123RF
Program badań przesiewowych płuc dla mieszkańców makroregionu śląskiego
Redaktor: Monika Stelmach
Data: 17.06.2021
Źródło: SUM
Śląski Uniwersytet Medyczny prowadzi badania w trzech województwach: śląskim, opolskim oraz dolnośląskim. W programie weźmie udział ponad 4 tysiące osób. W Polsce rak płuca jest najczęstszą nowotworową przyczyną zgonów.
Głównym celem przedsięwzięcia jest wczesne wykrycie raka płuca u osób z grupy ryzyka za pomocą badań niskodawkowej tomografii komputerowej, która jest metodą o udowodnionej skuteczności. W zależności od wyniku pierwszego badania kolejne mogą być zaplanowane za rok, pół roku lub trzy miesiące.
W trakcie programu w makroregionie śląskim będzie przebadanych ponad 4 tysiące osób, którym zostanie wykonanych 11 tysięcy badań. Szpital Kliniczny nr 1 im. Prof. S. Szyszko SUM w Zabrzu jest Centrum Badań Przesiewowych Raka Płuca (CBPRP) dla makroregionu. Partnerami w projekcie są Dolnośląskie Centrum Chorób Płuc we Wrocławiu oraz Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu.
– Szacujemy, że 5-7 proc. badanych będzie skierowanych do pogłębionej, szybkiej diagnostyki. Naszym celem jest doprowadzenie do wykrywania nowotwór złośliwy w pierwszym lub drugim stadium zaawansowania klinicznego, co daje pacjentowi szansę na radykalny zbieg operacyjny i wyzdrowienie – mówi prof. Mariusz Adamek z Katedry i Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowego Szpitala Klinicznego nr 1 w Zabrzu SUM.
Niestety, mimo wprowadzenia nowoczesnych, coraz bardziej skutecznych leków, w Polsce 5-letnie przeżycie pacjenta sięga zaledwie 13 proc. Eksperci postulują, żeby zmienić ten dramatyczny wskaźnik i dojść do wyników zbliżonych do raka piersi, w którym przeżycie 5-letnie pacjentek wynosi ok. 80 proc. Dlaczego jesteśmy bezsilni wobec raka płuca?
– Dzieje się to z jednej, tak naprawdę prostej przyczyny, w większości przypadków rak płuca przebiega bezobjawowo, a to, jak się manifestuje, zależy od jego lokalizacji – wyjaśnia prof. Adamek, lider projektu w makroregionie śląskim oraz przewodniczący rady naukowej programu ogólnopolskiego.
Jeśli guz jest zlokalizowany jest obwodowo, najczęściej nie daje objawów. Gdy nacieka na opłucną, chory odczuwa bóle w klatce piersiowej, a gdy zamyka płat płuca, może pojawić się kaszel. Niestety zwykle tych objawów nie kojarzymy z nowotworem, a zwłaszcza najbardziej narażeni na niego palacze traktują kaszel jak „coś normalnego” przy tym nałogu.
– Wskutek tego pacjenci trafiają do nas za późno, by stosować leczenie radykalne. W Polsce do takich terapii kwalifikuje się jedynie 20 proc. z nich. W 80 proc. przypadków zmiany są nieoperacyjne – dodaje prof. Adamek.
W naszym kraju rak płuca rozpoznaje się u około 14, 6 tys. mężczyzn i u około 7 tys. kobiet, co stanowi 19 proc. i 9 proc. wszystkich zachorowań na nowotwory odpowiednio u mężczyzn i kobiet. Od 2007 roku rak płuca jest najczęstszą nowotworową przyczyną zgonu.
– Oczywiście, w badaniu skupiamy się na raku płuca, ale daje nam ono o wiele więcej informacji, bo widzimy, co dzieje się w tętnicach wieńcowych, w całej klatce piersiowej, a zatem możemy sprawdzić, czy u pacjenta nie rozwijają się inne choroby, m.in. tętniak aorty czy guz śródpiersia, a także POChP, także jeden z bardzo groźnych „zabójców” Polaków. A zatem badanie ma wartość dodaną. Nie bez powodu w Stanach Zjednoczonych stało się standardem i jest nazywane dorocznym sprawdzianem stanu zdrowia – dodaje prof. Adamek.
Program jest ważny także z punktu widzenia niekorzystnych danych epidemiologicznych dotyczących częstości występowania raka płuca. Zgodnie z prognozami ujętymi w „Mapie potrzeb zdrowotnych” w zakresie onkologii przewiduje się, że rak złośliwy płuca w 2029 roku będzie w Polsce nadal dominującym nowotworem pod względem liczby przypadków. W 2029 roku odnotowanych zostanie ponad 32,5 tys. nowych zachorowań na nowotwory złośliwe płuc. Najwięcej z nich w województwach mazowieckim (4 548) oraz śląskim (3 898).
Do grupy docelowej, kwalifikującej się do badań należą osoby:
• w wieku 55 -74 lat z konsumpcją tytoniu większą lub równą 20 paczkolat, okresem abstynencji tytoniowej nie dłuższym niż 15 lat
• w wieku 50 -74 lat z konsumpcją tytoniu większą lub równą 20 paczkolat, okresem abstynencji tytoniowej nie dłuższym niż 15 lat u których stwierdza się jeden z czynników ryzyka:
- z ekspozycją zawodową na krzemionkę, beryl, nikiel, chrom, kadm, azbest, związki arsenu, spaliny silników diesla, dym ze spalania węgla kamiennego, sadza
- z ekspozycję na radon
- z indywidualną historią zachorowań na raka - przebyty rak płuca, w wywiadzie chłoniak
- z rakiem płuca w wywiadzie u krewnych pierwszego stopnia
- z historią chorób płuc - przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) lub włóknienie płuc (IPF)
Osoby zainteresowane udziałem w projekcie mogą zgłaszać się do partnerów projektu:
• Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1 im. prof. Stanisława Szyszko SUM, ul. 3 Maja od 13 -15, 41-800 Zabrze
• Dolnośląskiego Centrum Chorób Płuc ul. Grabiszyńska 105, 53-439, Wrocław
• Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego aleja W.Witosa 26, 45-401, Opole
Badania zostały sfinansowane z programu operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Mają status programu polityki zdrowotnej i są elementem ogólnopolskiego programu wczesnego wykrywania raka płuca, którego celem jest poprawa jego wykrywalności. W sumie zostanie zbadanych 15 tys. Polaków i przeprowadzonych zostanie 55 tys. badań tomograficznych.
W trakcie programu w makroregionie śląskim będzie przebadanych ponad 4 tysiące osób, którym zostanie wykonanych 11 tysięcy badań. Szpital Kliniczny nr 1 im. Prof. S. Szyszko SUM w Zabrzu jest Centrum Badań Przesiewowych Raka Płuca (CBPRP) dla makroregionu. Partnerami w projekcie są Dolnośląskie Centrum Chorób Płuc we Wrocławiu oraz Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu.
– Szacujemy, że 5-7 proc. badanych będzie skierowanych do pogłębionej, szybkiej diagnostyki. Naszym celem jest doprowadzenie do wykrywania nowotwór złośliwy w pierwszym lub drugim stadium zaawansowania klinicznego, co daje pacjentowi szansę na radykalny zbieg operacyjny i wyzdrowienie – mówi prof. Mariusz Adamek z Katedry i Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowego Szpitala Klinicznego nr 1 w Zabrzu SUM.
Niestety, mimo wprowadzenia nowoczesnych, coraz bardziej skutecznych leków, w Polsce 5-letnie przeżycie pacjenta sięga zaledwie 13 proc. Eksperci postulują, żeby zmienić ten dramatyczny wskaźnik i dojść do wyników zbliżonych do raka piersi, w którym przeżycie 5-letnie pacjentek wynosi ok. 80 proc. Dlaczego jesteśmy bezsilni wobec raka płuca?
– Dzieje się to z jednej, tak naprawdę prostej przyczyny, w większości przypadków rak płuca przebiega bezobjawowo, a to, jak się manifestuje, zależy od jego lokalizacji – wyjaśnia prof. Adamek, lider projektu w makroregionie śląskim oraz przewodniczący rady naukowej programu ogólnopolskiego.
Jeśli guz jest zlokalizowany jest obwodowo, najczęściej nie daje objawów. Gdy nacieka na opłucną, chory odczuwa bóle w klatce piersiowej, a gdy zamyka płat płuca, może pojawić się kaszel. Niestety zwykle tych objawów nie kojarzymy z nowotworem, a zwłaszcza najbardziej narażeni na niego palacze traktują kaszel jak „coś normalnego” przy tym nałogu.
– Wskutek tego pacjenci trafiają do nas za późno, by stosować leczenie radykalne. W Polsce do takich terapii kwalifikuje się jedynie 20 proc. z nich. W 80 proc. przypadków zmiany są nieoperacyjne – dodaje prof. Adamek.
W naszym kraju rak płuca rozpoznaje się u około 14, 6 tys. mężczyzn i u około 7 tys. kobiet, co stanowi 19 proc. i 9 proc. wszystkich zachorowań na nowotwory odpowiednio u mężczyzn i kobiet. Od 2007 roku rak płuca jest najczęstszą nowotworową przyczyną zgonu.
– Oczywiście, w badaniu skupiamy się na raku płuca, ale daje nam ono o wiele więcej informacji, bo widzimy, co dzieje się w tętnicach wieńcowych, w całej klatce piersiowej, a zatem możemy sprawdzić, czy u pacjenta nie rozwijają się inne choroby, m.in. tętniak aorty czy guz śródpiersia, a także POChP, także jeden z bardzo groźnych „zabójców” Polaków. A zatem badanie ma wartość dodaną. Nie bez powodu w Stanach Zjednoczonych stało się standardem i jest nazywane dorocznym sprawdzianem stanu zdrowia – dodaje prof. Adamek.
Program jest ważny także z punktu widzenia niekorzystnych danych epidemiologicznych dotyczących częstości występowania raka płuca. Zgodnie z prognozami ujętymi w „Mapie potrzeb zdrowotnych” w zakresie onkologii przewiduje się, że rak złośliwy płuca w 2029 roku będzie w Polsce nadal dominującym nowotworem pod względem liczby przypadków. W 2029 roku odnotowanych zostanie ponad 32,5 tys. nowych zachorowań na nowotwory złośliwe płuc. Najwięcej z nich w województwach mazowieckim (4 548) oraz śląskim (3 898).
Do grupy docelowej, kwalifikującej się do badań należą osoby:
• w wieku 55 -74 lat z konsumpcją tytoniu większą lub równą 20 paczkolat, okresem abstynencji tytoniowej nie dłuższym niż 15 lat
• w wieku 50 -74 lat z konsumpcją tytoniu większą lub równą 20 paczkolat, okresem abstynencji tytoniowej nie dłuższym niż 15 lat u których stwierdza się jeden z czynników ryzyka:
- z ekspozycją zawodową na krzemionkę, beryl, nikiel, chrom, kadm, azbest, związki arsenu, spaliny silników diesla, dym ze spalania węgla kamiennego, sadza
- z ekspozycję na radon
- z indywidualną historią zachorowań na raka - przebyty rak płuca, w wywiadzie chłoniak
- z rakiem płuca w wywiadzie u krewnych pierwszego stopnia
- z historią chorób płuc - przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) lub włóknienie płuc (IPF)
Osoby zainteresowane udziałem w projekcie mogą zgłaszać się do partnerów projektu:
• Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1 im. prof. Stanisława Szyszko SUM, ul. 3 Maja od 13 -15, 41-800 Zabrze
• Dolnośląskiego Centrum Chorób Płuc ul. Grabiszyńska 105, 53-439, Wrocław
• Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego aleja W.Witosa 26, 45-401, Opole
Badania zostały sfinansowane z programu operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Mają status programu polityki zdrowotnej i są elementem ogólnopolskiego programu wczesnego wykrywania raka płuca, którego celem jest poprawa jego wykrywalności. W sumie zostanie zbadanych 15 tys. Polaków i przeprowadzonych zostanie 55 tys. badań tomograficznych.
Patronat naukowy portalu: