Dawka glikokortykoidów, a ryzyko śmiertelności wśród chorych na RZS

Opublikowana przez badaczy amerykańskich, analiza wpływu dawki dziennej oraz dawki kumulacyjnej GKS na ogólne ryzyko zgonu, w tym zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych wśród chorych na RZS, stanowi ważne przesłanie dla lekarzy praktyków.

Stosowanie glikokortykoidów (GKS) stanowi nieodłączny element terapii wielu układowych chorób tkanki łącznej, w tym reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Obarczone jest ono licznymi zależnymi od dawki i czasu trwania leczenia działaniami niepożądanymi. Opublikowana przez badaczy amerykańskich, analiza wpływu dawki dziennej oraz dawki kumulacyjnej GKS na ogólne ryzyko zgonu, w tym zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych wśród chorych na RZS, stanowi ważne przesłanie dla lekarzy praktyków. Trwającym średnio 10 lat okresem obserwacji, objęto blisko 780 chorych z rozpoznaniem RZS (ponad 7200 pacjentolat). W analizowanej populacji odnotowano 237 zgonów (wskaźnik śmiertelności 3,2 na 100 pacjentolat), spośród których 120 to zgony z przyczyn sercowo-naczyniowych. Stosowanie GKS związane było ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności (niezależnej od przyczyny) oraz śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych. Dzienna dawka progowa powyżej której w sposób zależny od dawki, wzrastało ogólne ryzyko śmiertelności związane ze stosowaniem GKS, wynosiła 8mg/dobę w przeliczeniu na prednizon. W przypadku dawki kumulacyjnej - istotny wzrost ryzyka śmiertelności obserwowano dla dawki powyżej 40g (prednizonu). Stosowanie GKS związane było z większym ryzykiem śmiertelności niezależnie od aktywności oraz ciężkości RZS oraz występujących indywidualnie czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Podsumowując zgodnie z opinią autorów można przyjąć, że tzw. "bezpieczne dawki" GKS to <8mg/dobę oraz <40g w przypadku dawki sumarycznej w przeliczeniu na prednizon - ryzyko śmiertelności w przypadku stosowania takich dawek jest podobne jak w populacji chorych na RZS nie stosujących GKS. Należy jednak mieć na uwadze, że dawka całkowita 40g zostaje osiągnięta już po blisko 11 latach stosowania prednizonu w dawce 10mg/dobę - co nie jest wcale rzadkością u chorych z wieloletnim wywiadem RZS. Świadomość konsekwencji wynikających ze stosowania GKS (obejmujących wszystkie działania niepożądane związane ze stosowaniem leku), nakazuje bardzo rozważne stosowanie tych leków z uwzględnieniem nie tylko dawki, ale i przewidywanego czasu trwania terapii.