Niedożywienie wśród pacjentów z chorobą nowotworową – istotny problem współczesnej onkologii
Autor: Małgosia Michalak
Data: 20.08.2014
Źródło: dr n. med. Jarosz J. Rola żywienia w chorobie nowotworowej
Działy:
Aktualności w Onkologia
Aktualności
Jednym z elementów mających wpływ zarówno na powstawanie jak i przebieg choroby nowotworowej jest sposób odżywiania. U większości chorych przyjmowanych na oddziały onkologiczne stwierdza się niedożywienie.
Właściwe odżywianie może przyczynić się do redukcji ryzyka zachorowania na niektóre typy nowotworów. Podstawy prawidłowej diety to spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, jak najmniejsze spożycie wysoko przetworzonej żywności, redukcja spożycia czerwonego mięsa. Dieta może mieć również wpływ na przebieg i wyniki leczenia.
Na odżywianie wpływ mają powtarzane badania diagnostyczne (niezbędne powstrzymywanie się od jedzenia), działania uboczne chemioterapii i radioterapii (wymioty, biegunka, zaparcia) oraz leczenia chirurgicznego co skutkuje zaburzeniami przyjmowania i wchłaniania pokarmów. Podstawowym zaburzeniem odżywiania u chorych na nowotwór jest jadłowstręt, którego konsekwencją jest utrata wagi. Wyniszczenie nowotworowe powstaje w skutek przewlekłego stanu zapalnego, zużywania zapasów energii i rozpadu białek mięśni. Towarzyszy temu utrata łaknienia i spadek odporności organizmu.
Zasady żywienia w onkologii uwzględniają zapewnienie przyjmowania dostatecznej ilości pokarmu jak i pobudzanie apetytu. Istotą wspomagania żywieniowego jest odpowiednio dobrana dieta. W przypadku niespożywania przez chorego odpowiedniej ilości pożywienia konieczne jest dożywianie, czyli uzupełnianie ilości przyjmowanych pokarmów. Skuteczne mogą być odżywki, produkowane fabrycznie, dostępne w aptekach w postaci kalorycznych napojów o różnych smakach. Zawierają one duże ilości białka, a dodatkowo witaminy i mikroelementy. Mogą być spożywane zamiast posiłków albo pomiędzy, jako ich uzupełnienie. Chorzy z zaburzonym smakiem preferują odżywki o smaku obojętnym. Odżywki w postaci płynnej polecane są również chorym z zaburzeniami połykania. W niektórych przypadkach jednak konieczne staje się założenie sondy do żołądka (gastrostomia, PEG). W przypadku braku możliwości stosowania żywienia dojelitowego konieczne staje się zastosowanie żywienia pozajelitowego. Jest ono jednak związane z szeregiem niedogodności dla pacjenta (cewnik w żyle, pompa infuzyjna). Wzrasta również ryzyko zakażeń.
Niesatysfakcjonujący jest fakt, iż dostęp do poradni dietetycznej ma w Polsce nie więcej niż 10% chorych onkologicznych, a Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje jedynie żywienie dojelitowe i pozajelitowe.
Od 2 lat zgodnie z zaleceniami postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach lekarze zobowiązani są do oceny stopnia odżywienia wszystkich chorych przyjmowanych do szpitala. Powinno się przeprowadzać wywiad zawierający odpowiedzi na pytania o problemy z odżywianiem czy ubytek masy ciała w ostatnich 3 miesiącach. Za normę uznaje się wahania do 5% masy ciała. Większa utrata masy ciała jest wskazaniem do wdrożenia terapii zapobiegającej wyniszczeniu.
U większości chorych przyjmowanych do szpitali onkologicznych stwierdza się niedożywienie, a leczenie tych chorych jest trudniejsze. Onkolodzy powinni udzielać chorym wskazówek dotyczących żywienia i zachęcać do korzystania z porad dietetyka, chorzy natomiast powinni domagać się konsultacji żywieniowych.
Na odżywianie wpływ mają powtarzane badania diagnostyczne (niezbędne powstrzymywanie się od jedzenia), działania uboczne chemioterapii i radioterapii (wymioty, biegunka, zaparcia) oraz leczenia chirurgicznego co skutkuje zaburzeniami przyjmowania i wchłaniania pokarmów. Podstawowym zaburzeniem odżywiania u chorych na nowotwór jest jadłowstręt, którego konsekwencją jest utrata wagi. Wyniszczenie nowotworowe powstaje w skutek przewlekłego stanu zapalnego, zużywania zapasów energii i rozpadu białek mięśni. Towarzyszy temu utrata łaknienia i spadek odporności organizmu.
Zasady żywienia w onkologii uwzględniają zapewnienie przyjmowania dostatecznej ilości pokarmu jak i pobudzanie apetytu. Istotą wspomagania żywieniowego jest odpowiednio dobrana dieta. W przypadku niespożywania przez chorego odpowiedniej ilości pożywienia konieczne jest dożywianie, czyli uzupełnianie ilości przyjmowanych pokarmów. Skuteczne mogą być odżywki, produkowane fabrycznie, dostępne w aptekach w postaci kalorycznych napojów o różnych smakach. Zawierają one duże ilości białka, a dodatkowo witaminy i mikroelementy. Mogą być spożywane zamiast posiłków albo pomiędzy, jako ich uzupełnienie. Chorzy z zaburzonym smakiem preferują odżywki o smaku obojętnym. Odżywki w postaci płynnej polecane są również chorym z zaburzeniami połykania. W niektórych przypadkach jednak konieczne staje się założenie sondy do żołądka (gastrostomia, PEG). W przypadku braku możliwości stosowania żywienia dojelitowego konieczne staje się zastosowanie żywienia pozajelitowego. Jest ono jednak związane z szeregiem niedogodności dla pacjenta (cewnik w żyle, pompa infuzyjna). Wzrasta również ryzyko zakażeń.
Niesatysfakcjonujący jest fakt, iż dostęp do poradni dietetycznej ma w Polsce nie więcej niż 10% chorych onkologicznych, a Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje jedynie żywienie dojelitowe i pozajelitowe.
Od 2 lat zgodnie z zaleceniami postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach lekarze zobowiązani są do oceny stopnia odżywienia wszystkich chorych przyjmowanych do szpitala. Powinno się przeprowadzać wywiad zawierający odpowiedzi na pytania o problemy z odżywianiem czy ubytek masy ciała w ostatnich 3 miesiącach. Za normę uznaje się wahania do 5% masy ciała. Większa utrata masy ciała jest wskazaniem do wdrożenia terapii zapobiegającej wyniszczeniu.
U większości chorych przyjmowanych do szpitali onkologicznych stwierdza się niedożywienie, a leczenie tych chorych jest trudniejsze. Onkolodzy powinni udzielać chorym wskazówek dotyczących żywienia i zachęcać do korzystania z porad dietetyka, chorzy natomiast powinni domagać się konsultacji żywieniowych.
