CHARAKTERYSTYKA ORAZ WYSTĘPOWANIE KORONAWIRUSÓW U LUDZI I ZWIERZĄT

Koronawirusy występujące u ludzi i zwierząt są bardzo zróżnicowaną grupą patogenów, charakteryzujących się dużą zmiennością i tropizmem. Do najgroźniejszych chorób zwierzęcych, wywoływanych przez koronawirusy, zalicza się koronawirozę koni (E-CoV), koronawirozę psów (C-CoV), koronawirozę przewodu pokarmowego królików (Rb-CoV), zakaźne zapalenie oskrzeli u kur (IB-CoV), epizootyczne nieżytowe zapalenie jelit u fretek, u świń: koronawirusowe zapalenie żołądka i jelit (TGE), chorobę wymiotną i wyniszczającą (HE-CoV), a także epidemiczną biegunkę (PED), u bydła (Bo-CoV): biegunki nowonarodzonych cieląt, nieżyt dróg oddechowych, zimową dyzenterię bydła mlecznego, u kotów: koronawirusowe zapalenie jelit (FE-CoV) i zakaźne zapalenie otrzewnej (FIP-CoV). Do chwili obecnej odnotowano trzy wielkie epidemie powodujące u ludzi ciężkie choroby układu oddechowego (SARS-CoV-1, MERS-CoV, SARS-CoV-2). Z uwagi na wysoki współczynnik zachorowalności i śmiertelności, choroby wywoływane przez koronawirusy u zwierząt prowadzą do poważnych strat na tle gospodarczym. Obecna pandemia COVID-19 u ludzi wskazuje na konieczność podjęcia działań zmierzających do zmodernizowania i udoskonalenia diagnostyki w tym zakresie, ale również do opracowania innowacyjnych metod immunoprofilaktycznych i leczniczych.

Coronaviruses occurring in humans and animals are a diverse group of pathogens, characterized by high variability and tropism. The most serious animal diseases caused by coronaviruses include equine coronavirus disease (E-CoV), canine coronavirus disease (C-CoV), rabbit enteric coronavirus disease (Rb-CoV), infectious bronchitis in poultry (IB-CoV), epizootic catarrhal enteritis in ferrets, in pigs: transmissible gastroenteritis coronavirus disease (TGE), human enteric coronavirus disease (HE-CoV), and porcine epidemic diarrhea (PED), in cattle (Bo-CoV): neonatal calf diarrhea, respiratory tract infections, winter dysentery in cattle, in cats: feline enteric coronavirus disease (FE-CoV) and feline infectious peritonitis (FIP-CoV). To date, three major epidemics causing severe respiratory diseases in humans (SARS-CoV-1, MERS-CoV, SARS-CoV-2) have been reported. Due to the high morbidity and mortality rate, coronavirus-induced diseases in animals result in serious economic losses. The current human COVID-19 pandemic demonstrates the need for action to modernize and improve diagnostics in this area, but also to develop innovative immunoprophylactic and therapeutic methods.