Bóle krzyża u pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów

Przeprowadzone badanie wskazuje, iż rozpoznanie zmian osiowych w ŁZS może stanowić poważne wyzwanie dla klinicysty. Późniejszy czas zachorowania, częstsze występowanie otyłości u chorych z ŁZS może być powodem zgłaszania przez chorych niespecyficznych dolegliwości bólowych krzyża.

Obraz kliniczny łuszczycowego zapalenia stawów obejmuje zapalenia stawów obwodowych, zapalenie stawów kręgosłupa, zapalenie przyczepów ścięgnistych (enthesitis) oraz zapalenie palców (dactylitis). Przebieg choroby i manifestacja kliniczna u pacjentów jest indywidualna, na tej podstawie wyróżnia się klika typów ŁZS. U pacjentów z zajęciem stawów kręgosłupa obserwuje się bardziej agresywny przebieg choroby, częste jest również równoczesne zapalenia stawów obwodowych. Epidemiologia występowania zapalenia stawów osiowych oraz zapalnego bólu krzyża (ZBK) u chorych z ŁZS nie jest dokładnie poznana i zwykle jest odmienna w poszczególnych badaniach prawdopodobnie z uwagi na przyjęcie różnych kryteriów i definicji dla osiowej postaci ŁZS. W dotychczasowych publikacjach zwraca się również uwagę na znaczny odsetek pacjentów z ŁZS, gdzie objawy kliniczne nie korelują z obrazem radiologicznym.

Badanie prospektywne w grupie 171 chorych z ŁZS ( 56% kobiet, średni wiek 46.6 lat) przeprowadzono na Uniwersytecie w Toronto. Wizyty kontrolne odbywały się w odstępach 6-12 miesięcy, chorzy byli oceniani w aspekcie występowania objawów charakterystycznych dla zapalnego bólu krzyż (ZBK). Badania radiologiczne stawów krzyżowo-biodrowych i kręgosłupa wykonywano w odstępach 2 letnich. Jeżeli w badaniach rtg nie było nieprawidłowości, a występowały objawy kliniczne wykonywano badanie MR. U 96/171 (56.13%) chorych z ŁZS w opinii reumatologów były podstawy do rozpoznania ZBK. U 54 (32%) chorych potwierdzono w badaniach radiologicznych zapalenie stawów osiowych.

Dokonano analizy statystycznej, której celem było porównanie różnych kryteriów ZBK (Calin, Rudwaleit, ASAS) w diagnostyce zmian osiowych w przebiegu ŁZS. Kryteria ZBK dobrze korelowały z oceną reumatologa (na podstawie wywiadu i badania fizykalnego, bez wglądu w badania radiologiczne), natomiast współczynnik prawdopodobieństwa występowania zmian radiologicznych w przypadku spełnienia kryteriów ZBK był stosunkowo niski (wyraźnie niższy niż dla ZZSK). Największą czułość wykazano dla kryteriów wg Calina - 46%), natomiast specyficzność dla kryteriów wg Rudwaleit (82.91%). Odnotowano również przypadki zmian w badania radiologicznych kręgosłupa bez zmian w stawach krzyżowo-biodrowych (22 chorych), a także zmian o typie sacroilitis bez zmian w zakresie stawów kręgosłupa.

Przeprowadzone badanie wskazuje, iż rozpoznanie zmian osiowych w ŁZS może stanowić poważne wyzwanie dla klinicysty. Późniejszy czas zachorowania, częstsze występowanie otyłości u chorych z ŁZS może być powodem zgłaszania przez chorych niespecyficznych dolegliwości bólowych krzyża. W porównaniu do ZZSK kryteria ZBK gorzej korelują z obrazem radiologicznym stawów. W związku z powyższym u chorych z ŁZS badania obrazowe kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych powinny być wykonywane rutynowo niezależnie od deklaracji pacjenta co do występowania bólu krzyża oraz jego charakteru.