Czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 u chorych z układowym zapaleniem naczyń

Wyniki wieloośrodkowego, kohortowego badania, opartego na danych rejestrowych (rejestry UKIVAS i RKD) wykazały, że głównymi czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 w populacji pacjentów z układowym zapaleniem naczyń były stosowana glikokortykoterapia (OR 3,7) oraz współistniejące choroby układu oddechowego (OR 7,5), wśród nich najczęściej przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), astma i śródmiąższowa choroba płuc. Nie zaobserwowano, aby wpływ na ciężkość COVID-19 miały aktywność zapalenia naczyń czy stosowanie innych niż glikokortykoidy (GKS) leków immunosupresyjnych. Wnioski z badania oparto na analizie przypadków 65 pacjentów z układowym zapaleniem naczyń, spośród których większość stanowili chorzy z rozpoznaniem zapalenia małych naczyń (głównie z przeciwciałami ANCA) – 85%. Ciężki przebieg COVID-19 zdefiniowano jako wymagający bardziej zaawansowanej tlenoterapii, wentylacji mechanicznej lub zakończony zgonem. W przytaczanym badaniu zwraca uwagę duży odsetek chorych wymagających leczenia szpitalnego z powodu COVID-19 – 91%, w tym 11% pacjentów na oddziale intensywnej opieki medycznej. Najczęściej obserwowanymi powikłaniami były niewydolność oddechowa (54%), ostre uszkodzenie nerek (18%) oraz powikłania infekcyjne (15%). W badanej grupie odnotowano 18 przypadków zgonów (28%). Niemal połowa chorych w badanej populacji miała aktywną postać zapalenia naczyń. Średnia wieku badanych wynosiła 70 lat, prawie połowę (49%) stanowiły kobiety. Średnia stosowana dawka GKS w przeliczeniu na prednizon wynosiła 7,5 mg/dobę (5–25 mg/dobę). U 49% pacjentów stosowano w ostatnim czasie leczenie immunosupresyjne w postaci rytuksymabu (34%) lub cyklofosfamidu (15%).

Leczenie immunosupresyjne i współistniejące przewlekłe choroby układu oddechowego mogą stanowić czynniki pogarszające rokowanie dotyczące przebiegu COVID-19 u chorych na zapalenie naczyń. Wyniki badania stanowią cenną informację przed zbliżającą się koleją falą pandemii, aby chorych na vasculitis stosujących GKS, z towarzyszącymi przewlekłymi chorobami układu oddechowego i potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, uważnie monitorować z uwagi na ryzyko ciężkiego przebiegu infekcji. Istotnym ograniczeniem badania jest dominacja pacjentów z rozpoznaniem zapalenia małych naczyń, co rodzi pytanie o możliwość uogólniania wyników dla całej heterogennej grupy chorych na układowe zapalenie naczyń.


Opracowanie: dr Marta Madej

RKD – Irish Rare Kidney Disease Registry, UKIVAS – UK and Ireland Vasculitis Registry