Ja tylko po pieczątkę, czyli zaświadczenia w praktyce lekarza rodzinnego. Prawo czy obowiązek?

W swojej codziennej pracy bardzo często stykamy się z różnego rodzaju zaświadczeniami. Orzekanie o stanie zdrowia pacjenta jest naszym prawem, wynikającym z zapisów ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2015 r., poz. 464, t.j.). Niekiedy bywa jednak nie tylko prawem, lecz także obowiązkiem. Czasami natomiast nie mamy uprawnień do orzekania w jakimś zakresie i nie możemy wydać określonego zaświadczenia.
Poruszanie się w gąszczu ciągle zmieniających się przepisów bywa dla nas, lekarzy, bardzo trudne. Często w najlepszej wierze podejmujemy decyzje, które wywołują potem poważne konsekwencje prawne. Wiele urzędów, instytucji i osób organizujących przeróżne imprezy oczekuje od lekarza rodzinnego wydania zaświadczenia o braku przeciwwskazań do… Pacjent zgłasza się do nas, oczekując, że nie tylko takie zaświadczenie wystawimy, ale że będzie to usługa bezpłatna. A my czasami zachodzimy w głowę, co autor zapytania miał na myśli i dlaczego akurat lekarz rodzinny miałby wypowiadać się na ten temat. Nie mamy też jasności, jakie zaświadczenie musimy wystawić, jakie możemy, ale nie musimy, a jakiego nie możemy wystawić. Odrębnym problemem jest często określenie, za jakie zaświadczenia powinniśmy pobrać opłatę, a jakie należą się bezpłatnie.
Opieka medyczna w Polsce nie jest bezpłatna. Jest finansowana ze środków publicznych. To oznacza, że nie wszystko należy się pacjentowi nieodpłatnie. Podstawą finansowania naszej pracy w ramach umowy z NFZ jest ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2015 r., poz. 581, t.j.). W paragrafie 16 określa ona katalog zaświadczeń bezpłatnych. Tak więc pacjentowi nieodpłatnie należą się zaświadczenia związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, uczestnictwem w zajęciach sportowych i zorganizowanym wypoczynku (ale z ograniczeniami wynikającymi z innych przepisów), a także dla celów pomocy społecznej, systemu pieczy zastępczej, orzecznictwa o niepełnosprawności, uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego czy Niebieskiej Karty. Tak więc o odpłatności decyduje cel wydania zaświadczenia. Wszelkie zaświadczenia wydawane na życzenie pacjenta i niezawarte w katalogu bezpłatnych w ww. ustawie lub przepisach odrębnych powinny być odpłatne.
Pamiętajmy jednak, że kryterium odpłatności nie jest jedynym, które powinniśmy wziąć pod uwagę, rozważając wystawienie zaświadczenia. Wiele żądań, z którymi przychodzą do nas pacjenci, jest zupełnie bezprawnych i...


View full text...