Przebieg kliniczny COVID -19 u chorych z przewlekłym zapaleniem stawów – doświadczenia z Lombardii
Autor: Anna Soboń
Data: 13.05.2020
Źródło: Clinical course of COVID-19 in a series of patients with chronic arthritis treated with immunosuppressive targeted therapies. Monti S, Balduzzi S, Delvino P i wsp. Ann Rheum Dis. 2020 May;79(5):667-668.
Opracowała: Ewa Morgiel
Opracowała: Ewa Morgiel
U chorych z przewlekłym zapaleniem stawów stwierdza się zwiększone ryzyko występowania infekcji, czego przyczyny upatruje się zarówno w dysfunkcji układu immunologicznego związanej z chorobą, jak również w stosowaniu leków immunosupresyjnych. W tej grupie pacjentów w badaniach klinicznych i obserwacyjnych notuje się częstsze występowanie niektórych infekcji wirusowych np. półpaśca.
W czasie wybuchu ogólnoświatowej epidemii spowodowanej wirusem SARS-CoV-2 pojawiła się natychmiast wątpliwość zarówno wśród lekarzy, jak i chorych, czy choroby reumatyczne lub stosowanie określonych leków przeciwreumatycznych są czynnikami ryzyka zakażenia SARS-CoV-2 i/lub ciężkiego przebiegu COVID-19.
Lekarze pracujący w Oddziale Reumatologicznym w miejscowości Pavia w rejonie Lombardii, gdzie stwierdzono epicentrum pandemii, przeprowadzili badania ankietowe.
Wzięli w nim udział wszyscy chorzy, u których prowadzono leczenie biologicznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby (bLMPCh) lub celowanymi syntetycznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby (csLMPCh). W grupie 320 badanych 57% stanowili chorzy z rozpoznaniem RZS, a 43% z rozpoznaniem spondyloartropatii; średni wiek chorych wynosił 55±14lat, 68% stanowiły kobiety. Wśród leków stosowanych były inhibitory TNF (52%), inne leki biologiczne (40%) oraz csLMPCh (8%).
Na podstawie uzyskanych informacji w grupie badanej odnotowano 4 potwierdzone przypadki infekcji COVID-19, u 4 chorych występowały objawy sugerujące rozpoznanie COVID-19, 5 chorych miało kontakt z chorym na COVID-19. Spośród tych chorych u 5 stosowano hydroksychlorochinę. U wszystkich z objawami zakażenia czasowo odstawiono bLMPCh lub csLMPCh, nie odnotowując zaostrzenia choroby reumatycznej. Tylko jeden pacjent był hospitalizowany i wymagał czasowej tlenoterapii. Żaden z pacjentów nie miał objawów ciężkiej niewydolności oddechowej, nie odnotowano zgonów.
Autorzy tego krótkiego doniesienia zwracają uwagę, iż uzyskane dane mają ograniczoną wartość naukową i epidemiologiczną z uwagi metodykę i charakter tej publikacji. Przedstawione wyniki trzeba interpretować z ostrożnością. Jednak w oparciu o dotychczasowe obserwacje wydaje się, że pacjenci w trakcie leczenia immunosupresyjnego nie są narażeni na szczególne ryzyko zakażenia SARS-CoV-2. Może to wynikać z faktu, iż ciężki przebieg choroby COVID-19 prowadzący do niewydolności wielonarządowej powiązany jest z występowaniem wzmożonej reakcji immunologicznej (tzw. burzy cytokinowej), gdzie leki immunosupresyjne mogą stanowić metodę leczenia z wyboru. Ponadto w poprzednich epidemiach powiązanych z zapaleniem płuc tj. SARS oraz MERS (bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej) nie stwierdzono zwiększonej śmiertelności wśród chorych po przeszczepach, z chorobami nowotworowymi lub chorobami autoimmunologicznymi w trakcie przewlekłego leczenia immunosupresyjnego.
Wobec aktualnego stanu wiedzy u chorych z przewlekłym zapaleniem stawów należy kontynuować skuteczne leczenie immunosupresyjne (według dotychczasowych wytycznych). Konieczna jest dalsza uważna obserwacja tej grupy chorych w czasie obecnej epidemii.
Lekarze pracujący w Oddziale Reumatologicznym w miejscowości Pavia w rejonie Lombardii, gdzie stwierdzono epicentrum pandemii, przeprowadzili badania ankietowe.
Wzięli w nim udział wszyscy chorzy, u których prowadzono leczenie biologicznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby (bLMPCh) lub celowanymi syntetycznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby (csLMPCh). W grupie 320 badanych 57% stanowili chorzy z rozpoznaniem RZS, a 43% z rozpoznaniem spondyloartropatii; średni wiek chorych wynosił 55±14lat, 68% stanowiły kobiety. Wśród leków stosowanych były inhibitory TNF (52%), inne leki biologiczne (40%) oraz csLMPCh (8%).
Na podstawie uzyskanych informacji w grupie badanej odnotowano 4 potwierdzone przypadki infekcji COVID-19, u 4 chorych występowały objawy sugerujące rozpoznanie COVID-19, 5 chorych miało kontakt z chorym na COVID-19. Spośród tych chorych u 5 stosowano hydroksychlorochinę. U wszystkich z objawami zakażenia czasowo odstawiono bLMPCh lub csLMPCh, nie odnotowując zaostrzenia choroby reumatycznej. Tylko jeden pacjent był hospitalizowany i wymagał czasowej tlenoterapii. Żaden z pacjentów nie miał objawów ciężkiej niewydolności oddechowej, nie odnotowano zgonów.
Autorzy tego krótkiego doniesienia zwracają uwagę, iż uzyskane dane mają ograniczoną wartość naukową i epidemiologiczną z uwagi metodykę i charakter tej publikacji. Przedstawione wyniki trzeba interpretować z ostrożnością. Jednak w oparciu o dotychczasowe obserwacje wydaje się, że pacjenci w trakcie leczenia immunosupresyjnego nie są narażeni na szczególne ryzyko zakażenia SARS-CoV-2. Może to wynikać z faktu, iż ciężki przebieg choroby COVID-19 prowadzący do niewydolności wielonarządowej powiązany jest z występowaniem wzmożonej reakcji immunologicznej (tzw. burzy cytokinowej), gdzie leki immunosupresyjne mogą stanowić metodę leczenia z wyboru. Ponadto w poprzednich epidemiach powiązanych z zapaleniem płuc tj. SARS oraz MERS (bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej) nie stwierdzono zwiększonej śmiertelności wśród chorych po przeszczepach, z chorobami nowotworowymi lub chorobami autoimmunologicznymi w trakcie przewlekłego leczenia immunosupresyjnego.
Wobec aktualnego stanu wiedzy u chorych z przewlekłym zapaleniem stawów należy kontynuować skuteczne leczenie immunosupresyjne (według dotychczasowych wytycznych). Konieczna jest dalsza uważna obserwacja tej grupy chorych w czasie obecnej epidemii.
