Allopurinol w populacji osób starszych a ryzyko uszkodzenia nerek

Allopurinol jest najczęściej stosowanym lekiem w przypadku hyperurykemii. Liczne publikacje dowodzą, iż stosowanie allopurinolu wpływa na wzrost wskaźnika filtracji kłębuszkowej (GFR) i obniżenie stężenia kreatyniny. Szacuje się, iż w stanach Zjednoczonych 1 na 10 dorosłych mieszkańców ma rozpoznanie przewlekłej choroby nerek (PChN).

W ostatnich latach obserwuje się szybki wzrost odsetka osób zagrożonych uszkodzeniem funkcji nerek. Na podstawie dostępnych danych z systemu opieki medycznej przeprowadzono analizę, która miała na celu stwierdzenie czy stosowanie allopurinolu u osób starszych z uwzględnieniem stosowanej dawki i czasu terapii ma wpływ na częstość występowanie PChN oraz schyłkowej niewydolności nerek. W dużej populacji osób powyżej 65 roku zidentyfikowana 30 022 epizodów leczenia allopurinolem, w czasie których doszło do 8314 incydentów uszkodzenia nerek. Stosowanie allopurinolu w sposób istotny statystycznie było skojarzone z mniejszym ryzykiem upośledzenia funkcji nerek. Stwierdzono ponadto, iż wyższa średnia dawka allopurinolu (>200mg/dobę) wykazuje lepsze działanie protekcyjne. Zależności te były niezależne od czynników takich wiek, płeć, rasa, choroby współwystępujące oraz stosowane leki z powodu chorób sercowo-naczyniowych (statyny, betablokery, leki moczopędne, inhibitory ACE).

Niestety ograniczeniem badania jest brak danych odnośnie poziomu kwasu moczowego w surowicy krwi. Przeprowadzona analiza statystyczna dowodzi, iż allopurinol u osób starszych może wykazywać działanie nefroprotekcyjne. Mechanizm takiego działania wymaga dalszych dociekań naukowych. Allopurinol ma właściwości antyoksydacyjne, natomiast wysokie stężenie kwasu moczowego związane jest z nasileniem procesu zapalnego i uszkodzeniem komórek śródbłonka. Leczenie hyperurykemii i ustalenie wskazań do stosowanie allopurinolu budzi wiele kontrowersji, które wymagają rozważań odnośnie ryzyka oraz korzyści z prowadzenia terapii. Niniejsza praca jest głosem w tej dyskusji.