Zapalenie dużych naczyń: objawy kliniczne i obrazowanie naczyń w chorobie Takayasu oraz olbrzymiokomórkowym zapaleniu tętnic
Autor: Aleksandra Lang
Data: 17.02.2020
Źródło: Michailidou D, Rosenblum JS, Rimland CA i wsp. Clinical symptoms and associated vascular imaging findings in Takayasu's arteritis compared to giant cell arteritis. Ann Rheum Dis. 2020 Feb;79(2):262-267./Ewa Morgiel
Choroba Takayasu (TAK) oraz olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic (giant cell arteritis - GCA) to dwie jednostki chorobowe należące do zapalenia dużych naczyń (large vessel vasculitis - LVV). Stan zapalny dotyczy głównie aorty i jej odgałęzień, a następstwem są trwałe uszkodzenia dużych naczyń w postaci zwężeń lub tętniaków.
Wśród objawów klinicznych LVV wymienia się bóle głowy, zawroty głowy, bóle tętnicy szyjnej (carotidynia), zaburzenia widzenia, udary/TIA, omdlenia, chromanie kończyn górnych. W aktywnej fazie choroby parametry stanu zapalnego zwykle są wysokie, ale nie ma swoistych dla zapalenia naczyń markerów aktywności choroby. W monitorowaniu przebiegu zarówno TAK, jak i GCA istotne znacznie mają badania obrazowe. W badaniu PET-CT wzmożony metabolizm glukozy w obrębie ściany naczynia wskazuje na aktywny stan zapalny. W badaniu angioMR możliwa jest ocena światła naczyń, wskazując trwałe uszkodzenia w postaci zwężeń oraz poszerzeń w obrębie naczyń.
Przeanalizowano dane chorych z TAK (n=56) oraz GCA (n=54) na podstawie o objawów klinicznych oraz obrazu naczyń z rozróżnieniem zmian aktywnych zapalnych, jak również uszkodzeń (zwężenia/poszerzenia). Zaobserwowano, iż niektóre z objawów chorobowych są charakterystyczne dla rozpoznania GCA lub TAK.
Bóle szyi (carotidynia) występowały jedynie u chorych z TAK (21%) i były skorelowane z aktywnym stanem zapalnym w dużych naczyniach (dodatni wynik PET-CT).
Bóle okolicy potylicy zgłaszali chorzy z GCA (20%) i TAK (16%), ale w przypadku GCA dolegliwości te korelowały ze stanem zapalnym tętnic kręgowych.
Objawy chromania kończyn górnych związane były ze zmianami w tętnicy podobojczykowej i w przypadku TAK korelowały ze zwężeniem oraz stanem zapalnym ściany naczynia, natomiast w rozpoznaniu GCA wykazywano uszkodzenie naczynia.
Uszkodzenia w tętnicach szyjnych były związane z występowaniem zawrotów głowy oraz ze zwiększeniem ryzyka incydentów naczyniowych centralnego układu nerwowego.
Objawy kliniczne nie były dostatecznie czułą metodą diagnozowania zmian w obrębie naczyń, gdyż w wielu przypadkach mimo ich braku wykazywano zmiany naczyniowe (zapalenie/uszkodzenie) w badaniach obrazowych. Występowanie określonych objawów klinicznych wykazywało się dużą specyficznością zmian w obrębie naczyń dla poszczególnych jednostek chorobowych TAK/GCA.
Zapalenia naczyń w GCA i TAK mają swoją charakterystykę w odniesieniu do objawów chorobowych, jak i zmian widocznych w obrazowaniu naczyń. Monitorowanie przebiegu choroby zwłaszcza w późnym jej stadium stanowi poważny problem kliniczny. Możliwa jest progresja zmian LVV mimo prawidłowych parametrów zapalenia oraz braku objawów klinicznych. W ocenie przebiegu choroby należy uwzględnić dolegliwości chorego, a w badaniach obrazowych zarówno występowanie aktywnego zapalenia, jak i uszkodzenia naczyń. Wyniki prezentowanej pracy mogą być pomocne w tworzeniu skali służącej do oceny aktywności LVV.
Przeanalizowano dane chorych z TAK (n=56) oraz GCA (n=54) na podstawie o objawów klinicznych oraz obrazu naczyń z rozróżnieniem zmian aktywnych zapalnych, jak również uszkodzeń (zwężenia/poszerzenia). Zaobserwowano, iż niektóre z objawów chorobowych są charakterystyczne dla rozpoznania GCA lub TAK.
Bóle szyi (carotidynia) występowały jedynie u chorych z TAK (21%) i były skorelowane z aktywnym stanem zapalnym w dużych naczyniach (dodatni wynik PET-CT).
Bóle okolicy potylicy zgłaszali chorzy z GCA (20%) i TAK (16%), ale w przypadku GCA dolegliwości te korelowały ze stanem zapalnym tętnic kręgowych.
Objawy chromania kończyn górnych związane były ze zmianami w tętnicy podobojczykowej i w przypadku TAK korelowały ze zwężeniem oraz stanem zapalnym ściany naczynia, natomiast w rozpoznaniu GCA wykazywano uszkodzenie naczynia.
Uszkodzenia w tętnicach szyjnych były związane z występowaniem zawrotów głowy oraz ze zwiększeniem ryzyka incydentów naczyniowych centralnego układu nerwowego.
Objawy kliniczne nie były dostatecznie czułą metodą diagnozowania zmian w obrębie naczyń, gdyż w wielu przypadkach mimo ich braku wykazywano zmiany naczyniowe (zapalenie/uszkodzenie) w badaniach obrazowych. Występowanie określonych objawów klinicznych wykazywało się dużą specyficznością zmian w obrębie naczyń dla poszczególnych jednostek chorobowych TAK/GCA.
Zapalenia naczyń w GCA i TAK mają swoją charakterystykę w odniesieniu do objawów chorobowych, jak i zmian widocznych w obrazowaniu naczyń. Monitorowanie przebiegu choroby zwłaszcza w późnym jej stadium stanowi poważny problem kliniczny. Możliwa jest progresja zmian LVV mimo prawidłowych parametrów zapalenia oraz braku objawów klinicznych. W ocenie przebiegu choroby należy uwzględnić dolegliwości chorego, a w badaniach obrazowych zarówno występowanie aktywnego zapalenia, jak i uszkodzenia naczyń. Wyniki prezentowanej pracy mogą być pomocne w tworzeniu skali służącej do oceny aktywności LVV.
