Kontrola życia a uczucia i jakość życia pacjentów z nawrotem choroby nowotworowej

Wstęp
Kontrola psychologiczna jako przekonanie jednostki, że dysponuje emocjonalnymi, poznawczymi i behawioralnymi umiejętnościami potrzebnymi do radzenia sobie z leczeniem, to podstawowy czynnik wpływu na emocje i jakość życia pacjentów z nawrotem choroby.

Cel pracy
Ocena wpływu spostrzeganej kontroli własnego życia na doświadczane emocje i jakość życia pacjentów z nawrotem choroby nowotworowej.

Materiał i metody
W badaniu uczestniczyły dwie grupy pacjentów z pierwszym nawrotem choroby nowotworowej (100 kobiet i 100 mężczyzn) leczonych w Katowickim Centrum Onkologii w latach 2014–2017. Badani wypełniali trzy kwestionariusze ilościowe: do zmiennej niezależnej (kontrola życia) Kwestionariusza spostrzeganej kontroli własnego życia; do zmiennych zależnych (uczucia) Kwestionariusza HADS oraz Kwestionariusza QLQ-30 (jakość życia).

Wyniki i wnioski
Analiza ścieżek w grupie kobiet pokazuje znaczący wpływ kontroli własnego życia na zmienne zależne – uczucia i jakość życia. Niski poziom problemów behawioralnych i poznawczych obniża u nich poziom lęku i depresji. Pierwotna kontrola (wprowadzanie przez nie zmian w świecie otaczającym) oraz kontrola wtórna (wprowadzanie zmian we własnych uczuciach) silnie i pozytywnie wpływają na ocenę jakości życia, negatywnie przede wszystkim na ocenę funkcjonowania w małżeństwie. Badane kobiety z nawrotem choroby nowotworowej doświadczają rozbicia celów, planów, marzeń związanych z rolą małżeńską oraz matki lub babci. W grupie badanych mężczyzn z nawrotem choroby nowotworowej ich niski poziom kontroli emocji podnosi poziom depresji, ale kontrola behawioralna obniża u nich lęk. W tej grupie kontrola własnego życia nie wywiera znaczącego wpływu na ocenę jakości życia. Doświadczane przez mężczyzn problemy somatyczne, poznawcze, brak bliskości i intymności w małżeństwie obniżają ocenę jakości ich życia.



Introduction
Psychological control as individual belief to poses emotional, cognitive and behavioral abilities to cope with oncological treatment is the main impact factor on feelings and quality of life of the patients withe relapse of cancer.

Aim and study
The purpose of our reseach is to evaluate the impact of patients’ control of life on their feelings and quality of life during the treatment of relapse of cancer.

Material and methods
Two groups of patients with first relapse of cancer (100 women and 100 men) participated in the study. They were treated in Katowice Cancer Center of 2014 to 2017. The patients filled 3 quantitative questionnaires: Questionnaire of Perceived Control of Life (for independent variable), HADS and QLQ-30 (for dependent variables).

Results and conclusions
The path analysis of own control of life in women’s group demonstrates significant impact on the dependant variables – emotions and quality of life. Low level of their behavioral and cognitive problems reduces their anxiety and depression. Primary control and secondary control influence strongly and positively. women’s appraisal of quality of life, negatively first of all their marital relationship. Examined women suffer the distruction of marital and grandmother’s aims, plans, dreams. In group of examined men the low level of emotional control increases men’s depression but their behavioral control reduces their anxiety. The control of own life doesn’t influece significantly men’s appraisal of quality of life. Somatic and cognitive problems, lack of marital intimacy are the main factors which reduce the level of men’s quality of life.