Quiz dermatologiczny

Ogólnie zdrowa 22-letnia pacjentka zgłosiła się do Poradni Dermatologicznej w celu wykonania rutynowej kontroli dermoskopowej znamion barwnikowych. W czasie badania przedmiotowego w obrębie obu dołów pachowych zaobserwowano zmiany w postaci grudek barwy cielistej o średnicy około 1–2 mm. Pacjentka zgłaszała występowanie łagodnego świądu zajętych okolic od kilku lat. Na rycinie 1 przedstawiono obraz kliniczny wykwitów.

Najbardziej prawdopodobne rozpoznanie to:
A. Gruczolaki potowe
B. Zespół Grahama-Little’a-Piccardiego-Lassueura
C. Włókniaki miękkie
D. Choroba Foxa-Fordyce’a

Prawidłowa odpowiedź na stronie 188.

Quiz dermatologiczny 2/2023
Poniżej prawidłowa odpowiedź.
D. Choroba Foxa-Fordyce’a
Choroba Foxa-Fordyce’a jest rzadkim zaburzeniem funkcji apokrynowych gruczołów potowych. W jej przebiegu dochodzi do zaczopowania ujść gruczołów przez martwe komórki naskórka. Patogeneza tego schorzenia nie została dotychczas poznana. Pod uwagę brano udział czynników hormonalnych, genetycznych i środowiskowych [1–8]. Opisywano także przypadki wystąpienia zmian skórnych w następstwie zabiegów depilacji laserowej lub metodą IPL (Intense Pulsed Light) [2, 3].
Klinicznie choroba Foxa-Fordyce’a manifestuje się jako symetryczne grudki barwy cielistej, żółtawej lub brązowawej umiejscowione w okolicach bogatych w gruczoły apokrynowe (doły pachowe, okolica zewnętrznych narządów płciowych, brodawki sutkowe oraz okolica pępka); rzadziej opisywano występowanie wykwitów w innych lokalizacjach [1–8]. Zmianom skórnym może towarzyszyć świąd nasilający się m.in. w sytuacjach stresowych, po wysiłku fizycznym oraz w wysokich temperaturach [1, 3–8]. Na zajętych przez wykwity obszarach skóry obserwuje się także zmniejszenie gęstości owłosienia [1, 3, 4].
Choroba występuje najczęściej u kobiet w okresie popokwitaniowym, pomiędzy 13. a 35. rokiem życia, z tendencją do ustępowania w okresie pomenopauzalnym [1–8]. Rozpoznanie można ustalić na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego. W przypadkach wątpliwych rozstrzygający jest obraz histopatologiczny, w którym obserwuje się obecność czopów rogowych w obrębie ujść gruczołów apokrynowych, hiperkeratozę, poszerzenie gruczołów, zgąbczenie nabłonka lejka mieszka włosowego (infundibulum), a także okołomieszkowe nacieki z histiocytów, limfocytów i komórek piankowatych [5]. W dermoskopii obserwowano zanik fizjologicznego poletkowania skóry, struktury globularne (grudki) koloru skóry (u pacjenta o ciemnym fototypie skóry z obwodową hiperpigmentacją) oraz obecność włosów ułamanych i czarnych kropek [7, 8].
Leczenie choroby Foxa-Fordyce’a cechuje się ograniczoną skutecznością. Możliwe metody terapii obejmują stosowane miejscowo lub doogniskowo glikokortykosteroidy, stosowane miejscowo lub doustnie retinoidy, miejscowo stosowaną klindamycynę, nadtlenek benzoilu oraz inhibitory kalcyneuryny, a także doustne środki antykoncepcyjne. Opisywano również próby zastosowania fototerapii, toksyny botulinowej, łyżeczkowania zmian, wycięcia chirurgicznego, wykorzystania mikrofal lub lasera CO2 [1, 2, 4–6, 8, 9].

Piśmiennictwo