Artykuł oryginalny
Występowanie objawów zespołów przeciążeniowych kończyn górnych u pracowników różnych grup zawodowych

Cel pracy: Celem pracy było określenie częstości występowania i intensywności dolegliwości bólowych w obrębie układu ruchu, ze szczególnym uwzględnieniem objawów zespołu kanału nadgarstka (ZKN) oraz innych zespołów przeciążeniowych (ZP) kończyn górnych, wśród osób wykonujących prace powtarzalne, w różnych zawodach, w warunkach polskich.

Materiał i metody: Badania przeprowadzono wśród pracowników zatrudnionych na 11 stanowiskach, w różnych zakładach pracy. W badaniach wzięły udział 1122 osoby wykonujące pracę powtarzalną. Większość badanych stanowiły kobiety – 936 (83,4%). Średni wiek badanych wynosił 36,7 roku (SD – 9,7), 19–69 lat. Średni staż pracy wynosił 5,9 roku (SD – 6,6), 1–34 lat.
Do oceny częstości występowania i intensywności dolegliwości w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego zastosowano zmodyfikowany kwestionariusz NQ (Nordic Questionnaire). Dla każdego stanowiska określono pozycję ciała podczas pracy, stopień obciążenia wysiłkiem powtarzalnym i stopień obciążenia wysiłkiem statycznym (metoda OWAS).

Wyniki: Skargi na dolegliwości bólowe w obrębie całego układu ruchu zgłaszało 14,2–63,9% kobiet i 12,9–56,2% mężczyzn, w zależności od okolicy ciała. Skargi najczęściej były zgłaszane przez kobiety wykonujące pracę w pozycji siedzącej. Dolegliwości bólowe o charakterze ZP kończyn górnych zgłaszało 17,8–51,1% kobiet i 12,9–29,7% mężczyzn, w zależności od umiejscowienia.
Występowanie objawów ZKN na podstawie jednoczesnego występowania subiektywnych objawów zaburzeń w obrębie części czuciowej i ruchowej nerwu pośrodkowego oraz dodatnich klinicznych testów prowokacyjnych (Phalen, Tinel, Flick test) stwierdzono u 34 pracowników, co stanowi 3% badanej grupy.

Wnioski: Dolegliwości bólowe w układzie ruchu o charakterze ZP występują u dużej części osób wykonujących pracę powtarzalną. Zespoły przeciążeniowe w obrębie kończyn górnych stanowią istotny problem kliniczny. Profilaktyka ZP wymaga właściwej organizacji pracy i świadomej współpracy organizatorów pracy z lekarzami medycyny pracy.

Aim: the aim of the study was to determine the prevalance of pain-related complaints and the intensity of musculoskeletal pain, with special emphasis on the carpal tunnek syndrome (CTS) and other upper limb overload disorders, in the workers doing repetive tasks, in various occupations in Poland.

Material and methods: the study involved 1122 subjects employed at 11 workstations in various enterprises. They all had repetitive tasks. Most of the subjects were female (936 persons, 83.4%). Mean age was 36.7 years (SD 9.7; range: 19–69); mean tenure was 5.9 years (SD 6.6; range 1–34).
A modified Nordic Questionnaire was used to assess the prevelance of complaints and pain intensity. Work posture was established for each workstation, as were levels od repetitive strain and static load (OWAS).

Results: Musculoskeletal pain was reported by 14.2–63.9% of females and 12.9–56.2% of males, depending on the part of the body involved. Pain was mostly reported by females doing sedentary work. Upper limb overload disorders were reported by 17.8–51.1% of females and 12.9–56.2% of males, depending on the location of pain. CTS was found in 34 workers, i.e. in 3% of the subjects. It was diagnosed on the basis of co-existing subjective symptoms of disorders in the sensory and motor parts of the median nerve and positive clinical provocative test (Phalen’s manoeuvre, Tinel’s sign, Flick test).

Conclusions: Musculoskelatal pain – an indication of upper limb overload – is present in many workers with repetitive tasks, Upper limb overload is a significant clinical problem. Prevention requires good work organization and cooperation between people responsible for it and occupational physicians.