Omówienie książki Janusza Rybakowskiego pt. „Lit – niezwykły lek w psychiatrii”, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2019

Książka prof. Janusza Rybakowskiego pt. „Lit – niezwykły lek w psychiatrii” zawiera opis zastosowania tytułowego pierwiastka w terapii zaburzeń psychicz­nych. Co ważne, ta publikacja nie jest zwykłym kompendium litoterapii. W pierwszym rozdziale omówiono w barwny sposób historię badań nad litem, przedstawiając sylwetki badaczy i klinicystów, którzy przyczynili się do wprowadzenia go do armamentarium psychiatrycznego. Szczegółowo i z ogromną sympatią opisany został Mogens Schou, niestrudzony badacz i orędownik litu. Kolejne rozdziały poświęcone są chorobom afektywnym i ich leczeniu. Zgodnie z tytułem książki głównym bohaterem jest węglan litu. W rozdziale 8 autor opisuje sposób rozpoczynania kuracji litem (co jest szczególnie ważne dla lekarzy w trakcie specjalizacji z psychiatrii). W kolejnym zawarte są opisy przeciwmaniakalnego działania litu oraz potencjalizacji działania leków przeciwdepresyjnych. Część książki poświęcona normotymicznemu działaniu litu w chorobie afektywnej dwubiegunowej (ChAD) zawiera wyniki badań wykazujących jego skuteczność w tym zakresie (nie zabrakło tu danych z ośrodka poznańskiego). Dużo uwagi autor poświęca czynnikom związanym z odpowiedzią na lit, opisuje grupę pacjentów, w której stosowanie litu wiąże się z ustąpieniem nawrotów choroby (tzw. excellent lithium responders). Bardzo ważne dla lekarzy praktyków są rozdziały: 12 (objawy niepożądane stosowania litu i postępowanie w przypadku ich wystąpienia), 13 (interakcje litu z innymi lekami) oraz 15 (stosowanie litu w ciąży i okresie poporodowym). W kolejnych rozdziałach autor omawia działanie przeciwwirusowe, zapobiegające samobójstwom, neuroprotekcyjne oraz wpływ litu na funkcje poznawcze pacjentów z ChAD – temat szczególnie dla mnie ważny. Lit jako lek w psychiatrii ma długą, znaczącą, ale i burzliwą historię. Były okresy, w których wydawało się, że zostanie odsunięty na plan dalszy, zastąpiony przez inne leki normotymiczne. Przełomowym momentem w historii litu była publikacja wyników badania BALANCE w czasopiśmie „Lancet” w 2010 r. Od tego czasu wzrosło zainteresowanie tym pierwiastkiem, mówi się nawet o renesansie litu. Wydaje się jednak, że renesans dotyczy głównie świata nauki, powstają nowe interesujące prace, jednak w praktyce klinicznej lit jest zbyt rzadko stosowany. Książka „Lit – niezwykły lek w psychiatrii” jest wynikiem wieloletniej pasji autora, zainteresowania litem jako pierwiastkiem i jako lekiem, jest próbą rekapitulacji badań wyjaśniających...


View full text...