Patologia w stawach zaczyna się w jamie ustnej
Rozmowa z prof. Ewą Kontny

Od kilku lat pojawiają się doniesienia naukowe na temat przedobjawowej fazy reumatoidalnego zapalenia stawów, podczas której toczy się odpowiedź autoimmunizacyjna. Co sprawia, że dochodzi do patologii w stawach? – zastanawia się prof. dr hab. Ewa Kontny z Zakładu Patofizjologii i Immunologii Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher w Warszawie. – Wszystko wskazuje na to, że odpowiedź ta na początku powstaje na błonach śluzowych, głównie w płucach i jamie ustnej.

Od jak dawna znane jest reumatoidalne zapalenie stawów?

Do końca nie ma jasności, na kiedy datuje się pojawienie reumatoidalnego zapalenia stawów, w skrócie RZS. W latach 90. ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych dokonano odkrycia szkieletów z ery przedkolumbijskiej, w których zidentyfikowano zmiany sugerujące, że te osoby cierpiały na RZS. Jednak badania paleopatologiczne budzą kontrowersje – nie wszyscy je akceptują. Jeśli chodzi o okres późniejszy, to pierwszy potwierdzony i powszechnie akceptowany opis reumatoidalnego zapalenia stawów pochodzi z 1800 r., sporządził go Francuz Augustyn Beauvais. Sam termin reumatoidalne zapalenie stawów pochodzi z połowy XIX wieku, wprowadził go angielski lekarz Alfred Garrod. W Polsce zanim przyjęła się nazwa reumatoidalne zapalenie stawów, przez lata stosowano termin gościec stawowy postępujący.

Trzy razy więcej kobiet niż mężczyzn zapada na tę chorobę, przewaga ta jest szczególnie widoczna w grupie młodych kobiet, dlaczego?

To bardzo istotne zagadnienie z klinicznego punktu widzenia. Skłaniamy się do poglądu, że większa predyspozycja kobiet niż mężczyzn do zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów i inne choroby o podłożu autoimmunizacyjnym jest wynikiem dymorfizmu płciowego, który dotyczy nie tylko budowy naszego ciała, lecz także znajduje odzwierciedlenie w funkcjonowaniu różnych narządów. Wiadomo, że metabolizm kobiet i mężczyzn różni się, podobnie funkcjonowanie układu immunologicznego jest inne. Przez lata uważano, że to jest zależne jedynie od hormonów płciowych. Od dawna wiadomo, że żeńskie hormony płciowe, czyli estrogeny i progesteron, działają raczej stymulująco, a hormony męskie (testosteron) hamująco na układ immunologiczny. Przy tym w przypadku żeńskich hormonów płciowych ważne jest zachowanie równowagi pomiędzy nimi, gdyż progesteron przeciwdziała różnym aktywującym efektom estrogenów, np. w odniesieniu do odpowiedzi humoralnej i wytwarzania...


Pełna treść artykułu...