Czynniki ryzyka retinopatii u chorych przewlekle leczonych hydroxychlorochiną
Autor: Aleksandra Lang
Data: 30.04.2020
Źródło: Petri M, Elkhalifa M, Li J, Magder LS, Goldman DW. Hydroxychloroquine Blood Levels Predict Hydroxychloroquine Retinopathy. Arthritis Rheumatol. 2020 Mar;72(3):448-453.
Hydroxychlorochina (HCQ) ze względu na swoje plejotropowe działanie, jest jednym z podstawowych leków stosowanych w terapii tocznia układowego. Jakkolwiek uważana za lek bardzo bezpieczny, jej długotrwałe stosowanie związane jest z ryzykiem wystąpienia retinopatii.
Wśród czynników ryzyka wymieniane są: stosowanie dobowej dawki >6,5mg/kg idealnej/beztłuszczowej masy ciała lub >400mg/dobę, dawka kumulacyjna >1000g, czas trwania terapii >5 lat, zaburzenia funkcji wątroby i nerek, otyłość, wiek > 60 lat, współistniejące choroby siatkówki/ makulopatia. Zgodnie z zaleceniami Amerykańskiego Towarzystwa Okulistycznego (American Academy of Ophthalmology) z 2016 roku, nie należy przekraczać dobowej dawki leku wynoszącej 5mg/kg masy ciała.
Międzynarodowa grupa badaczy (Petri i wsp.) przeprowadziła prospektywne badanie kohortowe, poddając analizie przydatność pomiarów stężeń HCQ we krwi (met. chromatografii cieczowej z tandemową spektrometrią mas, ang. liquid chromatography tandem mass spectrometry), w ocenie ryzyka wystąpienia retinopatii polekowej. Badaniem objęto grupę 537 chorych na toczeń układowy leczonych HCQ, których poddano regularnej ocenie okulistycznej, ponadto w okresie obserwacji wykonano u każdego od 1 do 25 oznaczeń HCQ we krwi (średnio 7).
Częstość retinopatii w analizowanej populacji oceniono na 4,3% i była ona wyraźnie zależna od czasu trwania terapii HCQ. W okresie pierwszych 5 lat leczenia ryzyko wynosiło 1%, w okresie 6-10 lat – 1,8%, 11-15 lat – 3,3%, 16-20 lat – 11,5%. Przy terapii trwającej powyżej 21 lat ryzyko wynosiło 8%. Wyniki badania potwierdziły wcześniejsze obserwacje wskazujące, że starszy wiek, wyższe BMI i dłuższa ekspozycja na lek (szczególnie >16 lat) zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań okulistycznych związanych ze stosowaniem leku. Częstość retinopatii w grupie wiekowej <45 lat wynosiła 0,5%, a w populacji ≥60 lat aż 10,1%. Wyniki obserwacji wskazują także na przydatność pomiarów stężenia leku we krwi. Zaobserwowano, że pacjenci z wysokimi wartościami stężeń HCQ (średnimi i maksymalnymi) mają większe ryzyko retinopatii. Autorzy badania zwracają uwagę na dużą zmienność pomiędzy stosowaną dawką a stężeniem leku we krwi, zwracając uwagę na potencjalny wpływ czynników genetycznych związanych z metabolizmem leku, ale także z tzw. adherence.
Międzynarodowa grupa badaczy (Petri i wsp.) przeprowadziła prospektywne badanie kohortowe, poddając analizie przydatność pomiarów stężeń HCQ we krwi (met. chromatografii cieczowej z tandemową spektrometrią mas, ang. liquid chromatography tandem mass spectrometry), w ocenie ryzyka wystąpienia retinopatii polekowej. Badaniem objęto grupę 537 chorych na toczeń układowy leczonych HCQ, których poddano regularnej ocenie okulistycznej, ponadto w okresie obserwacji wykonano u każdego od 1 do 25 oznaczeń HCQ we krwi (średnio 7).
Częstość retinopatii w analizowanej populacji oceniono na 4,3% i była ona wyraźnie zależna od czasu trwania terapii HCQ. W okresie pierwszych 5 lat leczenia ryzyko wynosiło 1%, w okresie 6-10 lat – 1,8%, 11-15 lat – 3,3%, 16-20 lat – 11,5%. Przy terapii trwającej powyżej 21 lat ryzyko wynosiło 8%. Wyniki badania potwierdziły wcześniejsze obserwacje wskazujące, że starszy wiek, wyższe BMI i dłuższa ekspozycja na lek (szczególnie >16 lat) zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań okulistycznych związanych ze stosowaniem leku. Częstość retinopatii w grupie wiekowej <45 lat wynosiła 0,5%, a w populacji ≥60 lat aż 10,1%. Wyniki obserwacji wskazują także na przydatność pomiarów stężenia leku we krwi. Zaobserwowano, że pacjenci z wysokimi wartościami stężeń HCQ (średnimi i maksymalnymi) mają większe ryzyko retinopatii. Autorzy badania zwracają uwagę na dużą zmienność pomiędzy stosowaną dawką a stężeniem leku we krwi, zwracając uwagę na potencjalny wpływ czynników genetycznych związanych z metabolizmem leku, ale także z tzw. adherence.
