Kryteria klasyfikacyjne RZS
Autor: Alicja Kostecka
Data: 09.05.2018
Źródło: AK/Ann Rheum Dis. 2018 May;77(5):667-677 -Performance characteristics of rheumatoid factor and anti-cyclic citrullinated peptide antibody assays may impact ACR/EULAR classification of rheumatoid arthritis
Z powodu braku ujednolicenia i standaryzacji testów stosowanych do oznaczenia RF i aCCP w klasyfikacji chorych z RZS mogą występować różnice .
Zachorowanie na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) dotyczy około 1% populacji w Europie. Wczesne rozpoznanie choroby ma kluczowe znaczenie dla skuteczności prowadzenia terapii, warunkuje utrzymanie trwałej remisji i zatrzymanie progresji choroby.
Według kryteriów klasyfikacyjnych RZS EULAR/ACR z 2010 roku dla potwierdzenia rozpoznania konieczne jest uzyskanie min. 6 punktów, przy czym dla oznaczeń ilościowych czynnika RF albo przeciwciał antycytrulinowych przypisane są 2 punkty (wynik pozytywny) lub 3 punkty (wynik wysoko pozytywny tzn. >3 krotnie przekroczona górna granica normy). W sprzedaży dostępnych jest wiele różnych testów do oznaczania czynnika RF jak również przeciwciał antycytrulinowych (aCCP). Każdy z testów ma własne normy ustalone przez producenta. Na brak standaryzacji w zakresie tych oznaczeń zwrócili uwagę naukowcy z Belgii. W przeprowadzonym eksperymencie użyto testów komercyjnych różnych firm dla określenia poziomów czynnika RF (6 testów) oraz aCCP (7 testów) w próbkach pochodzących od 594 pacjentów, którzy zgłosili się po raz pierwszy do reumatologa (u 44 potwierdzono rozpoznanie RZS) i dodatkowo u 26 chorych z RZS (dla zwiększenia grupy chorych z rozpoznaniem RZS do analizy statystycznej).
Odnotowano znaczne różnice ilości pozytywnych wyników dla testów różnych producentów. W grupie chorych z RZS odsetek ten wyniósł dla czynnika RF 35.7%-60% dla przeciwciał aCCP 34.3%-41.4 %, natomiast u chorych w grupie kontrolnej dla RF 0.4%-27.5%, dla aCCP 0.4%-3.2%.
W kolejnym etapie przeprowadzono analizę, czy wyniki tych testów mogłyby mieć znaczenie dla ustalenia diagnozy na podstawie aktualnych kryteriów klasyfikacyjnych. U 32% chorych z RZS rozpoznanie mogłoby być postawione wyłącznie w oparciu o objawy kliniczne. Parametry stanu zapalnego w badanej grupie z RZS nie miały istotnego znaczenia w ustalaniu diagnozy. U 38 (54%) /70 pacjentów z RZS oznaczenia immunologiczne miały istotne znaczenie w klasyfikacji według kryteriów z 2010 roku. Po uwzględnienie wyłącznie oznaczenia czynnika RF w zależności od zastosowanego testu i jego czułości 48 lub 58 pacjentów spełniałoby kryteria RZS. W oparciu o wyniki aCCP w zależności od testu 49 lub 50 chorych spełniłoby kryteria. Natomiast przy wykonaniu oznaczeń RF i aCCP tego samego producenta 53 lub 59 chorych zostałoby zaklasyfikowanych jako RZS.
Autorzy badania doszli do wniosku, iż
Według kryteriów klasyfikacyjnych RZS EULAR/ACR z 2010 roku dla potwierdzenia rozpoznania konieczne jest uzyskanie min. 6 punktów, przy czym dla oznaczeń ilościowych czynnika RF albo przeciwciał antycytrulinowych przypisane są 2 punkty (wynik pozytywny) lub 3 punkty (wynik wysoko pozytywny tzn. >3 krotnie przekroczona górna granica normy). W sprzedaży dostępnych jest wiele różnych testów do oznaczania czynnika RF jak również przeciwciał antycytrulinowych (aCCP). Każdy z testów ma własne normy ustalone przez producenta. Na brak standaryzacji w zakresie tych oznaczeń zwrócili uwagę naukowcy z Belgii. W przeprowadzonym eksperymencie użyto testów komercyjnych różnych firm dla określenia poziomów czynnika RF (6 testów) oraz aCCP (7 testów) w próbkach pochodzących od 594 pacjentów, którzy zgłosili się po raz pierwszy do reumatologa (u 44 potwierdzono rozpoznanie RZS) i dodatkowo u 26 chorych z RZS (dla zwiększenia grupy chorych z rozpoznaniem RZS do analizy statystycznej).
Odnotowano znaczne różnice ilości pozytywnych wyników dla testów różnych producentów. W grupie chorych z RZS odsetek ten wyniósł dla czynnika RF 35.7%-60% dla przeciwciał aCCP 34.3%-41.4 %, natomiast u chorych w grupie kontrolnej dla RF 0.4%-27.5%, dla aCCP 0.4%-3.2%.
W kolejnym etapie przeprowadzono analizę, czy wyniki tych testów mogłyby mieć znaczenie dla ustalenia diagnozy na podstawie aktualnych kryteriów klasyfikacyjnych. U 32% chorych z RZS rozpoznanie mogłoby być postawione wyłącznie w oparciu o objawy kliniczne. Parametry stanu zapalnego w badanej grupie z RZS nie miały istotnego znaczenia w ustalaniu diagnozy. U 38 (54%) /70 pacjentów z RZS oznaczenia immunologiczne miały istotne znaczenie w klasyfikacji według kryteriów z 2010 roku. Po uwzględnienie wyłącznie oznaczenia czynnika RF w zależności od zastosowanego testu i jego czułości 48 lub 58 pacjentów spełniałoby kryteria RZS. W oparciu o wyniki aCCP w zależności od testu 49 lub 50 chorych spełniłoby kryteria. Natomiast przy wykonaniu oznaczeń RF i aCCP tego samego producenta 53 lub 59 chorych zostałoby zaklasyfikowanych jako RZS.
Autorzy badania doszli do wniosku, iż
