Editorial

The last issue of Pharmacotherapy in Psychiatry and Neu- rology in 2021 (3–4) contains three experimental papers, two review papers, and one case report. It begins with the experimental article from the De- partment of Psychiatric Genetics, Poznań University of Medical Sciences (PUMS), authored by Joanna Pawlak and Monika Dmitrzak-Węglarz. Its aim is to present data on the number of suicides in Poland in the peri- od between 2000 and 2020 and to analyse the changes in the number of suicides in the context of treatment with antidepressants. The analysis showed a high neg- ative correlation between the number of suicides and the following variables: the number of patients receiv- ing prescriptions for reimbursed antidepressants, also concerning the subgroup of patients under 18 years of age; the number of suicides and the number of patients at this age who were diagnosed with depression; the number of daily doses of the drug in reimbursed anti- depressants; the number of sick days issued to the pa- tient due to depression. However, in the 65–74 age group, the correlation between the number of suicides and the number of patients with prescriptions for reimbursed antidepressants was positive. The authors think that in regard to suicidal behaviour, the assessments should be made in various age groups. To prevent suicide, a deeper inspection of the effectiveness of the available antide- pressant treatment is necessary. The next two experimental papers concern neurobiol- ogy. In the first of them, coming from the Department of Adult Psychiatry, PUMS (Marcin Górniak et al.), the in- fluence of moderate physical activity (PA) on the changes in the BDNF (brain-derived neurotrophic factor) and mBDNF (mature BDNF) concentrations in the plasma of patients with Alzheimer’s disease (AD) was assessed. The study included 32 people diagnosed with AD of mild or moderate severity, previously not physically active, 16 of whom started training in the form of Nordic walking. During the observation period in the entire study group (32 people) and in the group with MMSE (Mini-Mental State Examination) scores 19–23 points (15 people), a sig- nificant increase in the serum BDNF concentration was found. In the group of people with the late-onset disease (N = 27), a significant increase in the serum BDNF con- centration was found, regardless of PA, and a significant increase in the mBDNF concentration only in the active group. The obtained results indicate the possibility of an increase in the BDNF concentration in the serum of patients with Alzheimer’s disease, which is not always related to physical activity and does not correlate with general functioning and cognitive performance. On the other hand, mBDNF may be a more sensitive indicator of the influence of AF on changes in the concentration of neurotrophins than BDNF. In the second neurobiological experimental paper, Julia Jurczyk from the University of Social Sciences and Humanities in Warsaw investigated whether binaural beats at alpha pattern will affect the subjective feeling of mood, decrease the heart rate and the executive func- tions under the influence of emotional stimuli. Alpha brainwaves have a frequency ranging from 8 to 12 Hz and are associated with a state of relaxation, stress relief, and peace. They can be stimulated by the binaural beats with a corresponding frequency. The participants of the experimental group (n = 15) listened to binaural beats with a frequency of 10 Hz twice for 3 minutes; the partic- ipants of the control group (n = 15) spent the same time in silence. It turned out that the subjects who listened to binaural beats with a frequency of 10 Hz had a higher hedonistic tone declaring a greater feeling of pleasure as compared to the not stimulated group. However, the study showed no significant changes in the measure- ment of heart rate, executive functions, tension or energy arousal between the groups. The aim of the first review paper, with Ewa Ferenszta- jn-Rochowiak from the Department of Adult Psychiatry, PUMS, as the first author, is to present the mechanisms of the stress response in bipolar disorder (BD) in the context of the effectiveness of lithium treatment. The literature review was carried out in terms of the genetic basis of BD in the context of the stress response, the role of psy- chosocial stress in the pathogenesis and the course of BD, including early childhood trauma, influence of lithium on the biological components of the stress response, and its relationship to lithium’s prophylactic efficacy. Psy- chosocial stress factors, such as early childhood trauma or insufficient social support, significantly reduce the long-term effectiveness of lithium prophylaxis, whereas the most important genetic and molecular components mediating the stress response to lithium prophylactic efficacy concern the polymorphisms of the glucocorticoid receptor (NR3C1) and the (FKBP5) genes. The second review paper, with Anna Zofia Anto- sik-Wójcińska from the Department of Psychiatry, the Medical University of Warsaw as the main author, is about the complications of electroconvulsive therapy (ECT). The ECT-related mortality rate is low and has been estimated at 2.1 per 100 000 treatments. However, dur- ing this procedure, life-threatening complications can occur. They are usually related to intravenous infusion of anaesthetics in general anaesthesia, epileptic seizures intrinsic to ECT as well as interactions with the drugs taken. The most common causes of death during ECT are cardiac arrhythmia and acute coronary syndrome while the most frequent complications related to ECT are craniofacial traumas, especially dental and tongue inju- ries. More rarely, it is possible to observe complications from the respiratory system (prolonged apnoea, aspira- tion pneumonia, bronchospasm), central nervous sys- tem (subarachnoid haemorrhage, subdural hematoma), or cardiovascular system (Takotsubo cardiomyopathy). When analysing the position of ECT in the treatment of mental disorders, the high effectiveness of the method, the transient nature of most side-effects, and the rela- tively rare occurrence of serious and life-threatening somatic complications should be taken into account. It should also be remembered that electroconvulsive pro- cedures often save the sick person’s life. The casuistic paper comes from the Department of Psychiatric Rehabilitation, Silesian Medical Universi- ty (Agnieszka Koźmin-Burzyńska et al.), and presents a gradual metamorphosis of symptoms and a way of functioning in a patient with a predominance of neg- ative symptoms in schizophrenia under the influence of cariprazine. During treatment with this drug, an improvement in negative symptoms was noticed, con- comitant with the disclosure of previously unobserved thoughts and obsessive activities. The presented clinical case indicates that cariprazine is effective in the treat- ment of negative symptoms of schizophrenia and may cause secondary obsessive-compulsive symptoms. I wish you a pleasant reading of this issue of our jour- nal and strongly encourage Polish psychiatrists, neurol- ogists, and pharmacologists to submit research, review, and casuistic papers on pharmacological therapies in psy- chiatry and neurology. The papers should be submitted via the editorial system available on the journal website at www.fpn.ipin.edu.pl or at www.termedia.pl/Journal/ Farmakoterapia_w_Psychiatrii_i_Neurologii-164.
Professor Janusz Rybakowski

Ostatni zeszyt „Farmakoterapii w Psychiatrii i Neurologii” w roku 2021 (3–4) zawiera trzy prace eksperymentalne, dwie prace poglądowe i jedną kazuistyczną. Rozpoczyna go artykuł eksperymentalny z Zakładu Genetyki w Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Po- znaniu, którego autorkami są Joanna Pawlak i Monika Dmitrzak-Węglarz. Jego celem jest przedstawienie da- nych o liczbie zamachów samobójczych w Polsce w okre- sie od 2000 do 2020 roku oraz analiza zmian liczby samo- bójstw w kontekście leczenia lekami przeciwdepresyjny- mi. Analiza ta wykazała wysoką ujemną korelację między liczbą samobójstw a następującymi wskaźnikami: liczbą pacjentów realizujących recepty na refundowane leki przeciwdepresyjne, również w odniesieniu do podgrupy osób poniżej 18 roku życia; liczbą samobójstw a liczbą pacjentów w tym wieku, którym udzielono świadczenia z rozpoznaniem depresji; liczbą dobowych dawek leku w odniesieniu do refundowanych leków przeciwdepre- syjnych; liczbą dni zwolnień lekarskich wystawionych pacjentowi z powodu depresji. Natomiast w grupie wie- kowej 65–74 lata korelacja pomiędzy liczbą samobójstw a liczbą osób realizujących recepty na refundowane leki przeciwdepresyjne była dodatnia. Autorki uważa- ją, że w odniesieniu do zachowań samobójczych należy analizować zależności w różnych grupach wiekowych. W celu prewencji samobójstw niezbędna jest również głębsza analiza efektywności dostępnego leczenia prze- ciwdepresyjnego. Dwie kolejne prace eksperymentalne dotyczą neu- robiologii. W pierwszej z nich, pochodzącej w Kliniki Psychiatrii Dorosłych UM w Poznaniu (Marcin Gór- niak i wsp.), dokonano oceny wpływu umiarkowanej aktywności fizycznej (AF) na zmiany stężenia BDNF (brain-derived neurotrophic factor) i mBDNF (matu- re BDNF) w osoczu pacjentów z chorobą Alzheimera (ChA). Badaniem objęto 32 osoby z rozpoznaniem ChA o nasileniu łagodnym lub umiarkowanym, wcześniej mało aktywne fizycznie, spośród których 16 podjęło się prowadzenia treningu w postaci nordic walkingu. W okresie obserwacji w całej grupie badanej (32 osoby) oraz w grupie o wynikach w skali MMSE (Mini-Mental State Examination) 19–23 pkt (15 osób) stwierdzono istotny wzrost stężenia BDNF w surowicy. W grupie osób z późnym początkiem choroby (N = 27) stwierdzo- no istotny wzrost stężenia BDNF w surowicy niezależnie od AF, natomiast istotny wzrost stężenia mBDNF tylko w grupie aktywnej. Uzyskane wyniki wskazują na moż- liwość wzrostu stężenia BDNF w surowicy pacjentów z ChA, który nie zawsze jest związany z aktywnością fizyczną i nie wykazuje korelacji z funkcjonowaniem ogólnym i sprawnością poznawczą. Natomiast mBDNF może być czulszym niż BDNF wskaźnikiem wpływu AF na zmiany stężeń neurotrofin. W drugiej pracy eksperymentalnej z zakresu neuro- biologii Julia Jurczyk z Uniwersytetu Humanistycznospo- łecznego SWPS w Warszawie badała, czy dudnienie obu- uszne o częstotliwości fal alfa (10 Hz) wpływa na subiek- tywne odczucie nastroju, obniżenie tętna oraz sprawność funkcji wykonawczych pod wpływem bodźców emocjo- nalnych. Fale mózgowe alfa mają częstotliwość od 8 do 12 Hz i u ludzi najczęściej związane są ze stanem relaksacji, odprężenia oraz spokoju. Fale te mogą być stymulowane poprzez dudnienie obuuszne o częstotliwości im odpo- wiadającej. Uczestnicy grupy eksperymentalnej (n = 15) słuchali dwa razy przez 3 minuty dudnienia obuusznego o częstotliwości 10 Hz, uczestnicy grupy kontrolnej (n = 15) ten sam czas spędzili w ciszy. Okazało się, że badani, którzy słuchali dudnienia obuusznego o częstotliwości 10 Hz, mieli wyższy ton hedonistyczny, czyli deklarowali większą przyjemność od osób niepoddanych tej stymu- lacji. Badanie nie wykazało natomiast istotnych zmian w zakresie tętna, funkcji wykonawczych, pobudzenia napięciowego ani energetycznego pomiędzy grupami. Celem pierwszej pracy poglądowej, której pierwszą autorką jest Ewa Ferensztajn-Rochowiak z Kliniki Psy- chiatrii Dorosłych UM w Poznaniu, jest przedstawienie mechanizmów reakcji stresowej w chorobie afektyw- nej dwubiegunowej (ChAD) w kontekście skuteczno- ści leczenia litem. Dokonano przeglądu piśmiennictwa dotyczącego podłoża genetycznego ChAD w kontekście reakcji stresowej, roli stresu psychospołecznego w patogenezie i przebiegu ChAD, z uwzględnieniem zagadnienia traumy wczesnodziecięcej oraz badania nad wpływem litu na biologiczne komponenty reakcji stresowej i ich związek ze skutecznością leczenia profi- laktycznego litem. Psychospołeczne czynniki stresowe, takie jak trauma wczesnodziecięca czy niedostateczne wsparcie społeczne, istotnie obniżają efektywność le- czenia profilaktycznego litem. Natomiast najistotniejsze genetyczno-molekularne komponenty pośredniczące między reakcją stresową a skutecznością profilaktyczną litu dotyczą polimorfizmów genu receptora glikokorty- koidowego (NR3C1) oraz genu FKBP5. Druga praca poglądowa, której główną autorką jest Anna Zofia Antosik-Wójcińska z Katedry i Kliniki Psy- chiatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, po- święcona jest powikłaniom po terapii elektrowstrząsowej (EW). Współczynnik umieralności podczas EW jest niski i wynosi 2,1 na 100 000 wykonanych zabiegów. W trak- cie ich wykonywania mogą jednak wystąpić groźne dla zdrowia i życia pacjenta powikłania, zazwyczaj związane z dożylną infuzją anestetyków dożylnych w trakcie znie- czulenia ogólnego, napadami padaczkowymi, które są nieodłączną częścią procedury EW oraz interakcjami po- między przyjmowanymi lekami. Najczęstszą przyczyną zgonów w trakcie leczenia EW są zaburzenia rytmu serca oraz ostry zespół wieńcowy, natomiast dominującymi powikłaniami są urazy twarzoczaszki, głównie zębów i języka. Rzadziej można zaobserwować komplikacje ze strony układu oddechowego (wydłużony bezdech, za- chłystowe zapalenie płuc, skurcz oskrzeli), ośrodkowego układu nerwowego (krwawienie podpajęczynówkowe, krwiak podtwardówkowy) czy układu krążenia (kardio- miopatia Takotsubo). Analizując pozycję EW w leczeniu zaburzeń psychicznych, należy mieć na uwadze wysoką skuteczność metody, przejściowy charakter większości działań niepożądanych oraz relatywnie rzadkie wystę- powanie poważnych i zagrażających życiu powikłań so- matycznych oraz pamiętać, że wykonywanie zabiegów jest często procedurą ratującą życie chorego. Praca kazuistyczna pochodzi z Kliniki Rehabilitacji Psychiatrycznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego (Agnieszka Koźmin-Burzyńska i wsp.) i przedstawia stopniową metamorfozę objawów oraz sposobu funk- cjonowania u pacjenta z przewagą objawów negatywnych w schizofrenii pod wpływem stosowania kariprazyny. W przebiegu leczenia doszło do poprawy w zakresie ob- jawów negatywnych, a jednocześnie do ujawnienia się wcześniej nieobserwowanych myśli i czynności natręt- nych. Przedstawiony przypadek kliniczny wskazuje na skuteczność kariprazyny w leczeniu objawów negatyw- nych schizofrenii oraz na możliwość wywoływania przez ten lek wtórnych objawów obsesyjno-kompulsyjnych. Życzę przyjemnej lektury kolejnego numeru na- szego pisma i gorąco zachęcam polskich psychiatrów, neurologów i farmakologów do nadsyłania artykułów eksperymentalnych, poglądowych i kazuistycznych do- tyczących terapii farmakologicznej w psychiatrii i neu- rologii. Nadsyłane prace należy umieszczać na panelu redakcyjnym dostępnym na stronach internetowych pisma: www.fpn.ipin.edu.pl oraz www.termedia.pl/ Journal/Farmakoterapia_w_Psychiatrii_i_Neurologii-164.
Prof. dr hab. med. Janusz Rybakowski