Ból kręgosłupa okiem praktyka

Najczęstszym elementem doprowadzającym do bólów kręgosłupa są zmiany zwyrodnieniowe. Jak podkreśla dr hab. n. med. Jarosław Drobnik, lekarz rodzinny, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej w przeważającej większości sami do nich doprowadzamy. Przypomina także, co jest istotne w diagnostyce i leczeniu.

Problematyczne są wady postawy wynikające z małej aktywności fizycznej, które prowadzą do zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Przyczynia się do tego także nadwaga, siedzący tryb życia. W diagnostyce podstawę stanowi badanie fizykalne, dobrze zebrany wywiad. Dla dalszego postępowania ważne jest także wykonanie badań obrazowych. Ekspert podkreślał, że w przypadku bólu kręgosłupa nie ma jednej „złotej pigułki”. – Problem, nie tylko z bólem kręgosłupa, ale szeroko pojętym bólem, polega na tym, iż jest to ból o etiologii mieszanej – receptorowy + neuropatyczny, często z komponentą zapalną. Szczególnie u osób starszych może dołączyć się do tego jeszcze ból kostny. W przypadku bólów kręgosłupa zawsze należy brać pod uwagę kwestie objawów neurologicznych. Podstawowym elementem leczenia bólu kręgosłupa jest drabina analgetyczna według WHO. I szczebel: NLPZ 7-10 dni (deksketoprofen, deksibuprofen) + IPP, II szczebel: tramadol + paracetamol, III szczebel: opioid (oxycodon, buprenorfina). Mowa była też o wskazaniach do stosowania opioidów – to bóle korzonkowe, w przypadku neuropatii cukrzycowej czy chorobach zapalnych stawów.

Leczenie bólu neuropatycznego jest bardzo istotne w leczeniu bólów kręgosłupa. Wachlarz leków jest duży: leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylina, duloksetyna), leki przeciwdrgawkowe (np. gabapentyna, pregabalina), ale także leki do stosowania miejscowego – zależnie od stanu klinicznego pacjenta (lidokaina 5%, kapsaicyna 8%), kortykosteroidy (dexametazon w objawach ostrych lub przewlekłych) oraz antagoniści receptora NMDA. W stanach nagłych np. wynikających ze zmian nowych lub zaostrzenia zmian już nabytych – deksametazon – nawet do 36 mg podany dożylnie. Zaś we wzmożonym napięciu mięśniowym np. baklofen.

Jak informował dr hab. n. med. Drobnik obecnie istotną grupą, która znajduje zastosowanie w leczeniu bólów kręgosłupa jest grupa witamin B. Ma pozytywny wpływ na stany zapalne, choroby zwyrodnieniowe nerwów i narządu ruchu, także działanie przeciwbólowe oraz wspomagające krążenie. Grupa witamin B może być stosowana wspomagająco w leczeniu bólu oraz rewitalizacji czy regeneracji osłonek i nerwów obwodowych. W długotrwałych bólach kręgosłupa, które są oporne na leczenie farmakologiczne stosuje się leczenie neurochirurgiczne takie jak – fenestracja, hemilaminektomia, laminektomia czy wertebroplastyka. Zastosowanie mają także techniki inwazyjne. Ekspert przypominał również, że w przypadku bólu kostnego związanego z przerzutami choroby nowotworowej pomocna jest radioterapia, a w niektórych przypadkach także przeciwciała monoklonalne.
Dużą rolę odgrywa także leczenie niefarmakologiczne, jak np. krioterapia czy powierzchowne stosowanie ciepła. Utrzymanie prawidłowej masy ciała często jest kluczowe dla efektywnego leczenia podobnie jak kinezyterapia – bowiem żadna tabletka nie zapewni ruchu. Wykład wygłoszony został podczas V jubileuszowego kongresu Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej we Wrocławiu.