Czwartego stycznia 2010 r. zmarł prof. Jerzy Kuch, nasz przyjaciel, nauczyciel i wychowawca. Jerzy Kuch urodził się w 1931 r. w Pruszkowie, tam ukończył Gimnazjum i Liceum im. Tomasza Zana. Następnie w latach 1950–1956 studiował na Akademii Medycz-nej w Warszawie. Po ukończeniu studiów, w 1957 r. został powołany do okresowej wojskowej służby medycznej. Pracował jako lekarz w jednostce wojskowej 82. Pułku Artylerii Przeciwlotniczej w Rogowie, a następnie jako wykładowca i lekarz w Wyższej Szkole Artylerii im. Józefa Bema w Toruniu (do 1959 r.). Później, w latach 1959–1962 mieszkał i pracował w Toruniu. Był lekarzem na Oddziale Chorób Wewnętrznych Szpitala Miejskiego im. Mikołaja Kopernika.
W 1962 r. wrócił do Warszawy i rozpoczął pracę na Akademii Medycznej, z którą był związany do końca swojej 45-letniej pracy zawo-dowej. Najpierw pracował w Instytucie Kardiologii pod kierunkiem swojego mistrza, prof. Zdzisława Askanasa, gdzie uzyskał wszystkie stopnie przygotowania zawodowego w zakresie chorób wewnętrznych (IIº – 1966 r.) i kardiologii – 1971 r., a następnie w Katedrze i Klini-ce Kardiologii II Wydziału Lekarskiego, którą kierował 20 lat! (1981–2001).
Wynikiem działalności naukowej Jerzego Kucha były kolejne stopnie i tytuły naukowe – w 1966 r. obronił pracę doktorską pt. „Badania immunoelektroforetyczne w zawale serca”, a w 1971 r. pracę habilitacyjną pt. „Ocena odczynów immunologicznych w zawa-le serca przy użyciu metody immunofluorescencyjnej”; tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1983 r., a profesora zwy-czajnego w 1989.
Oprócz licznych pobytów szkoleniowych w latach 60. i 70. w klinikach kardiologii w Budapeszcie, Pradze, Bratysławie i Szpitalu Charité w Berlinie, uzyskał stypendia naukowe w Instytucie Patologii Uniwersytetu w Düsseldorfie (prof. H. Meessen – 1974 r.) i w Klinice Kardiologii Szpitala Hammersmith w Londynie (prof. A. Masseri – 1986 r.).
W Instytucie w Düsseldorfie uczestniczył w badaniach patofizjologicznych niedokrwionego mięśnia serca w nagłych zgonach kardiologicznych, które to badania zaowocowały dwiema publikacjami. Natomiast w Klinice Kardiologii w Londynie miał okazję zapoznania się z nowoczesnymi, na ówczesne czasy, metodami inwazyjnymi, stosowanymi w ostrych zespołach wieńcowych.
Od 1965 r. był członkiem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, a od 1989 r. także członkiem Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Jerzy Kuch wiele lat swej aktywności zawodowej i serca poświęcił pracy na rzecz naszego środowiska, w Pol-skim Towarzystwie Kardiologicznym. Był wiceprezesem Zarządu Głównego PTK przez 3 kadencje, w latach 1989–1995. W tym czasie był m.in. przewodniczącym Komisji Dydaktyki oraz członkiem Komisji Profilaktyki.
W 1990 r. był członkiem specjalnej Komisji Zarządu Głównego PTK, która wraz z Radą Naukową Instytutu Kardiologii opraco-wała i przedstawiła Sejmowej Komisji Zdrowia „Narodowy Program Ochrony Serca”, który przez wiele lat z pożytkiem służył pol-skiej kardiologii. Ukoronowaniem tej pracy jest tytuł „Honorowego Członka PTK”, który otrzymał w 2003 r.
Przez całe swoje życie zawodowe kształcił studentów i lekarzy. Praca nauczyciela akademickiego była jego pasją, równą zaan-gażowaniem pracy lekarza kardiologa. Był lubiany i szanowany przez studentów, lekarzy i kolegów ze środowiska akademickiego.
Był dziekanem II Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie przez dwie kadencje. Szczególnie początek jego kaden-cji dla Władz Uczelni był bardzo trudny, ze względu na stan wojenny. Sukcesem Władz Uczelni – rektora, prof. Jana Nielubowicza, ale także prof. Jerzego Kucha – było to, że pomimo licznych interwencji Władz Administracji Państwowej, żadnego studenta Uczelnia nie straciła.
W latach 1995–1998 Jerzy Kuch pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej. Na uwagę zasługuje fakt, że na posiedzeniach Rady Naukowej zostały przedyskutowane, pozytywnie zaopiniowane dla Ministra Zdrowia, a następnie wdrożone trzy Programy Naukowe:
– Narodowy Program Ochrony Serca (II tura),
– Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Udaru Mózgu,
– Rządowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych.
Profesor Jerzy Kuch wysoko cenił także dydaktykę podyplomową, w związku z czym Katedra i Klinka Kardiologii II Wydziału Le-karskiego AM w Warszawie, którą kierował w latach 1981–2001, miała znaczący dorobek, zarówno w dydaktyce studenckiej, jak i lekarzy. Poza nauczaniem studentów kardiologii, w naszej Klinice prowadzono szkolenie podyplomowe w zakresie kardiologii i cho-rób wewnętrznych.
W tym czasie w Klinice uzyskało specjalizację w kardiologii i chorobach wewnętrznych 117 lekarzy, w tym: w chorobach we-wnętrznych – 96 i w kardiologii – 21 lekarzy.
W latach 1993–1999 prof. Jerzy Kuch wraz z zespołem zorganizował dla lekarzy pragnących pogłębiać swoją wiedzę w zakresie kardiologii sympozja pod wspólnym tytułem „Trudne problemy kardiologiczne” w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Wykłady i konferencje okrągłego stołu prowadzili pracownicy Kliniki oraz zaproszeni goście – wybitni specjaliści w kardiologii, kardiochirur-gii i badaniach diagnostycznych; m.in. M. Trusz-Gluza, J. Dubiel, A. Bochenek, Z. Religa, M. Zembala, W. Noszczyk, W. Rużyłło.
Profesor Jerzy Kuch był promotorem 18 doktoratów, pod jego patronatem 4 lekarzy uzyskało stopień doktora habilitowanego oraz 2 – nominacje profesorskie. Był recenzentem 45 rozpraw doktorskich, 22 rozpraw habilitacyjnych i 11 nominacji profesor-skich.
Był autorem lub współautorem 216 publikacji w pismach recenzowanych, w tym 68 publikacji w piśmiennictwie zagranicznym, 8 prac poglądowych, 5 książek, 2 monografii i 22 rozdziałów książkowych. Jemu też zawdzięczamy unikalne opracowania dla na-szego środowiska „Dzieje kardiologii w Polsce na tle kardiologii światowej” i „Polskie Szkoły Kardiologiczne, Kardiochirurgiczne i Kardiologii Dziecięcej”.
Klinika w okresie kierownictwa prof. Kucha uczestniczyła w licznych, przełomowych międzynarodowych, wieloośrodkowych badaniach naukowych, ważnych dla praktyki klinicznej, m.in.: ISIS, GUSTO, INJECT, SWORD, CIBIS, EUROPA, CARMEN, CHARM. W badaniach tych brały udział największe autorytety kardiologii światowej, jak np.: M. Pffefer, S. Yusuf, P. Slieght, R. Collins, A. Hjalmarson, J. McMurray, J. Camm, K. Swedberg i inni. W czterech z tych badań Klinika była jednostką koordynującą badania w kraju, a prof. Kuch był członkiem Steering Committee tych badań.
Profesor zdobył m.in. następujące wyróżnienia:
1. Nagrodę Naukową Polskiego Towarzystwa Medycznego (1983 r.).
2. Cztery Nagrody Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej za działalność naukową i dydaktyczną (1987, 1988, 1989, 1992).
3. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1987).
4. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2000).
5. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2005).
6. Złota Odznaka Honorowa za zasługi dla Warszawy (1982).
7. Medal Komisji Edukacji Narodowej za zasługi dla oświaty i wychowania (1990).
Profesor Jerzy Kuch był opiekunem roku, na którym studiowałem w Warszawskiej Alma Mater. Tak Go poznałem, chwilę póź-niej wyjechał z nami jako opiekun na zimowisko organizowane przez ZSP, zimowisko, na które pojechałem ze swoją dziewczyną (potem narzeczoną i żoną – już od 35 lat). Już wtedy razem z Marią przekonaliśmy się, że mieliśmy szczęście poznać w odpowied-nim czasie takiego człowieka. To dzięki osobowości profesora trafiłem później jako student do zespołu prof. Zdzisława Askanasa. To dzięki osobowościom tego zespołu – prof. Leszkowi Ceremużyńskiemu (chwilę później mojemu Mistrzowi i Kierownikowi Klini-ki
w Szpitalu Grochowskim, w której razem rozpoczęliśmy pracę), prof. prof. (wtedy młodszym i starszym asystentom, ale też docen-tom) Jerzemu Korewickiemu, Stefanowi Rywikowi, Stanisławowi Rudnickiemu, Zygmuntowi Sadowskiemu, Jackowi Żochowskie-mu – zrezygnowałem z chirurgii i rozpocząłem swoją przygodę w kardiologii.
W tym okresie Jerzy Kuch był częstym doradcą i powierzycielem moich problemów, a także łączyły nas wspólne pasje – takie jak zainteresowanie sportem i „chorymi” sportowcami. Profesor był jednym z pierwszych i znakomitych autorytetów w ocenie kardiolo-gicznej sportowców wyczynowych.
Często zadaję sobie pytanie, kim bym był, zwłaszcza w sensie zawodowym, ale i ludzkim, gdybym na swojej drodze nie spo-tkał prof. prof. Leszka Ceremużyńskiego i Jerzego Kucha. Zapewne nie tylko ja myślę o tym, jaką rolę w naszym życiu odgrywali nasi nauczyciele.
Profesor Jerzy Kuch miał jeszcze jedną, rzadką dziś cechę: był dobrym człowiekiem.
My, Jego uczniowie mieliśmy w nim przyjaciela, doradcę, czasem krytycznego, ale zawsze serdecznego recenzenta naszych po-czynań zawodowych, a czasem także życiowych.
Będzie nam Go brakowało.
prof. dr hab. n. med. Mirosław Dłużniewski,
uczniowie, wychowankowie
z Zespołu Katedry i Kliniki Kardiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
