Kalcyfediol w zapobieganiu i leczeniu niedoboru witaminy D w Polsce – stanowisko ekspertów Europejskiego Towarzystwa Witaminy D (EVIDAS)

Wprowadzenie

Ostatnia dekada przyniosła niezwykły postęp wiedzy na temat złożonej roli witaminy D oraz znaczenia jej niedoboru dla zdrowia człowieka. Odpowiednie zaopatrzenie w witaminę D jest niezbędne dla utrzymania homeostazy wapnia i fosforu oraz prawidłowej mineralizacji tkanki kostnej, zapewnia też właściwe funkcjonowanie mięśni szkieletowych i redukuje ryzyko upadków i złamań. Ponadto kalcytriol (1,25(OH)2D) wykazuje regulujący wpływ na wzrost i różnicowanie, a także apoptozę komórek, moduluje aktywność limfocytów i syntezę cytokin przeciwzapalnych (IL-4, IL-5), nasila produkcję „endogennych antybiotyków” – katelicydyny oraz -defensyn, usprawnia sekrecję insuliny i zwiększa insulinowrażliwość, zmniejsza sekrecję reniny [1, 2]. W konsekwencji optymalne zaopatrzenie w witaminę D wydaje się kluczowe nie tylko dla zmniejszenia ryzyka krzywicy i osteomalacji [3], osteoporozy [4], upadków i złamań [5, 6], lecz także chorób autoimmunizacyjnych, w tym stwardnienia rozsianego [7], cukrzycy typu 1 [8] czy tocznia rumieniowatego układowego [9], chorób zakaźnych, w tym gruźlicy [10], grypy [11, 12] i infekcji dróg oddechowych [13, 14], chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym nadciśnienia tętniczego i udaru niedokrwiennego [15–17], cukrzycy typu 2 [18], zaburzeń neuro­poznawczych, w tym choroby Alzheimera [19], autyzmu [20], schizofrenii [21, 22], depresji [23–25], a także powikłań ciąży [26, 27]. Optymalne zaopatrzenie w witaminę D jest również jednym z istotnych czynników zmniejszających ryzyko rozwoju wielu rodzajów nowotworów, a u osób chorych onkologicznie przekłada się na poprawę przeżywalności i jakości życia [28, 29]. Odpowiednie stężenie 25(OH)D w surowicy bezspornie i spektakularnie obniża ryzyko śmierci niezależnie od przyczyny (all cause mortality) [30–32].
W Polsce niedobór witaminy D (stężenie 25(OH)D w surowicy < 20 ng/ml, < 50 nmol/l) jest zjawiskiem powszechnym, występującym u ok. 66% populacji [33–35], jednocześnie zbyt niskie stężenie 25(OH)D (< 30 ng/ml) występuje u 90% populacji. Dzieje się tak pomimo rosnącej świadomości znaczenia niedoboru witaminy D dla zdrowia w szeroko rozumianym środowisku medycznym i znajomości zasad rozpoznawania, zapobiegania i leczenia tego niedoboru oraz korzyści zdrowotnych uzyskiwanych w wyniku prawidłowego zaopatrzenia w witaminę D, a także pomimo wszechobecnej promocji produktów zawierających witaminę D.
W 2013 r. opracowano i opublikowano w Polsce pierwsze, a w 2018 r. drugie i...


Pełna treść artykułu...