123RF
TK klatki piersiowej jako badanie przesiewowe przy ustaleniu rozpoznania twardziny układowej
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 25.10.2022
Źródło: Bruni C, Chung L, Hoffmann-Vold AM, Assassi S, Gabrielli A, Khanna D, Bernstein EJ, Distler O; EUSTAR and SCTC collaborators. High-resolution computed tomography of the chest for the screening, re-screening and follow-up of systemic sclerosis-associated interstitial lung disease: a EUSTAR-SCTC survey. Clin Exp Rheumatol. 2022 Oct;40(10):1951-1955. doi: 10.55563/clinexprheumatol/7ry6zz
Tomografia komputerowa o wysokiej rozdzielczości (high resolution computed tomography – HRCT) klatki piersiowej jest standardem diagnostycznym w rozpoznawaniu choroby śródmiąższowej płuc w przebiegu twardziny układowej (SSc-ILD).
Według konsensusu zespołu ekspertów zalecane jest przeprowadzenie badania TK klatki piersiowej u każdego chorego, u którego właśnie ustalono rozpoznanie twardziny układowej, jako badanie przesiewowe w kierunku SSc-ILD.
Wczesne wykrycie zmian śródmiąższowych płuc jest aktualnie szczególnie ważne w kontekście dostępności do leków wykazujących w badaniach klinicznych skuteczność w leczeniu SSc-ILD, tj. nintedanibu i tocilizumabu. Dlatego również podjęto działania, aby wśród lekarzy zajmujących się leczeniem pacjentów z twardziną układową zaktualizować wiedzę i zwiększyć świadomość odnośnie do diagnostyki i leczenia SSc-ILD.
Pod koniec 2020 roku przeprowadzono ankietę wśród lekarzy (reumatologów, internistów, immunologów i innych specjalizacji) z wielu ośrodków na całym świecie. Pytania dotyczyły wykonywania TK klatki piersiowej u chorych w chwili ustalenia rozpoznania twardziny układowej (ocena wyjściowa) oraz jako badanie kontrolne.
W badaniu wzięło udział 205 lekarzy. 95,6 proc. respondentów potwierdziło wykonywanie TK klatki piersiowej u chorych z twardziną układową, 64,9 proc. – jako rutynowe badanie przy rozpoznaniu, a 30,7 proc. przy klinicznym podejrzeniu SSc-ILD (najczęściej wskazywanym objawem były zmiany osłuchowe nad płucami – trzeszczenia – 95,2 proc.).
Czynnikami związanym z niewykonywaniem TK wyjściowego były wątpliwości kliniczne i etyczne (tj. narażenie na promieniowanie, brak bezpośrednich dowodów naukowych popierających zalecenia ekspertów, koszty, przyczyny administracyjne). 79 proc. respondentów deklarowało wykonanie badania kontrolnego w przypadku ujemnego wyniku TK w badaniu wyjściowym – 14,1 proc. jako badanie rutynowe, a 64,9 proc. w przypadku klinicznego podejrzenia zmian. 93,2 proc. respondentów potwierdziło wykonywanie kontrolnego badania TK klatki piersiowej po ustaleniu rozpoznania SSc-ILD – 36,6 proc. jako rutynowe coroczne badanie a 56,6 proc. przy określonych wskazaniach.
Autorzy przeprowadzonej ankiety zwracają uwagę, że zalecenie wykonywania badania TK klatki piersiowej jako badania przesiewowego przy ustaleniu rozpoznania twardziny układowej często nie jest w praktyce realizowane.
Wydaje się, że kampanie informacyjne dotyczące tego tematu mogą wpłynąć na poprawę w zakresie realnego wdrażania zaleceń. Konieczne jest opracowanie dokładniejszych algorytmów diagnostycznych wspierających lekarzy w rozpoznawaniu, a także monitorowaniu SSc-ILD w codziennej praktyce klinicznej.
Opracowanie dr n. med. Ewa Morgiel
Wczesne wykrycie zmian śródmiąższowych płuc jest aktualnie szczególnie ważne w kontekście dostępności do leków wykazujących w badaniach klinicznych skuteczność w leczeniu SSc-ILD, tj. nintedanibu i tocilizumabu. Dlatego również podjęto działania, aby wśród lekarzy zajmujących się leczeniem pacjentów z twardziną układową zaktualizować wiedzę i zwiększyć świadomość odnośnie do diagnostyki i leczenia SSc-ILD.
Pod koniec 2020 roku przeprowadzono ankietę wśród lekarzy (reumatologów, internistów, immunologów i innych specjalizacji) z wielu ośrodków na całym świecie. Pytania dotyczyły wykonywania TK klatki piersiowej u chorych w chwili ustalenia rozpoznania twardziny układowej (ocena wyjściowa) oraz jako badanie kontrolne.
W badaniu wzięło udział 205 lekarzy. 95,6 proc. respondentów potwierdziło wykonywanie TK klatki piersiowej u chorych z twardziną układową, 64,9 proc. – jako rutynowe badanie przy rozpoznaniu, a 30,7 proc. przy klinicznym podejrzeniu SSc-ILD (najczęściej wskazywanym objawem były zmiany osłuchowe nad płucami – trzeszczenia – 95,2 proc.).
Czynnikami związanym z niewykonywaniem TK wyjściowego były wątpliwości kliniczne i etyczne (tj. narażenie na promieniowanie, brak bezpośrednich dowodów naukowych popierających zalecenia ekspertów, koszty, przyczyny administracyjne). 79 proc. respondentów deklarowało wykonanie badania kontrolnego w przypadku ujemnego wyniku TK w badaniu wyjściowym – 14,1 proc. jako badanie rutynowe, a 64,9 proc. w przypadku klinicznego podejrzenia zmian. 93,2 proc. respondentów potwierdziło wykonywanie kontrolnego badania TK klatki piersiowej po ustaleniu rozpoznania SSc-ILD – 36,6 proc. jako rutynowe coroczne badanie a 56,6 proc. przy określonych wskazaniach.
Autorzy przeprowadzonej ankiety zwracają uwagę, że zalecenie wykonywania badania TK klatki piersiowej jako badania przesiewowego przy ustaleniu rozpoznania twardziny układowej często nie jest w praktyce realizowane.
Wydaje się, że kampanie informacyjne dotyczące tego tematu mogą wpłynąć na poprawę w zakresie realnego wdrażania zaleceń. Konieczne jest opracowanie dokładniejszych algorytmów diagnostycznych wspierających lekarzy w rozpoznawaniu, a także monitorowaniu SSc-ILD w codziennej praktyce klinicznej.
Opracowanie dr n. med. Ewa Morgiel
