Miejsce metotreksatu podawanego podskórnie w leczeniu chorób reumatycznych – opis przypadku

Wprowadzenie

Metotreksat (MTX) jest najczęściej stosowanym lekiem modyfikującym przebieg choroby (LMPCh) w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS), łuszczycowym zapaleniu stawów (ŁZS) i innych chorobach reumatycznych o podłożu autoimmunologicznym. Udowodniono, że MTX wpływa na obniżenie aktywności choroby, poprawę sprawności oraz hamuje postęp zmian radiologicznych. Zgodnie z rekomendacjami Europejskiej Ligi Przeciwreumatycznej (European League Against Rheumatism – EULAR) rozpoznanie RZS należy ustalić jak najszybciej po wystąpieniu pierwszych objawów, a lekiem modyfikującym pierwszego wyboru jest MTX [1]. Jest on powszechnie zalecany przez reumatologów chorym na RZS. Dawka początkowa zwykle wynosi obecnie 10–15 mg/tydzień w formie doustnej (p.o.) [2]. W praktyce prawie wszyscy chorzy na RZS stosują ten lek od początku choroby, a w czasie leczenia konieczna jest ocena jego skuteczności i bezpieczeństwa. Celem leczenia jest remisja, dlatego konieczna jest regularna ocena aktywności choroby za pomocą walidowanego wskaźnika, np. DAS28 (Disease Activity Score 28), i na tej podstawie modyfikowanie dawki leku. W aktywnym RZS dawkę MTX zwiększa się stopniowo, najczęściej do 25 mg/tydzień, a ocenę skuteczności można przeprowadzić po ok. 3 miesiącach stosowania leku [3]. Metotreksat podawany podskórnie (s.c.) ma przewagę nad formą doustną z uwagi na większą biodostępność [4] i skuteczność [5] oraz mniejszą liczbę działań niepożądanych, szczególnie ze strony przewodu pokarmowego [4–6].

Opis przypadku

Pięćdziesięcioletnia chora została skierowana do kliniki reumatologii z powodu zaostrzenia dolegliwości bólowych oraz obrzęków stawów obwodowych w celu rozważenia wskazań do zastosowania leku biologicznego. Przed 2 laty po raz pierwszy wystąpiły bóle i obrzęki stawów nadgarstkowych i śródręczno-palcowych, w surowicy obecny był czynnik reumatoidalny, laboratoryjne wykładniki stanu zapalnego były podwyższone. Rozpoznano seropozytywne RZS – chora spełniała kryteria klasyfikacyjne ACR/EULAR rozpoznania RZS. Do leczenia włączono MTX w dawce 15 mg/tydzień p.o., kwas foliowy 15 mg/tydzień oraz niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ). Po 6 tygodniach leczenia, jak wynika z relacji chorej, wystąpiły bóle w nadbrzuszu, w badaniach kontrolnych stwierdzono wzrost stężenia enzymów wątrobowych.
Metotreksat odstawiono, podano prednizon w dawce 10 mg/dobę, a po 2 tygodniach jako lek modyfikujący zastosowano sulfasalazynę w dawce zwiększanej do 3 g/dobę,...


Pełna treść artykułu...