualne zmiany w harmonogramie w zakresie liczby godzin do przepracowania w danym dniu.
Pracownik korzystający ze zwolnienia zachowuje prawo do wynagrodzenia, obliczanego jak wynagrodzenie urlopowe.
Podstawa prawna:
- Art. 135 Kodeksu pracy
- Art. 188 Kodeksu pracy
Autor:
r. pr. Agata Witkowska
Kondrat i Partnerzy
