Szykują się zmiany w systemie opiniowania inwestycji w sektorze zdrowia

Na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego 4 sierpnia opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Prezentujemy pierwsze syntetyczne omówienie tej nowelizacji. O głos poprosiliśmy prawników z Kancelarii Kondrat i Partnerzy.

Zdaniem Ministerstwa Zdrowia (MZ) po niemal rocznym opiniowaniu inwestycji warto poszerzyć spektrum zakresów świadczeń ochrony zdrowotnej, które zostaną objęte tym systemem. Przez ten czas powstały bowiem nowe mapy potrzeb zdrowotnych dotyczące kolejnych zakresów ochrony zdrowia, stąd propozycja dodania możliwości wnioskowania o wydanie opinii w przypadku przedsięwzięć inwestycyjnych dotyczących dodatkowych zakresów.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu od początku funkcjonowania narzędzia IOWISZ placówki złożyły 1047 wniosków (780 w 2017 r.). Odpowiednio do MZ złożono 175 (109) wniosków oraz 55 protestów od negatywnych opinii. Kolejni potencjalni wnioskodawcy to ok. 20 000 podmiotów. Ilość składanych wniosków powinna więc ulec co najmniej podwojeniu w stosunku do stanu dotychczasowego.

ZAKRES OPINIOWANIA
Opiniowane będą zarówno placówki, które zamierzają utworzyć nowy podmiot leczniczy, nowe jednostki lub komórki organizacyjne zakładu leczniczego podmiotu leczniczego oraz zamierzające realizować inne inwestycje w zakresie udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, której wartość przekracza 1 mln złotych.
Inwestycje nowe zostaną wyraźnie wyodrębnione od tych odtworzeniowych. Z tego względu MZ wyda odpowiednie rozporządzenie, do którego zostanie załączony odrębny formularz instrumentu dla inwestycji odtworzeniowych, czyli pozostających bez wpływu na zakres udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej.
Ponadto Minister Zdrowia będzie wydawał bezpośrednio opinie nie tylko dla placówek, których podmiotem tworzącym jest wojewoda lub uczelnia medyczna, ale także w doniesieniu do podmiotów, dla których on sam jest podmiotem tworzącym.
Rozszerzono katalog podmiotów, które nie będą opiniowane o podmioty lecznicze prowadzone w formie jednostek budżetowych. Doprecyzowano również, że system nie obejmie połączenia, podziału lub przekształcenia spółek zgodnie z przepisami prawa handlowego. Nowe przepisy wprost wskazują, że nie są to inwestycje objęte systemem opiniowania.

WYMOGI FORMALNE WNIOSKU
Zostanie zmieniony formularz opiniowania, w którym będzie trzeba podać informacje o częściach inwestycji mających służyć udzielaniu świadczeń w zakresie wskazanych lekarskich dziedzin medycyny zgodnie z załącznikiem do Rozporządzenia MZ z 17 maja 2012 r. w sprawie resortowych kodów identyfikacyjnych oraz szczegółowego sposobu ich nadawania oraz ich szacunkową wartość, np. z zakresu anestezjologii i intensywnej terapii, psychiatrii czy geriatrii.

WYŻSZE OPŁATY
Dotychczas od wniosku o wydanie opinii pobierana była opłata w stałej kwocie 4000 zł. Według nowych przepisów wysokość opłat zostanie zróżnicowana ze względu na złożoność (wieloprofilowość) inwestycji. Opłata dla jednoprofilowej inwestycji pozostanie w powyższej wysokości, ale w przypadkach inwestycji o więcej niż 1 specjalności lekarskiej za drugie i kolejne specjalności będzie ona powiększana o 1000 zł od każdej dodatkowej specjalności. Przeciętna inwestycja obejmuje 4 dziedziny medycyny jednocześnie, a zatem szacowana średnia wysokość opłaty od 1 wniosku może wynieść ok. 7000 zł.
Wprowadzenie opłaty uzależnionej od ilości specjalności ma zachęcać placówki do ujmowania we wnioskach jak najszerzej zamiarów inwestycyjnych i składania przemyślanych wniosków, które obejmą kompleksowe inwestycje. W takim przypadku nie będzie bowiem konieczne składanie kolejnych wniosków dla każdej części inwestycji dotyczącej odmiennej specjalności z osobna, a tym samym powielanie płacenia powyższej kwoty 4000 zł. Naszym zdaniem jest to pozorna obniżka albowiem już od początku obowiązywania systemu placówki planując inwestycję musiały zadbać, aby tworzyła ona „komplementarną całość”, która umożliwi prawidłowe udzielanie świadczeń z określonych dziedzin medycyny.

DOTACJE Z BUDŻETU PAŃSTWA
Wprowadzony zostanie wymóg formalny przedłożenia ważnej pozytywnej opinii przy ubieganiu się nie tylko jak dotychczas o dotacje unijne, ale także o dotacje z budżetu państwa i to zarówno te ministra, centralnych organów administracji rządowej, jak i wojewody na remont placówki lub zakup sprzętu.

UPROSZCZENIE PROCEDURY ODWOŁAWCZEJ
W przypadku wniesienia protestu od negatywnej opinii o celowości inwestycji wojewodzie przyznano możliwość zapoznania się z treścią protestu i ewentualnego dokonania zmiany pierwotnie wydanej opinii. Dotychczas miał on możliwość tylko przekazania opinii Ministrowi Zdrowia, nie mógł zaś skorygować swojej opinii, nawet, jeśli uznał protest za zasadny.
Zdaniem Kancelarii zmiana dotycząca procedury odwoławczej jest korzystna dla inwestorów. Powinien ulec skróceniu czas trwania postępowania odwoławczego, a wojewoda będzie miał możliwość uwzględnienia protestu i zmiany opinii o celowości inwestycji na podstawie dodatkowych informacji z protestu. Podmioty lecznicze uzyskają możliwość uzupełnienia albo korekty informacji o inwestycji, bez konieczności składania nowego wniosku, a tym samym dłuższego oczekiwania na pozytywną opinię i uiszczania kolejnej opłaty.
Zasygnalizować należy, że do wszczętych a niezakończonych postępowań o wydanie opinii i protestów w sprawie negatywnych opinii będą miały zastosowanie przepisy dotychczasowe. Nowa ustawa ma wejść w życie po upływnie 30 dni od jej ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących inwestycji, na które podmiot wnioskujący zamierza uzyskać dofinansowanie ze środków europejskich, które to wejdą w życie dopiero w styczniu 2018 r.
Dotychczas wymóg posiadania ważnej pozytywnej opinii był ograniczony do wykonywania działalności leczniczej z zakresu leczenia szpitalnego, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz podstawowej opieki zdrowotnej. Według nowych przepisów systemem zostaną objęte inwestycje dotyczące udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w pełnym zakresie, a tym samym nowe konkursy w 2018 roku obejmą pełen zakres tychże świadczeń.

DALSZE WYŁĄCZENIA PROCEDURY ADMINISTRACYJNEJ
Jeśli organ opiniujący wyda postanowienie w przedmiocie nierozpatrzenia protestu, ze względu na przekroczenie terminu lub braki formalne, to inwestorowi nie będzie już przysługiwało zażalenie zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego (KPA).
Zwracamy uwagę, ze w systemie opiniowania było wyłączone już stosowanie KPA za wyjątkiem przepisów dotyczących wyłączenia pracownika i organu, pełnomocnictw, doręczeń, sposobu obliczania terminów, wydawania uwierzytelnionych odpisów lub kopii akt sprawy, sprostowań oraz stwierdzania nieważności. Przepisy procedury administracyjnej, tak jak dotychczas, będą stosowane dopiero wskutek złożenia ewentualnej skargi od negatywnej opinii w sprawie protestu.
Naszym zdaniem wyłączenie stosowania procedury administracyjnej przy opiniowaniu pozbawia inwestorów narzędzi ochronnych gwarantowanych przez powyższe przepisy związanych z kontrolą prawidłowości opiniowania, zastosowania i wykładni przez organy opiniujące obowiązujących przepisów, oceny przedstawionych przez nich informacji czy nawet podstawowych zasad KPA takich jak rozstrzyganie ewentualnych wątpliwości na korzyść strony, tj. placówki.
Konkludując, projektowane zmiany mają spowodować całościowe objęcie opiniowaniem inwestycji w sektorze ochrony zdrowia. Powyższe zabiegi legislacyjne mają na celu finansowanie tylko inwestycji należycie przemyślanych i uzasadnionych oraz gwarantujących odpowiednie dysponowanie środkami publicznymi. Skorzystanie z nowej procedury opiniowania będzie konieczne w przypadku ubiegania się przez placówkę o dotacje zarówno unijne, jak i z budżetu państwa, ponieważ aby się o nie starać konieczne będzie przedłożenie ważnej pozytywnej opinii o celowości inwestycji lub opinii o pozytywnym rozpatrzeniu protestu.

AUTORZY:
Sławomir Molęda, Partner, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy
Natalia Dyda, Aplikant radcowski, Kancelaria KONDRAT i Partnerzy