Gromadzenie subiektywnych samoocen nastroju pacjentów w zakładach opieki długoterminowej za pomocą wywiadu twarzą w twarz z zastosowaniem standardowych skal psychometrycznych

Wstęp. Opieka nad osobą starszą opiera się na trzech podstawowych komponentach: wspomaganie w wypełnianiu czynności życia codziennego, wspomaganie w przestrzeganiu zaleceń terapeutycznych, wspomaganie w przezwyciężaniu nastrojów lękowo-depresyjnych. W niniejszym studium położono nacisk na ocenę nasilenia nastrojów lękowo-depresyjnych u poszczególnych pacjentów. Postuluje się, że oprócz ocen personelu opiekuńczego należy, w miarę możności, korzystać z samoocen pacjentów, które są pozyskiwane drogą wywiadu twarzą w twarz.

Cel. Celem pracy było potwierdzenie przypuszczenia, że samooceny pacjentów poddanych opiece długoterminowej wnoszą dodatkową, uzupełniającą informację do ocen personelu sprawującego opiekę, sporządzanych tylko na podstawie obserwacji pacjentów.

Materiał i metody. Badania objęły 207 osób (135 kobiet i 72 mężczyzn) przebywających w placówce opieki długoterminowej w Krakowie (Polska) w roku 2014. Dane pozyskano z zastosowaniem trzech standardowych kwestionariuszy: skali Barthel oceniającej zdolność do czynności życia codziennego, Skali Obserwacyjnej Przygnębienia i Lęku (SOPL) oraz skali skłonności do depresji (CES-D). Statystyczna analiza obejmowała potwierdzenie rzetelności i trafności danych oraz badanie korelacji pomiędzy wynikami badań kwestionariuszowych.

Wnioski. Rzetelność skali CES-D potwierdzają wartości współczynnika alfa Cronbacha: alfa = 0,82 i alfa = 0,85 (odpowiednio dla kobiet i mężczyzn), a trafność diagnostyczną — istotna korelacja skali CES-D i SOPL-depresja: R = 0,50; p < 0,001. Różnice pomiędzy skalami CES-D i SOPL-Depresja potwierdza fakt, że skala Barthel jest istotnie skorelowana z SOPL-depresja, R = –0,18 (p = 0,01); ale nie jest istotnie skorelowana z CES-D, R = –0,08 (p = 0,24). Wyniki badania uzasadniają postulat, żeby do badań kwestionariuszowych angażować nie tylko personel opiekuńczy, lecz także pacjentów, odpowiednio do ich zdolności umysłowych.

Problemy Pielęgniarstwa 2015; 23 (4): 439–445

Introduction. The care routines at nursing home include three basic components: helping with activities of a daily living, helping with observing the therapeutic recommendations, helping with overcoming depressive moods. In this study focus was put on measuring intensity of depressive moods. It was postulated that besides the care-providers’ opinions, the self-assessments should be obtained from patients in the face-to-face mode.

Objective. The study was aimed to confirm the supposition that self-scores obtained at the long-term care patients included some additional information, supplementary to care-provides’ assessments.

Material and methods. The questionnaire survey was made at 207 residents (135 females and 72 males) in nursing home in Krakow (Poland) in 2014. Data were obtained using three standard questionnaires: Barthel scale capacity for activities of daily living, Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CES-D). Statistical analyses included confirmation of the data reliability and validity, and the correlation analyses.

Results and conclusions. The reliability of the CES-D scale was supported with the value of alpha Cronbach’a: alpha = 0.82 and alpha = 0.85 (for men and women, respectively), and concurrent validity was supported with significant correlation CES-D scale and HADS-Depression scale, R = 0.50; p <0.001. The difference between the CES-D scales and HADS -Depression scales was supported with the fact that Barthel scale is significantly correlated with SOPL-Depression scale, R = –0.18 (P = 0.01); but it is not correlated significantly with the CES-D, R = –0.08 (p = 0.24). The results of the study supported the postulated recommendation, that not only the care-providers but also the patients should be engaged for filling out questionnaires.

Nursing Topics 2015; 23 (4): 439–445