Za 350 mln euro w Europie powstanie sześć fabryk AI, w tym w Polsce
EuroHPC, czyli Wspólne Europejskie Przedsięwzięcie w dziedzinie Obliczeń Wielkiej Skali, wybrało sześć nowych projektów, które dołączą do siedmiu już wcześniej zatwierdzonych, aby stworzyć najnowocześniejsze ośrodki badań i rozwoju sztucznej inteligencji w Unii Europejskiej, zwane fabrykami AI.
Fabryki AI stanowią kluczowy element inicjatywy mającej na celu wzmocnienie potencjału Europy w dziedzinie AI. Inicjatywa ta obejmuje współpracę 21 państw członkowskich oraz dwóch państw stowarzyszonych w ramach EuroHPC. Te ośrodki będą oferować infrastrukturę i usługi, które pozwolą na pełne wykorzystanie europejskiego potencjału w dziedzinie sztucznej inteligencji.
Dzięki wsparciu ze strony światowej klasy sieci superkomputerów, działających już w Unii Europejskiej, fabryki AI będą łączyć kluczowe elementy innowacji w obszarze AI: moc obliczeniową, dane oraz talent pracujących tam osób. Strategia Komisji Europejskiej opiera się na tych instytucjach, mając na celu umożliwienie naukowcom oraz firmom (w szczególności małym i średnim przedsiębiorstwom oraz start-upom) tworzenie, rozwijanie i dostosowywanie do swoich potrzeb godnych zaufania i etycznych modeli sztucznej inteligencji w Europie, którą dzięki temu będzie można nazwać kontynentem AI.
Nowe fabryki AI zostaną utworzone w Austrii, Bułgarii, Francji, Niemczech, Polsce i Słowenii. Całkowita wartość inwestycji wynosi 350 milionów euro, które pochodzić będą zarówno z funduszy Unii Europejskiej, jak i budżetów tych państw.
Polska fabryka AI (PIAST) będzie zlokalizowana w Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym (PCSC), które współpracuje z Politechniką Poznańską, Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz z regionalnymi klastrami i hubami innowacji, w szczególności z Wielkopolskim Klastrem Teleinformatycznym. Finansowanie krajowego wkładu w wysokości 50 milionów euro zapewni Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Cyfryzacji. Kolejne 50 milionów euro PCSS otrzyma od Komisji Europejskiej.
Wszystkie fabryki AI będą połączone w federację, której rola będzie kluczowa w kształtowaniu strategii AI zarówno na poziomie krajowym, jak i ogólnoeuropejskim. Staną się one istotnym elementem ekosystemu sztucznej inteligencji na Starym Kontynencie. Start-upy działające w obszarze AI będą miały uprzywilejowany dostęp do tych ośrodków, co z pewnością przyczyni się do rozwoju wielu małych i średnich firm. Pierwszych siedem fabryk AI rozpocznie swoją działalność w kwietniu 2025 roku.
Termin składania wniosków o utworzenie fabryk AI w trzeciej rundzie konkursu upływa 2 maja 2025 r. Już w kwietniu EuroHPC JU ogłosi konkurs na tzw. anteny fabryk AI, który umożliwi większej liczbie państw uczestniczących w programie EuroHPC wdrażanie krajowych usług fabryk AI bez konieczności inwestowania w własną infrastrukturę superkomputerową.
Działania wspierające rozwój polskiego środowiska w zakresie tworzenia fabryk AI są aktywnie podejmowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwo Finansów.
