Egas Moniz – pierwszy portugalski laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny

Nagroda Nobla jest marzeniem najwybitniejszych badaczy. Ogłoszenie nazwisk laureatów wzbudza bardzo silne emocje również wśród współobywateli, którzy są dumni, że to ich rodak dostąpił tego zaszczytu.
Alfred Nobel w testamencie zapisał, iż jedna z pięciu ufundowanych przez niego nagród może być przyznana każdego roku przez Instytut Karolinska w dziedzinie fizjologii lub medycyny. Zgodnie z regulaminem w tej kategorii w jednym roku można przyznać nagrodę maksymalnie trzem naukowcom za dwie różne prace, sumarycznie liczba nagrodzonych nie może być jednak większa niż trzy.
Od 1901 r. nagroda ta w zdecydowanej większości przypadała naukowcom ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii czy Niemiec. Nazwiska osób, które były nominowane w danym roku pozostają utajnione przez następne 50 lat. Zasada tajności obowiązuje również odnośnie do nazwisk osób, które wysuwały nominację (będących reprezentantami światowych instytucji naukowych czy poprzednimi laureatami Nagrody Nobla), jak i przebiegu wyborów.
Jesienią 1949 r. Komitet Noblowski ogłosił, iż Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii została przyznana Walterowi Rudolfowi Hessowi ze Szwajcarii oraz Antonio Caetano De Abreu Freire Egas Moniz za odkrycie wartości terapeutycznej lobotomii w pewnych psychozach. Szwajcaria przywykła do tych zaszczytów. Rok wcześniej Paul Herman Müller otrzymał w tej samej dziedzinie Nagrodę Nobla za odkrycie wysokiej skuteczność DDT. Dla Portugalii było to jednak wielkie święto. Moniz został bowiem pierwszym laureatem Nagrody Nobla w historii Portugalii.

EGAS MONIZ ZOSTAJE NEUROLOGIEM

António Caetano De Abreu Freire Egas Moniz urodził się 29 listopada 1874 r. w Avancy – miejscowoś­ci położonej na południe od Porto. Jego rodzice pochodzili z zubożałej arystokracji. Ojciec chrzestny – wuj i jednocześnie katolicki opat, dodał do nazwiska António Caetano de Abreu Freire człon Egas Moniz na pamiątkę legendarnego rycerza Martima Moniza, który w 1147 r. zginął śmiercią bohatera w trakcie zdobywania bronionej przez Maurów Lizbony. Ojciec chrzestny zajął się wczesną edukacją przyszłego noblisty. Moniz w wieku 17 lat wstąpił w progi Uniwersytetu w Coimbrze. Początkowo myślał o karierze inżyniera i zaczął studiować matematykę. Niedługo później zdecydował się na zmianę kierunku studiów na fakultet medyczny. Na studiach był aktywny w życiu politycznym. Był dwukrotnie więziony z powodu udziału w protestach przeciwko monarchii. Studia ukończył w wieku 25...


Pełna treść artykułu...