Ocena wiedzy pielęgniarek na temat aseptyki i antyseptyki w wybranych procedurach medycznych

Wstęp. Zapobieganie zakażeniom wśród chorych jest możliwe dzięki korzystaniu z osiągnięć aseptyki i antyseptyki. Znajomość zasad ich
umiejętnego stosowania jest wśród pielęgniarek bardzo istotna.

Cel pracy. Celem pracy była próba oceny wiedzy pielęgniarek na temat zasad aseptyki i antyseptyki, postępowania w wybranych procedurach
medycznych oraz próba określenia zależności wiedzy pielęgniarek od ich miejsca pracy.

Materiał i metody. Badaniu poddano 100 pielęgniarek pracujących w Zakładach Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) w Warszawie
i w małych miejscowościach oraz w warszawskich szpitalach na oddziałach chirurgicznych. Badania za pomocą samodzielnie skonstruowanego,
anonimowego kwestionariusza (20 pytań zamkniętych jednokrotnego wyboru) były prowadzone w marcu 2009 roku. Do analizy
porównawczej wyników posłużono się metodą statystyki opisowej.

Wyniki. Zdecydowana większość (86%) respondentów wskazała, że aseptyka to postępowanie mające na celu ochronę przed skażeniem
naturalnie jałowych tkanek podczas wykonywania procedur inwazyjnych. Aż 64% respondentów wskazało na związki jodu oraz czwartorzędowe
zasady amoniowe jako związki chemiczne polecane do odkażania skóry przed procedurami inwazyjnymi; 55% badanych wskazało,
że jodofory w stosunku do drobnoustrojów wykazują działanie bakteriobójcze, wirusobójcze i grzybobójcze. Najważniejszym wektorem
transmisji zakażeń w szpitalu według respondentów są ręce; 60% badanych wiedziało, że technika według Ayliffe to technika mycia rąk.

Wnioski:

1. Wiedza pielęgniarek na temat aseptyki i antyseptyki w wybranych procedurach medycznych jest zróżnicowana i niewystarczająca.

2. Najlepsze wyniki uzyskano wśród pielęgniarek pracujących w szpitalach, co może mieć związek z faktem, że w tej grupie ponad
połowa badanych posiadała wyższe wykształcenie.

3. Wiedza pielęgniarek pracujących w zakładach POZ nie jest zależna od wielkości miejscowości.

4. Należy wdrażać szkolenia podnoszące wiedzę pielęgniarek z zakresu aseptyki i antyseptyki.

Problemy Pielęgniarstwa 2010; 18 (1): 30-40

Introduction. Preventing infections among patients is possible thanks to the application of the achievements of aseptics and antiseptics.
Familiarity with the principles of application of aseptic and antiseptics is of major importance for nurses.

Aim of the study. The aim of this paper is to provide a preliminary assessment of nurses’ familiarity with the principles of aseptics and
antiseptics, their application in selected medical procedures and to identify the relation between the level of knowledge and the type of
work place.

Material and methods. One hundred nurses employed at primary care facilities in Warsaw and smaller towns and at surgical departments
in Warsaw hospitals. An anonymous questionnaire designed by the authors (20 closed single-choice questions) was distributed in March
2009. The results were compared using descriptive statistics.
Results. Eighty six percent of the respondents identified aseptics as procedures aiming to protect naturally sterile tissues from contamination
during invasive procedures; 64% of the respondents pointed to iodine compounds and quaternary ammonia bases as the compounds
recommended for disinfecting the skin before invasive procedures; 55% of the respondents wrote that iodophors have bactericidal, viricidal
and fungicidal effects. According to the respondents, hands are the most important vector for transmission of infection in the hospital;
60% of the respondents knew that the Ayliffe technique is a hand-washing technique.

Conclusions:

1. Nurses’ familiarity with aseptic and antiseptic principles in selected medical procedures is varied and insufficient.

2. The best results were obtained by nurses working in hospitals, which may be related to the fact that more than half of this group had
a university degree.

3. The level of familiarity among nurses working at primary care facilities does not depend on the size of the town.

4. Training should be offered to improve nurses’ familiarity with aseptics and antiseptics.

Nursing Topics 2010; 18 (1): 30-40