Pilotaż opieki kompleksowej dla pacjentów z wczesnym zapaleniem stawów

Pilotaż oraz zmiana wyceny procedur w reumatologii zrewolucjonizują leczenie chorych reumatologicznych – oceniają eksperci. Zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.

Poinformował o nich wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski w trakcie debaty w Sejmie RP. Jak zapowiedział, pilotaż projektu „Kompleksowa opieka nad chorym z wczesnym zapaleniem stawów – KOWZS”, jak i zmiana wycen, zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.

– Jako Ministerstwo Zdrowia widzimy, że dostęp do leków jest bardzo dobry dla wszystkich pacjentów z chorobami reumatologicznymi – jest wiele programów lekowych. Pacjenci mają jednak zbyt późno stawiane diagnozy w zakresie wczesnego zapalenia stawów, w związku z tym został przygotowany przez Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji, konsultant krajową w dziedzinie reumatologii prof. Brygidę Kwiatkowską oraz Fundację Eksperci dla Zdrowia projekt pilotażowy dla wczesnego zapalenia stawów, który jest aktualnie procedowany – tłumaczył Miłkowski.

Projekt ten ma na celu kierowanie pacjentów z wczesnym zapaleniem stawów na szybką ścieżkę diagnostyczną i objęcie ich opieką kompleksową.

– Czas, jaki upływa od wystąpienia pierwszych objawów wczesnego zapalenia stawów do rozpoczęcia właściwego leczenia, jest kluczowym czynnikiem wpływającym na dalsze perspektywy chorego. Jesteśmy przekonani, że ten projekt po wdrożeniu zmieni losy pacjentów z zapalnymi chorobami reumatycznymi i objawami wczesnego zapalenia stawów, gdyż pacjenci, u których po raz pierwszy lekarz rozpozna chorobę zapalną, będą traktowani priorytetowo szybką ścieżką realizowaną w ramach kompleksowej opieki specjalistycznej w wysokospecjalistycznych ośrodkach reumatologicznych – wyjaśniła przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów Violetta Porowska, która prowadziła oba spotkania.

Konsultant krajowa ds. reumatologii prof. Brygida Kwiatkowska wyjaśniła, że we wczesnym zapaleniu stawów leczenie powinno zostać włączone do 12 tygodni od wystąpienia pierwszych objawów choroby. To gwarantuje szybką i długą remisję choroby, zmniejsza ryzyko nieodwracalnych uszkodzeń stawów, niepełnosprawności i rozwoju groźnych dla zdrowia powikłań.

Jak przypomniała, do zapalnych chorób reumatycznych z objawami wczesnego zapalenia stawów zalicza się reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), spondyloartropatie (w tym zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów), zespół Sjoegrena, dnę moczanową, toczeń rumieniowaty układowy.

- Choroby reumatyczne dotyczą osób młodych i cechują się wielochorobowością - czyli osoba 30-40-letnia ma z reguły trzy, cztery czy pięć schorzeń współistniejących. Kompleksowa opieka nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów, będzie miała za zadanie przyspieszenie jego ścieżki, tak żeby pacjent nie ginął w kolejkach gdzieś z innymi pacjentami, którzy nie wymagają tak szybkiej diagnostyki i kompleksowej opieki (...) To są choroby, które wymagają leczenia interdyscyplinarnego, całościowego – tłumaczyła konsultant krajowa.

Zaznaczyła, że w chorobach reumatycznych istotną rolę odgrywa proces autoimmunologiczny oraz proces zapalny, który powoduje zajęcie wielu narządów i układów.

– W związku z tym pacjenci umierają z powodu powikłań, a nie bezpośrednio w konsekwencji choroby reumatycznej – głównie na skutek powikłań sercowo-naczyniowych, przyspieszonej miażdżycy, powikłań onkologicznych – wymieniała. Dodała, że również ich jakość życia pogarsza się z powodu współistniejącej od 4 do 10 razy częściej depresji. Jest to bardzo ważne, bo większość z tych pacjentów zaczyna chorować w wieku produkcyjnym i z powodu późnej diagnostyki i złych efektów leczenia wielu z nich musi wcześnie zrezygnować z pracy.

Zwróciła uwagę, że badanie sprzed kilku lat wykazało, iż w Warszawie opóźnienia diagnostyczne w zapalnych chorobach stawów i tkanki łącznej były najdłuższe w Europie. W toczniu mogą sięgać nawet dwóch lat.

Wiceminister Miłkowski wyjaśnił, że pilotaż będzie prowadzony w ośmiu wyspecjalizowanych ośrodkach współpracujących z ośrodkami mniej specjalistycznymi. Dlatego nie obejmie całej populacji polskiej. Jednak założenie programów pilotażowych jest takie, żeby wszystkie rzeczy, które po analizie się sprawdzą, były wprowadzane do standardu leczenia i świadczeń gwarantowanych. W jego ocenie najważniejsza jest teraz publikacja rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie pilotażu. – Chcemy, żeby maksymalnie do połowy grudnia rozporządzenie zostało opublikowane – powiedział.

Prezes Fundacji Eksperci dla Zdrowia Marzena Domańska-Sadynica zwróciła uwagę, że projekt kompleksowej opieki nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów został stworzony w 2018 r. W jej opinii wdrożenie go zwiększy dostępność porad specjalistycznych dla pacjentów z zapalnymi chorobami reumatycznymi, dotychczas niediagnozowanych i nieleczonych (pierwszorazowych) oraz zmniejszy kolejki do specjalistów. – Jednocześnie znacząco zmniejszy liczbę hospitalizacji z powodu zapalnych chorób reumatologicznych oraz zmniejszy koszty społeczne krótko- i długookresowej niezdolności do pracy – wyliczała.

– Na wprowadzenie tego projektu czekałam ponad 10 lat. I dzięki przychylności Ministerstwa Zdrowia, głównie ministra Miłkowskiego, w ciągu roku udało nam się przyspieszyć wszystkie rzeczy, które zalegały (...) – zauważyła prof. Kwiatkowska. Dodała, że jest to dla niej najważniejszy dzień w reumatologii w ciągu ostatnich kilkunastu lat.

Wiceminister Miłkowski zaznaczył, że przyspieszenie diagnostyki w całej populacji chorych reumatologicznie będzie możliwe od 1 stycznia 2023 r. – dzięki temu, że poprawiona i uaktualniona została wycena świadczeń zdrowotnych w reumatologii. Doszły też trzy nowe świadczenia zdrowotne dotyczące wczesnej diagnostyki zapalenia stawów.