DEBATE
Ischaemic stroke in a patient with patent foramen ovale (PFO): secondary preventionNeurologist’s statepointHubert Kwieciński

Wstęp
Przetrwały otwór owalny (patent foramen ovale, PFO) jest jedną z najczęstszych anomalii przegrody międzyprzedsionkowej serca. Otwór owalny jest fizjologicznym otworem w przegrodzie międzyprzedsionkowej, który powstaje w okresie życia płodowego i u większości osobników zamyka się zaraz po urodzeniu. U części zdrowych osób w miejscu płodowego otworu owalnego pozostaje jednak nieczynny PFO, otoczony rąbkiem tkanki łącznej, tworzącym rodzaj zastawki. Przy wzroście ciśnienia w prawym przedsionku, przewyższającym ciśnienie w lewym przedsionku (np. w warunkach próby Valsalvy), dochodzi do otwarcia tej zastawki i udrożnienia otworu owalnego. Na podstawie pośmiertnych badań morfologicznych częstość występowania PFO w ogólnej populacji ocenia się na ok. 26% (17–35%) [1]. W badaniach echokardiograficznych przeprowadzonych u zdrowych osób stwierdzono podobną częstość występowania PFO, która wg różnych autorów wynosiła od 8 do 26% [2]. Od wielu lat wiadomo, że częstość występowania PFO jest istotnie większa u pacjentów, którzy przebyli udar niedokrwienny o nieustalonej etiologii (tzw. udar kryptogenny) [3]. Udary kryptogenne stanowią prawie połowę wszystkich udarów niedokrwiennych u pacjentów w młodym wieku (<55. roku życia). Podobnie jak inni autorzy przypuszczamy, że wiele udarów kryptogennych może mieć etiologię zatorową, a częstą przyczyną tych udarów w młodym wieku jest prawdopodobnie mechanizm zatorowości paradoksalnej poprzez zachowany PFO. Oprócz udarów niedokrwiennych, zatory paradoksalne i PFO powinny być brane pod uwagę także w patogenezie migreny z aurą, przejściowej globalnej amnezji (TGA), choroby dekompresyjnej nurków oraz w rzadkim zespole platypnea-orthodeoxia [4].
Związek między PFO i udarem niedokrwiennym
Jak wskazują dane z metaanalizy 9 opublikowanych badań, częstość występowania PFO u chorych z udarem niedokrwiennym, który wystąpił przed 55. rokiem życia, była istotnie większa niż w grupie kontrolnej, a iloraz szans (OR) dla współistnienia PFO i udaru w tej grupie wiekowej wynosił 3,1 (95% CI 2,29–4,21) [5]. Zależność ta była wyraźnie słabsza wśród pacjentów w wieku powyżej 55 lat, wartość OR 1,27 (0,80–2,01). Stwierdzono również, że PFO częściej występuje u pacjentów z udarem kryptogennym niż w grupie chorych z udarem o ustalonej etiologii (udar zakrzepowy, zatorowy lub lakunarny) [5]. Wyniki retrospektywnych badań pozwoliły ustalić czynniki ryzyka, które zwiększają...


View full text...