Redukcja dawek glikokortykosteroidów korzystna w podgrupie chorych z toczniem
Doustne glikokortykosteroidy są szeroko stosowane w terapii tocznia rumieniowatego układowego, jednak długi czas leczenia zwiększa ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Dlatego wysiłki naukowców skupiają się na określaniu minimalnej skutecznej dawki w poszczególnych podgrupach pacjentów.
Według danych literaturowych pacjenci z toczniem rumieniowatym układowym, którzy charakteryzują się dodatnimi odczynami serologicznymi bez klinicznej aktywności choroby stanowią około 6 proc. wszystkich chorych. Na łamach prestiżowego „Annals of Rheumatic Diseases” przedstawiono wyniki badania przeprowadzonego przez międzynarodowy, wieloośrodkowy zespół naukowców, który obliczył ryzyko zaostrzenia objawów i narastania uszkodzeń narządowych po zmniejszeniu dawki glikokortykosteroidów u tej grupy pacjentów.
Przeanalizowano dane 1850 pacjentów pochodzących z 12 krajów, zebrane prospektywnie w latach 2013–2020. Badana populacja (okres follow-upu dla każdego uczestnika wynosił 2 lata) charakteryzowała się zwiększoną aktywnością anty-dsDNA, brakiem klinicznej aktywności choroby i była leczona doustnymi glikokortykosteroidami w dawce co najwyżej 7,5 mg na dobę równoważnika prednizolonu; nie uwzględniono czasu trwania takiego leczenia.
Zaostrzenie, jego ciężka postać lub narastanie uszkodzeń narządowych (wykazane klinicznie, laboratoryjnie lub w badaniach obrazowych) odnotowano u odpowiednio 742, 271 i 180 chorych. Udowodniono, że zmniejszanie dawki glikokortykosteroidu o 1 mg na dobę równoważnika prednizolonu nie było związane ze zwiększonym ryzykiem zaostrzenia choroby, w tym postaci ciężkiej. Dodatkowo stopniowe redukowanie dawki wiązało się z nieco zmniejszonym ryzykiem uszkodzenia narządowego - ta zależność dotyczyła pacjentów, których początkowa dawka prednizolonu wynosiła powyżej 5 mg na dobę.
W powyższej grupie chorych zmniejszenie dawki doustnych GKS nie wiązało się ze zwiększonym ryzykiem zaostrzenia choroby, a dodatkowo chroniło przed powikłaniami choroby. Odkrycia te sugerują, że ostrożne zmniejszanie dawki jest możliwe i może zmniejszyć narażenie pacjentów na cały szereg konsekwencji przewlekłego stosowania tej grupy leków.
