Terapia skojarzona lumakaftorem i iwakaftorem skuteczna w mukowiscydozie z delecją F508

Iwakaftor jest zarejestrowany w leczeniu pacjentów z mukowiscydozą wywołaną przez mutację G551D genu błonowego regulatora przewodnictwa (CFTR, cystic fibrosis transmembrane conductance regulator). Z tego względu może być on użyteczny u ok. 3% pacjentów z mukowiscydozą na świecie i u ok. 0.5% chorych z mukowiscydozą w Polsce [1].

Jego działanie polega na wzmocnieniu funkcji zmutowanego białka CFTR obecnego w błonie komórkowej. Lumakaftor, wcześniej nazywany VX-809, jest eksperymentalnym lekiem, który ma usprawniać transport CFTR na powierzchnię komórki u pacjentów z mukowiscydozą wywołaną delecją F508, obecną u większości osób chorych na mukowiscydozę w Europie. Boyle i wsp. przedstawili wyniki badania klinicznego drugiej fazy leczenia skojarzonego iwakafotrem i lumakaftorem u pacjentów z mutacją F508del. W pierwszej grupie badanej (n = 64; F508del/F508del) przez okres dwóch tygodni podawano lumakaftor w dawce 200 mg, dołączając następnie iwakaftor w dawce 150 mg lub 250 mg dwa razy dziennie. W innych grupach badanych (n = 96) okres początkowego stosowania lumakaftoru wynosił 28 dni, tak samo jak następczy okres równoczesnego podawania iwakaftoru i lumakaftoru. W pierwszej grupie badanej odnotowano względem grupy kontrolnej spadek stężenia chlorków w pocie o średnio 9 mmol/L. W pozostałych badanych grupach obserwowano podobny spadek stężenia chlorków w pocie względem wartości wyjściowych. W grupach, w których leki stosowano przez dłuższy okres czasu i w większych dawkach odnotowano poprawę natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1, forced expiratory volume in 1 second) o 5-8%. Stwierdzono, że u pacjentów heterozygotycznych względem mutacji F508del leki nie przynosiły poprawy FEV1. Jak stwierdzili Boyle i wsp., leczenie skojarzone iwakaftorem i lumakaftorem prowadzi do wzrostu wartości wskaźnika FEV1 u pacjentów będących homozygotami delF508/delF508. Warto dodać, że roczny koszt leczenia samym iwakaftorem wynosi ponad 300 tysięcy dolarów rocznie. Cena ta wywołała krytykę ze strony wielu uczestników prac badawczo-rozwojowych, które doprowadziły do powstania leku.

[1] Bobadilla JL, Macek M, Fine JP i Farrell PM. Cystic Fibrosis: A Worldwide Analysis of CFTR MutationsóCorrelation With Incidence Data and Application to Screening. Human Mutation 2002; 19:575-606.