Artykuł oryginalny
Cechy osobowości w skalach TEMPS-A i O-LIFE a polimorfizm genów BDNF, COMT i transportera serotoniny w chorobie afektywnej dwubiegunowej

Cel pracy: Ocena asocjacji między funkcjonalnymi polimorfizmami genu czynnika neurotrofowego pochodzenia mózgowego (brain-derived neurotrophic factor – BDNF), genu katecholo-O-metylotransferazy (catechol-O-methyltransferase – COMT) i genu transportera serotoniny a wymiarami osobowości mierzonymi za pomocą skal Temperament Scale of Memphis, Pisa, Paris and San Diego – Autoquestionnaire (TEMPS-A) i Oxford-Liverpool Inventory of Feelings and Experiences (O-LIFE) u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową.

Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 70 pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową (21 mężczyzn i 49 kobiet) w wieku 59 ±12 lat, z Poradni Przyklinicznej Kliniki Psychiatrii Dorosłych UM w Poznaniu. U wszystkich przeprowadzono badania z użyciem kwestionariusza TEMPS-A mierzącego temperamenty: depresyjny, hipertymiczny, cyklotymiczny, drażliwy i lękowy, oraz kwestionariusza O-LIFE, mierzącego takie wymiary schizotypii, jak niezwykłe doznania, dezorganizacja poznawcza, introwersja i anhedonia oraz zachowania impulsywne i niezgodne z regułami. U pacjentów wykonano genotypowanie polimorfizmu Val66Met genu BDNF, polimorfizmu Val108Met genu COMT oraz polimorfizmu 5-HTTLPR s/l genu transportera serotoniny.

Wyniki: Pacjenci mający allel Met polimorfizmu Val66Met genu BDNF wykazywali istotnie większe nasilenie wymiaru drażliwości w skali TEMPS-A. U pacjentów z allelem Met polimorfizmu Val108Met genu COMT stwierdzono istotnie większe nasilenie wymiaru dezorganizacji poznawczej oraz introwersji i anhedonii w skali O-LIFE. Z kolei pacjenci posiadający genotyp s/s polimorfizmu 5-HTTLPR przejawiali większe nasilenie temperamentu cyklotymicznego na poziomie trendu statystycznego (p = 0,06).

Wnioski: Związek między polimorfizmem genu BDNF a cechą drażliwości w skali TEMPS-A nie był dotychczas opisywany. Wyniki dotyczące związku genu COMT z cechami schizotypii i genu transportera serotoniny z cyklotymią omawiane są w kontekście rezultatów uzyskanych przez innych badaczy.

Aim of the study: This study assesses an association between functional polymorphisms of the brain-derived neurotrophic factor (BDNF) gene, catechol-O-methyltransferase (COMT) gene and serotonin transporter gene and personality dimensions measured by the Temperament Scale of Memphis, Pisa, Paris and San Diego – Autoquestionnaire (TEMPS-A) and the Oxford-Liverpool Inventory of Feelings and Experiences (O-LIFE) in patients with bipolar affective illness.

Material and methods: The study was performed on 70 patients with bipolar affective illness (21 men, 49 women) aged 59 ±12 years, from the outpatient clinic, Department of Adult Psychiatry, Poznan University of Medical Sciences. The TEMPS-A was applied, measuring depressive, hyperthymic, cyclothymic, irritable and anxious temperament as well as the O-LIFE, measuring schizotypy dimensions: unusual experiences, cognitive disorganization, introversion and anhedonia and impulsive nonconformity. Genotyping of Val66Met polymorphism of the BDNF gene, Val108Met polymorphism of the COMT gene and 5-HTLPR s/l polymorphism of the serotonin transporter gene was performed.

Results: Carriers of the Met allele of Val66Met BDNF gene polymorphism showed significantly higher irritability dimension on TEMPS-A. Among carriers of the Met allele of Val108Met COMT gene polymorphism, significantly higher cognitive disorganization and introvertive anhedonia on O-LIFE were observed. Finally, patients with s/s genotype of 5-HTLPR polymorphism had a higher cyclothymia dimension at the level of a statistical trend (p = 0.06).

Conclusions: The association between BDNF gene polymorphism and irritability in the TEMPS-A has not been previously reported. A connection between the COMT gene and features of schizotypy as well as between the serotonin transporter gene and cyclothymia is discussed in the context of results of other researchers.