Reakcje niepożądane związane z allopurinolem - wpływ zaburzeń funkcji nerek, wysokiego stężenia oksypurynolu i granulizyny w surowicy krwi
Autor: Aleksandra Lang
Data: 03.12.2015
Źródło: Insights into the poor prognosis of allopurinol-induced severe cutaneous/AL adverse reactions: the impact of renal insufficiency, high plasma levels of oxypurinol and granulysin. Chung WH1, Chang WC2, Stocker SL3, Juo CG4, Graham GG3, Lee MH3, Williams KM
Allopurinol jest lekiem pierwszego wyboru powszechnie stosowanym w hyperurykemii oraz w dnie moczanowej. Znane są również inne leki skutecznie obniżające poziom kwasu moczowego w surowicy, takie jak np. febuksostat czy probenecyd.
Najistotniejszymi działaniami niepożądanymi allopurinolu są skórne reakcje nadwrażliwości. W przypadku około 2% stosujących lek zmiany mają łagodny przebieg, ale u około 0,4% niepożądane odczyny skórne mają ciężki przebieg (SCAR- severe cutaneous adverse reactions). SCAR związane ze stosowaniem allopurinolu potencjalnie są stanami zagrożenia życia, zaliczamy do nich: osutkę polekową z eozynofilią i objawami układowymi (drug rash with eosinophilia and systemic symptoms- DRESS), zespół Stevensa-Johnsona oraz toksyczna nekrolizę naskórka (TEN- toxic epidermal necrosis).
Określenie czynników predysponujących do wystąpienie ciężkich reakcji niepożądanych związanych ze stosowaniem allopurinolu może być pomocne w podjęciu decyzji odnośnie wyboru leku w hyperurykemii oraz wdrożenia odpowiedniego postępowania w monitorowaniu bezpieczeństwa terapii.
Analiza 48 przypadków wystąpienia nadwrażliwości na allopurinol (SCAR) potwierdziła związek tej choroby z występowaniem antygenu HLA-B*58:01. Antygen ten często występuje u mieszkańców południowo-wschodniej Azji głównie Tajwanu i Tajlandii, natomiast rzadko jest stwierdzany u Europejczyków i Japończyków. Wbrew wcześniejszym opiniom dawka początkowa leku ani dawka docelowa allopurinolu w badanej grupie nie miała wpływu na wystąpienie SCAR. Upośledzenie funkcji nerek było związane z obniżonym klirensem oksypurynolu (głównego metabolitu allopurinolu) i prowadziło do wzrostu ryzyka wystąpienia SCAR. U osób ze SCAR utrzymywanie się w surowicy wysokich wartości oksypurynolu (mimo odstawienia allopurinolu) oraz wysokich stężeń granulizyny (czynnika uwalnianego przez limfocyty cytotoksyczne odpowiedzialnego za apoptozę komórek) było związane ze złym rokowaniem.
Autorzy badania na podstawie własnych obserwacji i uzyskanych wyników wysunęli hipotezę, że oksypurynol może mieć właściwości antygenu, który stymuluje aktywność limfocytów cytotoksycznych. Dlatego utrzymujące się wysokie stężenie oksypurynolu w surowicy krwi są powodem wydłużania się czasu występowania zmian skórnych (DRESS), a także są czynnikiem wysokiej śmiertelności (TEN, zespół Stevensa-Johnsona). Naukowcy przypuszczają również, że zastosowanie hemodializy (w celu obniżenia stężenie oksypurynolu w surowicy) u tych chorych może poprawić rokowanie.
Określenie czynników predysponujących do wystąpienie ciężkich reakcji niepożądanych związanych ze stosowaniem allopurinolu może być pomocne w podjęciu decyzji odnośnie wyboru leku w hyperurykemii oraz wdrożenia odpowiedniego postępowania w monitorowaniu bezpieczeństwa terapii.
Analiza 48 przypadków wystąpienia nadwrażliwości na allopurinol (SCAR) potwierdziła związek tej choroby z występowaniem antygenu HLA-B*58:01. Antygen ten często występuje u mieszkańców południowo-wschodniej Azji głównie Tajwanu i Tajlandii, natomiast rzadko jest stwierdzany u Europejczyków i Japończyków. Wbrew wcześniejszym opiniom dawka początkowa leku ani dawka docelowa allopurinolu w badanej grupie nie miała wpływu na wystąpienie SCAR. Upośledzenie funkcji nerek było związane z obniżonym klirensem oksypurynolu (głównego metabolitu allopurinolu) i prowadziło do wzrostu ryzyka wystąpienia SCAR. U osób ze SCAR utrzymywanie się w surowicy wysokich wartości oksypurynolu (mimo odstawienia allopurinolu) oraz wysokich stężeń granulizyny (czynnika uwalnianego przez limfocyty cytotoksyczne odpowiedzialnego za apoptozę komórek) było związane ze złym rokowaniem.
Autorzy badania na podstawie własnych obserwacji i uzyskanych wyników wysunęli hipotezę, że oksypurynol może mieć właściwości antygenu, który stymuluje aktywność limfocytów cytotoksycznych. Dlatego utrzymujące się wysokie stężenie oksypurynolu w surowicy krwi są powodem wydłużania się czasu występowania zmian skórnych (DRESS), a także są czynnikiem wysokiej śmiertelności (TEN, zespół Stevensa-Johnsona). Naukowcy przypuszczają również, że zastosowanie hemodializy (w celu obniżenia stężenie oksypurynolu w surowicy) u tych chorych może poprawić rokowanie.
