Pomiar miana przeciwciał przeciwko lekom biologicznym u pacjentów reumatologicznych
Autor: Andrzej Kordas
Data: 05.11.2015
Źródło: http://rheumatology.oxfordjournals.org/content/54/11/1941.full.pdf+html Rheumatology 2015;54:19411943 doi:10.1093/rheumatology/kev279
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
Czy warto sprawdzać poziom przeciwciał przeciwko lekom biologicznym u pacjentów reumatologicznych?
Czy warto sprawdzać poziom przeciwciał przeciwko lekom biologicznym u pacjentów reumatologicznym, czy może jest to chwilowa moda? Na stronach Rheumatology można znaleźć bardzo ciekawy tekst na ten temat autorstwa dr Felis-Giemzy z Warszawy oraz dr Mootsa z Liverpoolu.
Leki biologiczne istotnie zmieniły terapię pacjentów z chorobami reumatycznymi. Preparatami, które mają obecnie chyba największe zastosowanie są przeciwciała monoklonalne anty-TNF-alfa. Z uwagi jednak na złożoną strukturę i właściwości biologiczne i fizyko-chemiczne, mogą one wywoływać reakcję immunologiczną organizmu (tzw. immunogenność). U wielu pacjentów leki te mimo wszystko są bardzo skuteczne, u części osób jednak dochodzi do pierwotnego lub wtórnego niepowodzenia terapii. Wtórny brak odpowiedzi występuje najczęściej po 6 miesiącach od rozpoczęcia leczenia. Jednym z powodów obserwowanego spadku skuteczności leków mogą być właśnie powstające przeciwciała przeciwko lekom (antidrug antibodies, ADA). Ich powstanie może wpływać istotnie na działanie oraz stężenie leków w kilku mechanizmach - np. poprzez zwiększanie klirensu leków związane z powstawaniem kompleksów immunologicznych ADA-lek, co w dalszej kolejności prowadzi do skrócenia czasu półtrwania leków.
W artykule autorzy zwracają jednak uwagę, że obecność ADA nie zawsze bezpośrednio koreluje z obniżonym efektem terapeutycznym, a może być to związane ze stosunkiem przeciwciał i stężenia leku. To zaś dalej zależy od wielu czynników. Problem ten jest bardzo złożony, co obrazują wyniki metaanalizy, w której wykazano, że obecność ADA może zmniejszać odsetek odpowiedzi na lek nawet o 68%. Warto tu jednak zauważyć, że efekt ten jest widoczny w reumatoidalnym zapaleniu stawów, a nie np. w SpA czy w nieswoistych zapaleniach jelit. Powstaje więc pytanie czy warto sprawdzać poziom ADA? Według badań, po roku od rozpoczęcia terapii biologicznej, większą szansę na jej powodzenie mieli pacjenci, u których decyzja o wyborze leku była poprzedzona badaniami immunologicznymi. Pomiar miana ADA nie zawsze jest jednak łatwym zadaniem - barierą są m.in koszty i problemy związane z metodologią takich badań. Być może więc, przydatne byłyby więc inne markery. Nie ulega jednak wątpliwości, że potrzebne są dalsze badania, które pozwolą odpowiedzieć na te ważne pytania.
Leki biologiczne istotnie zmieniły terapię pacjentów z chorobami reumatycznymi. Preparatami, które mają obecnie chyba największe zastosowanie są przeciwciała monoklonalne anty-TNF-alfa. Z uwagi jednak na złożoną strukturę i właściwości biologiczne i fizyko-chemiczne, mogą one wywoływać reakcję immunologiczną organizmu (tzw. immunogenność). U wielu pacjentów leki te mimo wszystko są bardzo skuteczne, u części osób jednak dochodzi do pierwotnego lub wtórnego niepowodzenia terapii. Wtórny brak odpowiedzi występuje najczęściej po 6 miesiącach od rozpoczęcia leczenia. Jednym z powodów obserwowanego spadku skuteczności leków mogą być właśnie powstające przeciwciała przeciwko lekom (antidrug antibodies, ADA). Ich powstanie może wpływać istotnie na działanie oraz stężenie leków w kilku mechanizmach - np. poprzez zwiększanie klirensu leków związane z powstawaniem kompleksów immunologicznych ADA-lek, co w dalszej kolejności prowadzi do skrócenia czasu półtrwania leków.
W artykule autorzy zwracają jednak uwagę, że obecność ADA nie zawsze bezpośrednio koreluje z obniżonym efektem terapeutycznym, a może być to związane ze stosunkiem przeciwciał i stężenia leku. To zaś dalej zależy od wielu czynników. Problem ten jest bardzo złożony, co obrazują wyniki metaanalizy, w której wykazano, że obecność ADA może zmniejszać odsetek odpowiedzi na lek nawet o 68%. Warto tu jednak zauważyć, że efekt ten jest widoczny w reumatoidalnym zapaleniu stawów, a nie np. w SpA czy w nieswoistych zapaleniach jelit. Powstaje więc pytanie czy warto sprawdzać poziom ADA? Według badań, po roku od rozpoczęcia terapii biologicznej, większą szansę na jej powodzenie mieli pacjenci, u których decyzja o wyborze leku była poprzedzona badaniami immunologicznymi. Pomiar miana ADA nie zawsze jest jednak łatwym zadaniem - barierą są m.in koszty i problemy związane z metodologią takich badań. Być może więc, przydatne byłyby więc inne markery. Nie ulega jednak wątpliwości, że potrzebne są dalsze badania, które pozwolą odpowiedzieć na te ważne pytania.
