Wydłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności

Sejm jednogłośnie uchwalił 19 grudnia ustawę o szczególnych rozwiązaniach w celu zachowania ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności.

Zakłada ona m.in. wydłużenie terminu ważności orzeczeń do 30 września 2024 r., których ważność upłynęłaby z 30 czerwca 2024 r.

Co zawiera projekt ustawy?
19 grudnia w Sejmie odbyło się drugie czytanie poselskiego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach w celu zachowania ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności.

Zawiera on przepisy umożliwiające zachowanie odpowiednich warunków czasowych pozwalających na bieżącą realizację wniosków przez właściwe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności.

Zakłada on wydłużenie terminu ważności orzeczeń do 30 września 2024 r., których ważność upłynęłaby z dniem 30 czerwca 2024 r. Dodatkowo zachowują ważność karty parkingowe, jeżeli decyzja przyznająca świadczenie pomocy społecznej została wydana w związku z niepełnosprawnością potwierdzoną orzeczeniem osoby mają również wydłużone prawo do otrzymania świadczeń. Analogicznie ma wyglądać sytuacja w przypadku prawa do świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zasiłków dla opiekunów i świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka, osoby pełnoletniej w pieczy zastępczej.

W czasie głosowania w Sejmie ustawa została poparta jednogłośnie. Zagłosowało 339 posłów. Nikt nie wstrzymał się od głosu.

Osiem miesięcy w kolejce po nowe orzeczenie
Rzecznik Praw Obywatelskich i organizacje społeczne już w październiku 2023 r. zwracały uwagę na znaczne opóźnienia oraz zatory przy wydawaniu nowych orzeczeń w ramach zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności. Sięgały one nawet 8 miesięcy i powodowały utratę świadczeń oraz form wsparcia, np. stypendiów na uczelni, kart parkingowych oraz świadczenia pielęgnacyjnego. W konsekwencji wiele osób pozostaje bez jakichkolwiek środków do życia.

W czasie drugiego czytania Iwona Hartwich z KO oświadczyła, że jej klub będzie dążył do systemowego rozwiązania problemów, a nie naklejania kolejnych plastrów. Zaapelowała także do szefowej MRiPS o jak najszybsze procedowanie projektu ustawy „o rencie socjalnej”. Zwróciła uwagę, że obecnie renta socjalna osoby niezdolnej do pracy wynosi 1445 zł.

Agnieszka Kłopotek z PSL zwróciła uwagę, na „niedoszacowanie kosztów funkcjonowania Powiatowych Zespołów ds. Orzekania o Niepełnosprawności”.

Szefowa MRiPS Agnieszka Dziemianowicz-Bąk po wejściu w życie projektu zyskamy czas na systemowe rozwiązania, które nie pozwolą na powtarzanie się tego rodzaju sytuacji. Już rozpoczynamy pracę nad dokonaniem zmian w rozporządzeniu ministra rodziny, pracy i polityki społecznej ws. orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności m.in. w zakresie zasad składania wniosków o wydanie kolejnych orzeczeń o niepełnosprawności. Chodzi m.in. o wydłużenie czasu na składanie takich wniosków, tak żeby można było z wyprzedzeniem planować termin.

Chodzi o likwidację zatorów
W uzasadnieniu do projektu ustawy zwrócono uwagę, że „wydłuża się czas oczekiwania na wydanie orzeczeń przez zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności, a przedłużenia wprowadzone ustawą covidową i ustawą zmieniającą nie wyeliminują ryzyka utraty uprawnień uzależnionych od ważności tych orzeczeń”. Sytuacja ta w szczególny sposób dotyczy osób, których orzeczenia straciły ważność po 5 sierpnia 2023 r., a zespoły orzecznicze nie zdołały na czas wyznaczyć terminu posiedzenia zespołu, bowiem osoby te straciły dostęp do świadczeń i często swojego jedynego źródła środków do życia. Zwrócono uwagę, że w podobnie trudnej sytuacji znajdą się niebawem także osoby, których orzeczenia stracą ważność po 31 grudnia 2023 r. oraz po kolejnych, dalszych terminach wydłużeń.

W ocenie projektodawców „liczba wniosków o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności ulegnie dodatkowemu znaczącemu zwiększeniu od momentu wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym, czyli od 1 stycznia 2024 r. Będzie to spowodowane faktem, że ubiegać się o świadczenie wspierające będą mogli seniorzy, a wymogiem ubiegania się o nie jest posiadanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, o które wielu seniorów (pomimo spełniania warunków) dotychczas nie wnioskowało”.

Zaznaczono, że wydłużenie ważności orzeczeń całościowo stworzy minimalną przestrzeń czasową niezbędną do likwidacji zatorów w ramach prac zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności i powrotu do orzekania w trybie bieżącym.

Projekt został 13 grudnia skierowany do sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. W trakcie pierwszego czytania zgłoszono pięć poprawek o charakterze doprecyzowującym, które zostały przyjęte jednogłośnie.

Ustawa ma wejść w życie od 30 grudnia 2023 r.

Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Przysługuje on niepełnosprawnemu dziecku; osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia; osobie, która ukończyła 75 lat.

Przeczytaj także: „Co się stało z 146 chorobami genetycznymi?”