123RF
Czynniki predykcyjne odpowiedzi na metotreksat
| Tagi: | reumatoidalne zapalenie stawów, RZS, metotreksat, MTX |
Metotreksat (MTX) jest lekiem pierwszego wyboru w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Nie u wszystkich chorych udaje się jednak uzyskać zamierzony efekt terapii, czyli remisję kliniczną lub niską aktywność choroby.
Metodą, która może okazać się pomocna w optymalizacji terapii, jest tzw. machine learning – metoda pozwalająca na przewidywanie wyników poprzez analizę modeli danych. Wykorzystując ją grupa amerykańskich naukowców określiła czynniki predykcyjne odpowiedzi na monoterapię MTX w populacji chorych na RZS, nieleczonych wcześniej lekami modyfikującymi przebieg choroby.
Badanie oparto na retrospektywnej analizie danych o 775 pacjentach biorących udział w czterech randomizowanych badaniach klinicznych. We wszystkich, zgodnie z protokołem, zwiększano dawkę MTX do 20–25 mg/tydz., analizowano ramię MTX + placebo. Oceny aktywności choroby dokonano w 3 punktach czasowych: wyjściowo, po 12 i 24 tygodniach od rozpoczęcia leczenia (zgodnie z zaleceniami ACR i EULAR jest to czas oczekiwanej odpowiedzi na leczenie).
Określono fenotyp dobrej odpowiedzi na leczenie obejmujący: niższe wyjściowe wartości DAS28(OB) (włączając niższe wartości poszczególnych składowych tworzących wskaźnik), obecność przeciwciał anty-CCP oraz niższą wyjściową wartość HAQ (Health Assessment Questionnaire) – kwestionariusz oceny stanu zdrowia. Osoby, które w ocenie w 24. tygodniu dobrze odpowiedziały na leczenie MTX, stanowiły 66 proc. badanych. Zastosowane metody badawcze pozwoliły na precyzyjne określenie punktów odcięcia dla definicji dobrej odpowiedzi na leczenie MTX: wartość DAS28(OB) ≤7,4, pozytywny wynik w kierunku przeciwciał anty-CCP oraz wyjściowa wartość HAQ ≤2.
Tak zdefiniowany fenotyp wskazuje na 80-proc. prawdopodobieństwo dobrej odpowiedzi na MTX. Przeciwnie – wartość DAS28(OB) >7,4, HAQ >2 oraz negatywny wynik w kierunku przeciwciał anty-CCP – zmniejsza prawdopodobieństwo dobrej odpowiedzi na leczenie MTX do 33 proc.
Zastosowanie prezentowanej metody analizy danych wskazuje, że pacjenci dotychczas nieleczeni lekiem modyfikującym przebieg choroby, z wysoką aktywnością RZS (DAS28(OB) >7,4), mniejszą sprawnością funkcjonalną oraz seronegatywni względem przeciwciał anty-CCP mogą odnieść większą korzyść z zastosowania w pierwszej linii terapii innej niż MTX.
Potwierdzenie tej hipotezy wymaga dalszych badań.
Opracowanie: dr n. med. Marta Madej
Badanie oparto na retrospektywnej analizie danych o 775 pacjentach biorących udział w czterech randomizowanych badaniach klinicznych. We wszystkich, zgodnie z protokołem, zwiększano dawkę MTX do 20–25 mg/tydz., analizowano ramię MTX + placebo. Oceny aktywności choroby dokonano w 3 punktach czasowych: wyjściowo, po 12 i 24 tygodniach od rozpoczęcia leczenia (zgodnie z zaleceniami ACR i EULAR jest to czas oczekiwanej odpowiedzi na leczenie).
Określono fenotyp dobrej odpowiedzi na leczenie obejmujący: niższe wyjściowe wartości DAS28(OB) (włączając niższe wartości poszczególnych składowych tworzących wskaźnik), obecność przeciwciał anty-CCP oraz niższą wyjściową wartość HAQ (Health Assessment Questionnaire) – kwestionariusz oceny stanu zdrowia. Osoby, które w ocenie w 24. tygodniu dobrze odpowiedziały na leczenie MTX, stanowiły 66 proc. badanych. Zastosowane metody badawcze pozwoliły na precyzyjne określenie punktów odcięcia dla definicji dobrej odpowiedzi na leczenie MTX: wartość DAS28(OB) ≤7,4, pozytywny wynik w kierunku przeciwciał anty-CCP oraz wyjściowa wartość HAQ ≤2.
Tak zdefiniowany fenotyp wskazuje na 80-proc. prawdopodobieństwo dobrej odpowiedzi na MTX. Przeciwnie – wartość DAS28(OB) >7,4, HAQ >2 oraz negatywny wynik w kierunku przeciwciał anty-CCP – zmniejsza prawdopodobieństwo dobrej odpowiedzi na leczenie MTX do 33 proc.
Zastosowanie prezentowanej metody analizy danych wskazuje, że pacjenci dotychczas nieleczeni lekiem modyfikującym przebieg choroby, z wysoką aktywnością RZS (DAS28(OB) >7,4), mniejszą sprawnością funkcjonalną oraz seronegatywni względem przeciwciał anty-CCP mogą odnieść większą korzyść z zastosowania w pierwszej linii terapii innej niż MTX.
Potwierdzenie tej hipotezy wymaga dalszych badań.
Opracowanie: dr n. med. Marta Madej
