Pomylenie recept a NFZ

Roztargnienie może przydarzyć się każdemu - także lekarzowi. Czy pomylenie recept skutkuje konsekwencjami ze strony NFZ? Prawnicy odpowiadają.

PYTANIE:
Zarówno ja jak i mój mąż pracujemy w POZ. Ostatnio z mojej winy zagapiłam się i przez pomyłkę zabrałam recepty mojego męża zamiast moje. Dodam że pracujemy w innych przychodniach. Niestety, spostrzegłam się dopiero przy 4. recepcie. Chciałam się dowiedzieć, czy grożą mi za to jakieś konsekwencje ze strony NFZ. Recepty do mnie nie wróciły. Na szczęście wszystkie były wypisane na 100%, bez żadnej refundacji.

ODPOWIEDŹ:
Nie grożą Pani konsekwencje ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Istnieje jednak pewne ryzyko pociągnięcia Pani lub małżonka do odpowiedzialności dyscyplinarnej przez pracodawcę.

UZASADNIENIE:
Recepta sporządzona przez lekarza w ramach jego działalności zawodowej jest dokumentem, z którym są związane określone prawa do jej realizacji i wydania pacjentowi leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego czy wyrobów medycznych. Sygnalizujemy, że ze względu na treść pytania odnosimy się tylko do recept wystawianych w formie papierowej.
Należy wyraźnie odróżnić recepty refundowane od nierefundowanych. Tylko do tych pierwszych stosowane są przepisy o: szczegółowych wytycznych dotyczących ich wystawiania. Taka recepta musi zawierać określone dane o osobie uprawnionej do jej wystawienia (tzw. personalizacja recepty), o pacjencie wraz z kodami jego uprawnień dodatkowych i numerem PESEL, identyfikatorem płatnika, a także informacje dotyczące przepisanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych i ich odpłatności oraz datę jej wystawienia i realizacji. Co więcej, lekarz musi ją wypisać zgodnie z obowiązującym wzorem. Za niedochowanie tych wymagań grożą sankcje finansowe ze strony NFZ, tj. kara umowna o równowartości nienależnej refundacji.
Powyższe wymogi nie mają zastosowania do recept na leki nierefundowane. Medyk wypisując takie leki nie musi zachować ww. warunków i ma obowiązek podać tylko podstawowe informacje o pacjencie, leku (nazwa, postać, dawka, ilość, sposób dawkowania) oraz datę wystawienia i realizacji. Każda recepta, w tym taka na której pewne dane są postaci drukowanej albo też pieczątki nagłówkowej albo naklejki powinna zostać opatrzona ręcznym podpisem lekarza. W niniejszej sprawie nawet jeśli te dane były błędne, to dane dotyczące przychodni i numer identyfikujący nie są wymagane na recepcie nierefundowanej, a ponadto podpisała się na niej osoba uprawniona do wystawienia. W konsekwencji wydaje się, że dokument ten powinien zachować swoją ważność.
Lekarz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za niedochowanie należytej staranności przy wykonywaniu zawodu, karną jeśli umyślnie poświadczył nieprawdę, a także cywilną za spowodowanie ewentualnej szkody. W przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę niewykluczona jest także odpowiedzialność porządkowa i ukaranie Pani lub małżonka przez pracodawcę karą upomnienia lub nagany. Należy jednak odróżnić omyłkowe błędne skorzystanie z druczku z danymi innego lekarza, od wypisania niewłaściwego leku, czy też przepisania go nieuprawnionej osobie. Pomyłka ta nie pociąga bowiem ze sobą ryzyka uszczerbku na zdrowiu i życiu pacjenta. Jeśli opisana sytuacja miała miejsce tylko jednorazowo, to wydaje się, że lekarz nie powinien ponieść kary za tę omyłkę.
Podsumowując, posłużenia się cudzymi drukami recept w celu wypisania leków nierefundowanych nie można uznać za praktykę zgodną z przepisami. Na marginesie wskazać należy, że osoba wystawiająca receptę powinna powiadomić niezwłocznie Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w razie zniszczenia, utraty lub kradzieży druków recept posiadających unikalne numery identyfikujące, a niewykluczone, że opisana sytuacja może zostać uznana za „utratę” recept. Odpowiedzialność za wypisanie recepty z należytą starannością, zarówno z zachowaniem wymogów formalnych, jak i aktualnym stanem wiedzy medycznej oraz zabezpieczenie recept przed ich zabraniem spoczywa bowiem na lekarzu.

PODSTAWA PRAWNA:
1. art. 4, 42, 45 Ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U.2017.125)
2. art. 108 - 113 Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2016.1666)
3. art. 48 Ustawy z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U.2017.1844)
4. § 2 - § 6, § 11 oraz Załączniki 6 – 7 do Rozporządzenia MZ z 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich (Dz.U.2017.1570).

AUTORZY:
Sławomir Molęda, Partner, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Natalia Dyda, Prawnik, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Kancelaria KONDRAT i Partnerzy [e-mail]