Zatorowość płucna u kobiet w ciąży: jak uniknąć angio-TK?

Skuteczność algorytmu YEARS okazała się najwyższa w pierwszym trymestrze ciąży i najniższa w trzecim; odsetek pacjentek w danym trymestrze, u których udało się uniknąć badania radiologicznego dzięki użyciu algorytmu wyniósł 65% w I trymestrze i 32% w trzecim.

W krajach zachodnich zatorowość płuca jest najczęstszą przyczyną zgonów u kobiet w ciąży. Zgodnie z danymi literaturowymi żylna choroba zakrzepowo-zatorowa może dotykać nawet 1 na 1000 ciężarnych kobiet. Późny wiek zachodzenia w ciążę, nadmierna masa ciała i (niestety) nierzadko palenie papierosów są powszechnymi zjawiskami, które predysponują do choroby. Złotym standardem diagnostyki zatorowości płucnej pozostaje angio-TK, jednak u kobiet w ciąży powinno się unikać narażania na czynniki teratogenne. Z tego względu międzynarodowy zespół naukowców opracował i zbadał kliniczny algorytm, pozwalający na rozpoznanie zatorowości płucnej u kobiet ciężarnych z dużym prawdopodobieństwem. Publikacja ukazała się na łamach prestiżowego The New England Journal of Medicine.

Algorytm YEARS służy do określania prawdopodobieństwa zatorowości płucnej u stabilnych hemodynamicznie pacjentów powyżej 18. roku życia z podejrzeniem w.w. rozpoznania. Pozwala on na szybsze postawienie diagnozy i wdrożenie leczenia (nawet o godzinę), a także redukuje liczbę wykonanych ujemnych angio-TK o około 14%. Naukowcy postanowili zatem zaadaptować go dla potrzeb kobiet ciężarnych. W prospektywnym badaniu z udziałem 498 kobiet w ciąży z podejrzeniem zatorowości płucnej oceniono trzy kryteria z wymienionego algorytmu (objawy kliniczne zakrzepicy żył głębokich, krwioplucie i zatorowość płucną jako najbardziej prawdopodobną diagnozę) i dokonano pomiaru poziomu D-dimeru. Zatorowość płucna została wykluczona w przypadku braku spełnienia trzech kryteriów i gdy poziom D-dimeru był mniejszy niż 1000ng/ml lub jeśli zostało spełnione co najmniej jedno kryterium i poziom D-dimeru był mniejszy niż 500ng/ml. Adaptacja algorytmu YEARS dla kobiet w ciąży obejmowała wykonanie ultrasonograficznego testu u kobiet z objawami zakrzepicy żył głębokich; jeśli okazał się dodatni nie wykonywano angio-TK i rozpoznawano zatorowość płucną. Wszystkie pacjentki, u których choroba nie została wykluczona, poddano wymienionemu badaniu radiologicznemu.

Zatorowość płucną rozpoznano u 20 pacjentek (4,0%) na początku badania. Podczas 3-miesięcznego okresu obserwacji rozpoznano zakrzepicę żył głębokich u 1 pacjentki (0,21%); nie odnotowano ani jednego przypadku zatorowości płucnej. Angio-TK nie była wskazana, a zatem jej uniknięto, u aż 195 pacjentek (39%).