Czynniki ryzyka napadów drgawkowych u chorych na toczeń układowy

Jak wskazują wyniki prospektywnego badania obserwacyjnego, obejmującego populację ponad 2200 chorych na toczeń rumieniowaty układowy (TRU), niezależnymi czynnikami ryzyka zwiększającymi ryzyko wystąpienia epizodów drgawkowych są białkomocz, epizody psychotyczne, neuropatia czaszkowa i obwodowa, obniżone stężenie składowej C3 dopełniacza, obecność przeciwciał anty-Sm, zajęcie nerek oraz aktualne stosowanie glikokortykosteroidów.

Epizody drgawkowe są jedną z najczęstszych manifestacji związanych z zajęciem centralnego układu nerwowego w przebiegu TRU. Według różnych danych występują u 4-12% chorych. W blisko 70% przypadków epizody drgawek występują po ustaleniu rozpoznania, w pozostałych przypadkach w okresie bliskim postawienia diagnozy. Mogą mieć charakter pierwotny związany z zajęciem centralnego układu nerwowego w przebiegu choroby zasadniczej lub wtórny do np. udaru mózgu, nadciśnienia tętniczego, czy zaburzeń elektrolitowych. We wcześniejszych doniesieniach wskazywano na związek wystąpienia epizodów drgawkowych miedzy innymi z wczesnym początkiem choroby, płcią męską, krótkim czasem trwania choroby, wysoką jej aktywnością, częstszym występowaniem udarów oraz powikłań narządowych TRU (zajęcie nerek, zapalenie naczyń). Wśród zaburzeń immunologicznych mających potencjalny związek z wystąpieniem epizodów drgawkowych wymieniana jest obecność przeciwciał antyfosfolipidowych, przeciwko rybosomalnemu białku P, przeciwciał przeciwneuronalnych. Jak wskazują wcześniejsze doniesienia działanie protekcyjne wydają się mieć przeciwciała anty-La. Nie potwierdzono jednak w przytaczanym badaniu takiej zależności.
Możliwe, że znaczenie ochronne ma również stosowanie hydroksychlorochiny, chociaż dane na ten temat nie są jednoznaczne. Wykazano ponadto, że aktualne stosowanie glikokortykosteroidów (GKS) zwiększa ryzyko wystąpienia epizodu drgawkowego i skraca czas do jego wystąpienia. Co więcej zaobserwowano, iż ryzyko wzrasta wraz z wielkością dawki aktualnie stosowanego GKS. Wydaje się, że zjawisko to jest nie tylko wynikiem samej aktywności choroby, wymagającej stosowania GKS, ale również efektem bezpośredniego działania GKS.