123RF
Zalecenia EULAR – informowanie pacjentów na temat szczepień przeciwko wirusowi SARS-CoV-2
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 01.06.2022
Źródło: Bijlsma JW; EULAR COVID-19 Task Force. EULAR 2021 updated viewpoints on SARS-CoV-2 vaccination in patients with RMDs: a guidance to answer patients' questions. Ann Rheum Dis. 2022 Jun;81(6):786-788. doi: 10.1136/annrheumdis-2021-221965
| Tagi: | EULAR |
Zalecenia ekspertów powstały w oparciu na przeprowadzonych badaniach naukowych, w których oznaczano przeciwciała po wykonaniu szczepień u osób z chorobami reumatycznymi, stosujących leki immunosupresyjne (leki przeciwreumatyczne).
Potwierdzono, że rytuksymab, cyklofosfamid, mykofenolat mofetilu, abatacept oraz prednizon w dawce ≥10 mg wpływają na osłabienie odpowiedzi humoralnej (produkcję przeciwciała) po wykonaniu szczepienia, co może być przyczyną jego nieskuteczności.
W wielu krajach u chorych, którzy stosują powyżej wspomniane leki, zaleca się podanie trzeciej dawki szczepionki w okresie co najmniej 1 miesiąca od drugiej dawki w ramach szczepienia podstawowego. Tu należy podkreślić, że jest to dawka uzupełniająca podstawowe szczepienie w odróżnieniu od szczepienia przypominającego (tzw. booster) wykonywanego w populacji ogólnej.
Reumatolog powinien zachęcać każdego pacjenta z chorobą reumatyczną do szczepienia przeciwko COVID-19, jak również wykonywania szczepień przeciwko pneumokokom i grypie.
Pacjenci mogą jednocześnie otrzymać szczepienie przeciwko grypie oraz COVID-19, ale można te szczepienia również rozłożyć w czasie. Szczepienie przeciwko SARS-CoV-2 rekomenduje się również u osób, które chorowały na COVID-19.
Szczepienie u osób, które przebyły zakażenie, jest bezpieczne i daje dodatkową ochronę. Szczepienie preparatami zarejestrowanymi w Polsce u osób stosujących leki immunosupresyjne jest bezpieczne, ale pozostaje pytanie, czy jest skuteczne. Niektóre leki wpływają na odpowiedź na szczepienie.
Reumatolog, biorąc pod uwagę aktualną aktywność choroby, stosowane leki oraz choroby współistniejące, może pomóc pacjentowi w ustaleniu optymalnego momentu wykonania szczepienia. Nie są zalecane rutynowe oznaczenia przeciwciał w celu oceny odpowiedzi na szczepienie u pacjentów z chorobami reumatycznymi.
W przypadku wystąpienia zaostrzenia choroby po szczepieniu pacjent powinien zgłosić się do reumatologa. Reumatolog stosuje standardowe postępowanie. Z dotychczasowych danych wynika, że częstość wystąpienia zaostrzeń choroby jest taka sama w przypadku, gdy ocenia się chorych nieszczepionych oraz chorych po szczepieniu.
Nie ma dowodów na to, aby osoby obciążone chorobą reumatyczną częściej chorowały na COVID-19. Cięższy przebieg choroby stwierdza się, podobnie jak w przypadku populacji ogólnej, u osób z uszkodzeniami narządowymi, w tym przede wszystkim ciężkimi, przewlekłymi chorobami płuc oraz nerek.
Z cięższym przebiegiem choroby może być związane stosowanie rytuksymabu, mykofenolanu mofetilu, cyklofosfamidu oraz prednizonu w dawce ≥10 mg.
Nadal nie znamy odpowiedzi na pytanie, jak często powinny być wykonywane szczepienia przeciwko COVID-19. Czy będzie konieczność wykonywania szczepienia co roku?
Opracowanie: dr n. med. Ewa Morgiel
W wielu krajach u chorych, którzy stosują powyżej wspomniane leki, zaleca się podanie trzeciej dawki szczepionki w okresie co najmniej 1 miesiąca od drugiej dawki w ramach szczepienia podstawowego. Tu należy podkreślić, że jest to dawka uzupełniająca podstawowe szczepienie w odróżnieniu od szczepienia przypominającego (tzw. booster) wykonywanego w populacji ogólnej.
Reumatolog powinien zachęcać każdego pacjenta z chorobą reumatyczną do szczepienia przeciwko COVID-19, jak również wykonywania szczepień przeciwko pneumokokom i grypie.
Pacjenci mogą jednocześnie otrzymać szczepienie przeciwko grypie oraz COVID-19, ale można te szczepienia również rozłożyć w czasie. Szczepienie przeciwko SARS-CoV-2 rekomenduje się również u osób, które chorowały na COVID-19.
Szczepienie u osób, które przebyły zakażenie, jest bezpieczne i daje dodatkową ochronę. Szczepienie preparatami zarejestrowanymi w Polsce u osób stosujących leki immunosupresyjne jest bezpieczne, ale pozostaje pytanie, czy jest skuteczne. Niektóre leki wpływają na odpowiedź na szczepienie.
Reumatolog, biorąc pod uwagę aktualną aktywność choroby, stosowane leki oraz choroby współistniejące, może pomóc pacjentowi w ustaleniu optymalnego momentu wykonania szczepienia. Nie są zalecane rutynowe oznaczenia przeciwciał w celu oceny odpowiedzi na szczepienie u pacjentów z chorobami reumatycznymi.
W przypadku wystąpienia zaostrzenia choroby po szczepieniu pacjent powinien zgłosić się do reumatologa. Reumatolog stosuje standardowe postępowanie. Z dotychczasowych danych wynika, że częstość wystąpienia zaostrzeń choroby jest taka sama w przypadku, gdy ocenia się chorych nieszczepionych oraz chorych po szczepieniu.
Nie ma dowodów na to, aby osoby obciążone chorobą reumatyczną częściej chorowały na COVID-19. Cięższy przebieg choroby stwierdza się, podobnie jak w przypadku populacji ogólnej, u osób z uszkodzeniami narządowymi, w tym przede wszystkim ciężkimi, przewlekłymi chorobami płuc oraz nerek.
Z cięższym przebiegiem choroby może być związane stosowanie rytuksymabu, mykofenolanu mofetilu, cyklofosfamidu oraz prednizonu w dawce ≥10 mg.
Nadal nie znamy odpowiedzi na pytanie, jak często powinny być wykonywane szczepienia przeciwko COVID-19. Czy będzie konieczność wykonywania szczepienia co roku?
Opracowanie: dr n. med. Ewa Morgiel
