Związek przeciwciał ANCA z ryzykiem zaostrzenia zapalenia naczyń

Przeciwciała ANCA stanowią marker serologiczny ziarniniakowatości z zapaleniem naczyń (GPA, granulomatosis with polyangiitis) oraz mikroskopowego zapalenia tętnic (MPA, microscopic polyangiitis).

Morgan i wsp. dokonali analizy związku utrzymywania się ANCA w surowicy w momencie zakończenia terapii indukującej cyklofosfamidem i rozpoczęcia leczenia podtrzymującego, na ryzyko wystąpienia zaostrzenia w grupie pacjentów z umiarkowana i ciężką postacią zapalenia naczyń związanego z przeciwciałami ANCA. Wykazano, że pacjenci, którzy w chwili rozpoczęcia leczenia podtrzymującego byli seronegatywni względem ANCA mieli mniejsze ryzyko wystąpienia zaostrzenia.
Analizy dokonano na podstawie danych pochodzących z fazy przedłużonej badań klinicznych CYCLOPS i IMPROVE (realizowanych pod patronatem grupy EUVAS). Wszyscy badani w fazie indukcji remisji leczeni byli cyklofosfamidem, natomiast za wyjątkiem kilku przypadków w leczeniu podtrzymującym stosowano azatioprynę lub mykofenolan mofetylu. Wśród badanej grupy 252 chorych, u 40% wystąpił co najmniej jeden epizod zaostrzenia. U 50% badanych spośród tych, u których w chwili rozpoczęcia terapii podtrzymującej remisję obserwowano obecność ANCA (n=111), wystąpiło zaostrzenie. Analogicznie w grupie seronegatywnej względem ANCA w chwili zmiany terapii z indukującej na podtrzymującą remisję (n=141), zaostrzenie obserwowano u 33%. Fakt negatywnego badania w kierunku ANCA w chwili rozpoczęcia leczenia podtrzymującego istotnie zmniejszał ryzyko wystąpienia zaostrzenia w badanej populacji. Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia zaostrzenia były obecność PR3-ANCA, młodszy wiek, niskie stężenie kreatyniny. Ponadto wśród czynników ryzyka znalazły się stosowanie cyklofosfamidu w terapii indukującej oraz mykofenolanu w leczeniu podtrzymującym. Średni czas do wystąpienia zaostrzenia wynosił 19 miesięcy (8 - 33) w grupie ANCA(+) w chwili rozpoczęcia leczenia podtrzymującego oraz 23 miesiące (14 - 37) w grupie ANCA(-).