Mobbing i wypalenie zawodowe w wybranych środowiskach pracy

Wstęp. Mobbing obok wypalenia zawodowego jest jednym z najsilniej skorelowanych ze stresem zjawisk w miejscu pracy. Chroniczny stres połączony z negatywnymi rozwiązaniami organizacyjnymi stanowi trzon wypalenia zawodowego. Mobbing jest ekstremalnym stresorem społecznym, który występuje w życiu zawodowym. Zjawisko mobbingu, stresu i wypalenia zawodowego w pracy w związku z przemianami społecznymi, jak również cywilizacyjnymi jest coraz bardziej powszechnym doświadczeniem wśród pracowników.

Cel. Celem badania była analiza występowania i korelacji między zjawiskiem mobbingu, stresu i syndromu wypalenia zawodowego wśród urzędników sądów powszechnych, pracowników w sektorze ochrony zdrowia i sieci supermarketów.

Materiał i metody. W badaniach uczestniczyło 418 osób w przedziale wiekowym 19–64 lat reprezentujących różne stanowiska pracy w wybranych środowiskach. Badania prowadzono w 2014 roku metodą sondażu diagnostycznego z użyciem polskiej adaptacji kwestionariusza Negative Act Qestionnarie (NAQ), Skali Odczuwanego Stresu (PSS-10) i Kwestionariusza Wypalenia Zawodowego (MBI).

Wyniki. Analiza materiału badawczego wykazała wpływ czynników socjodemograficznych na występowanie zjawiska mobbingu. Korelacje między mobbingiem, stresem i wypaleniem zawodowym wykazały różnice istotne statystycznie (p < 0,05). Największe nasilenie i narażenie na wystąpienie mobbingu było wśród pracowników supermarketów. W ochronie zdrowia zjawisko mobbingu dotyka częściej osoby z większym stażem pracy.

Wnioski. Występowanie mobbingu jest istotnie powiązane ze stresem oraz wypaleniem zawodowym. Wykazano, że zjawisko mobbingu dotyka osoby, które bardzo nisko oceniają swoją satysfakcję z wykonywanej pracy oraz że osoby z wyższym wykształceniem w mniejszym stopniu są narażone na wystąpienie zjawiska mobbingu.

Background. Next to burnout, mobbing belongs to those workplace phenomena that are strongest correlated with stress. Chronic stress, combined with negative organizational solutions, is an underlying cause of professional burnout. Mobbing is an extreme social stress factor. The phenomena of mobbing, stress and burnout at work, associated with social and civilization changes, are increasingly faced by employees.

Aim. The aim of this study was to analyse the incidence of burnout syndrome and its correlation to mobbing and stress among workers of courts of general jurisdiction, healthcare sector, and supermarkets.

Material and methods. The study was conducted between May 2014 and October 2014. It involved 418 individuals at the age of 19–64 years, holding various positions in selected working environments. This survey-based study was carried out using the Polish adaptation of the Negative Acts Questionnaire (NAQ), the Perceived Stress Scale (PSS-10) and the Maslach Burnout Inventory (MBI).

Results. The analysis showed that sociodemographic factors contribute to the mobbing phenomenon. Correlations between mobbing, stress and burnout syndrome demonstrated statistically significant differences (p < 0.05). The highest severity and exposure to mobbing were observed among workers of supermarkets. In the healthcare sector mobbing more often affects workers with longer seniority.

Conclusions. The problem of mobbing is associated with stress and burnout syndrome. It affects mostly people who are dissatisfied with their work. Individuals with higher education are less exposed to mobbing.