Odczuwanie świądu skóry u pacjentów z twardziną układową

Twardzinę układową charakteryzują zmiany w zakresie tkanki łącznej spowodowane odkładaniem się włókien kolagenowych oraz innych składników w macierzy pozakomórkowej. W obrazie klinicznym zmiany skórne wysuwają się na pierwszy plan. Wśród licznych objawów choroby rzadko mówi się o świądzie.

Lekarze ze szpitala w miejscowości w Brest we Francji postanowili sprawdzić jak częsty jest to problem i u jakich pacjentów występuje. Z dostępnych baz danych Szpitala Uniwersyteckiego wyłoniono 130 chorych z rozpoznaniem twardziny układowej hospitalizowanych w latach 2000-2015 w oddziałach dermatologicznym, reumatologicznym, internistycznym lub pulmonologicznym. W badanej grupie 53 chorych zmarło. Ankiety rozesłano do 82 pacjentów (83.6% stanowiły kobiety, u 52.5% stwierdzono postać uogólnioną). 38 (62.3%) chorych spośród 61 chorych, którzy odesłali ankietę potwierdziło odczuwanie świądu. Występował on u chorych niezależnie od czasu trwania choroby (odsetek chorych ze świądem względem czasu trwania choroby to <5 lat: 14.8%, 5-10 lat: 39.3%, >10 lat: 45.9%). U 13/38 (34%) chorych świąd występował codziennie, u 9/38 (23.7%) niemal codziennie, odczuwany był głównie w godzinach wieczornych rzadziej rano, popołudniu lub w nocy. Zmęczenie, stres, suchość skóry, określone ubrania nasilały dolegliwości.
Natomiast nieznacznie zmniejszały je: odpoczynek, sen, ciepła woda, ciepło otaczającego powietrza. Tylko 15 pacjentów (39.5%) odczuwało świąd w miejscach chorobowo zmienionej skóry, a 60.5% na skórze niezmienionej w przebiegu choroby. Najczęściej świąd dotyczył głowy (55.3%), pleców (52.6%), grzbietu rąk (50%), kończyn dolnych (39.5%), przedramion 36.8%, ramion (34.2%) oraz barków (31.6%).

Chorzy odczuwający świąd wśród przyczyn obniżenia jakości życia wymieniali potrzebę ciągłego drapania się, szczypanie i pieczenie wywoływane przez świąd, ból oraz potrzebę zakupu specjalnych kosmetyków.
Autorzy tego badania zwracają uwagę, iż jak wynika z przeprowadzonej przez nich obserwacji świąd jest częstym problemem w twardzinie układowej. Niestety bardzo niewiele wiadomo na temat mechanizmu jego powstawania. Wydaje się, że stosowanie emolientów może pomagać w uśmierzaniu świąd, dobre efekty terapeutyczne uzyskiwano po zastosowaniu niskich dawek naltreksonu.