Funkcjonowanie psychospołeczne opiekunów chorych wentylowanych mechanicznie w warunkach domowych

Wstęp. Domowe wspomaganie wentylacji staje się coraz częściej stosowaną metodą leczenia chorych z przewlekłą niewydolnością oddechową.
Na powszechność tej metody głównie w krajach europejskich ma wpływ rozwój technologii umożliwiających stosowanie wentylacji
w domu, rozszerzanie wskazań do leczenia, obniżenie kosztów opieki, postęp w organizacji opieki nad chorym, wzrost satysfakcji
chorych z opieki w swoim środowisku oraz zainteresowanie rodziny opieką nad chorym w domu.

Cel pracy. Celem pracy było poznanie funkcjonowania psychospołecznego opiekunów chorych wspomaganych wentylacją w warunkach
domowych.

Materiał i metody. Badaniem objęto 25 opiekunów chorych wentylowanych w warunkach domowych z województwa małopolskiego, co
obejmuje 41% wszystkich chorych wentylowanych w tym regionie. Do zebrania danych wykorzystano: kwestionariusz CISS, Skalę Wsparcia
Społecznego i autorski kwestionariusz ankiety. Do analizy wyników badań zastosowano macierz korelacji oraz test U Manna-Witneya, przyjmując
za istotność p < 0,05.

Wyniki. Opieka nad chorym w domu była przyczyną zaburzeń w funkcjonowaniu psychospołecznym badanych. Większość badanych
opiekunów nie pracowała zawodowo, co stanowiło źródło problemów finansowych rodziny. Zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym
badanych wynikały z braku czasu, braku możliwości zostawienia chorego pod opieką innej osoby, kłopotów w pracy i ograniczenia kontaktów
towarzyskich. Badani otrzymali przede wszystkim wsparcie informacyjne, a ich źródłem byli pielęgniarka, lekarz i rodzina. Badani
prezentowali głównie zadaniowy styl radzenia sobie z trudną sytuacją. Analiza statystyczna wykazała, że sposób radzenia sobie badanych
jest uzależniony od wieku, płci i aktywności zawodowej.

Wnioski. Organizacja opieki nad chorym wentylowanym w warunkach domowych powinna uwzględniać oczekiwania opiekunów oraz
pomoc w rozwiązywaniu ich trudnych sytuacji.

Problemy Pielęgniarstwa 2011; 19 (2): 185–193

Introduction. Home ventilatory assistance is becoming an increasingly widespread method of treatment in patients with chronic respiratory
insufficiency. The universality of this method, mainly in European countries, results from the development of technologies allowing the use
of ventilation in home setting, expanding the indications for treatment, reduced costs of care, progress in the organization of patient care,
increased patient satisfaction with care in their communities, and the families interest in caring for the sick at home.

Aim of the study. The aim of this study was to identify the psychosocial functioning of the caregivers of patients receiving assisted ventilation
at home.

Material and methods. The study group included 25 caregivers of patients ventilated in home environment in the Malopolska voivodship,
which includes 41% of all ventilated patients in the region. The following instruments were used for data collection: the Coping Inventory for
Stressful Situations; the Social Support Scale questionnaire, and the original questionnaire developed by the authors. Statistical analysis of
results was carried out with the correlation matrix and the Mann-Whitney U-test accepting the significance level of p < 0,05.

Results. Patient care at home was the cause of disturbances in psychosocial functioning of carers. Most of the caregivers are not gainfully
employed, resulting in family financial problems. Disturbances in social functioning resulted from lack of time, the inability to leave the
patient under the care of another person, workplace problems, and reduced social network contacts. Caregivers primarily received information
support from nurses, doctors and the family. The subjects mainly presented the task-focused style of coping with difficult situations.
Statistical analysis indicated that the caregivers style of coping was related to the subjects age, gender and professional activity.

Conclusions. Organization of care of patients ventilated at home settings should take into account the needs of carers and provide assistance
in resolving their difficult situations.

Nursing Topics 2011; 19 (2): 185–193